Έφτασαν πάλι οι μέρες και όλοι οι απανταχού Κοζανίτες αρχίζουν και νιώθουν μέσα τους ένα γαργαλητό, μια αίσθηση προσμονής, μια αίσθηση ανάτασης που δύσκολα μπορείς να περιγράψεις με λόγια. Αυτό είναι που έμεινε αναλλοίωτο στο πέρασμα των χρόνων και δεν αλλάζει.
Και όταν λέω Κοζανίτικη Αποκριά, εστιάζω μόνο στο έθιμο των Φανών, όλα τα υπόλοιπα είναι μεταγενέστερα πρόσθετα δρώμενα που συνθέτουν ένα πλαίσιο σύγχρονων μουσικοχορευτικών εκδηλώσεων του Δήμου Κοζάνης.
Ακούω λοιπόν πολλούς παλιούς τέτοιες μέρες, θυμούμενοι τα δικά τους χρόνια στους Φανούς, να «παραπονιούνται» ότι το έθιμο ήταν αλλιώτικο όταν ήταν παιδιά, «καλύτερο», πιο «αυθεντικό». Και βλέπω στα μάτια τους μια απερίγραπτη απογοήτευση σαν να έχασαν το μαγικό κόσμο των παιδικών τους χρόνων.
Όμως και οι πιο παλιοί το ίδιο έλεγαν σ’ αυτούς κι εμείς στους νεότερους πιθανόν το ίδιο να λέμε. Όμως αυτό ακριβώς είναι το μεγαλείο! Η Κοζανίτικη Αποκριά είναι ένα ζωντανό έθιμο και είναι λογικό να εξελίσσεται και να αλλάζει, να προσαρμόζεται. Σε καμία περίπτωση όμως δεν αλλοιώνεται.
Η αλήθεια δεν είναι μόνο αυτό που βλέπει ο επισκέπτης γύρω απ τη φλόγα την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς. Η αλήθεια βρίσκεται μέσα στους οντάδες και τα στέκια των Φανών, όχι μόνο τις μέρες της αποκριάς αλλά σχεδόν όλο το χρόνο. Και η αλήθεια είναι ότι εκεί δεν έχει αλλάξει τίποτα, κυλάει η ίδια αγάπη και λαχτάρα στο αίμα του Κοζανίτη για την Αποκριά, τη σκωπτική, τη φαλλική, την επικριτική, την ανατρεπτική, την καυστική, την παραδοσιακή. Εκεί γράφονται μικρές ιστορίες, εκεί χτίζονται αληθινές καθαρές σχέσεις, εκεί γράφονται καινούρια επίκαιρα τραγούδια στο τοπικό ιδίωμα, εκεί όλες οι ηλικίες γίνονται ένα, εκεί χτίζεται η αγνή φιλοπατρία. Εκεί διαδραματίζεται το έθιμο, αναβιώνει το τοπικό ιδίωμα και βγαίνει μια μέρα το χρόνο και στο δρόμο γύρω από τη φλόγα του φανού.
Η ουσία του εθίμου που χάνεται στους αιώνες είναι να μεταμορφώνει τα πράγματα, να ξεσηκώνει τα πλήθη, να τσαλακώνει τους καθωσπρεπισμούς, να δίνει βήμα στην αφιλτράριστη σάτιρα, χωρίς λογοκρισία, χωρίς ωραιοποιήσεις. Άλλωστε με μια μάσκα λες πιο εύκολα αλήθειες και καταρρίπτεις τα ταμπού. Αυτό λοιπόν γίνεται και στις μέρες μας στους Φανούς!
Η Κοζανίτικη Αποκριά λοιπόν ζει και εξελίσσεται… Τότε σε γκαλντερίμια τώρα στην άσφαλτο, τότε με φούντες από φυλλουρίδια σήμερα με λάμπες, τότε με πέτρινους βωμούς σήμερα με μεταλλικούς, τότε μόνο με τις υπέροχες φωνές των τραγουδιστών σήμερα και με τους υπέροχους ήχους των χάλκινων.
Το αίμα μας αυτές τις μέρες σιγοβράζει μέχρι να κορυφωθεί η καθαρτήρια γιορτή… τ‘ν Τρανή ‘ν Απουκρά!!!
Καλή αντάμωση και Καλές Απουκρές!
Ένα άρθρο του Πέτρου Παπαναούμ
Δηλαδη οποιος πιστευει οτι το εθιμο πεθανε με τις επιδοτησεις και το νιαημερο με τα ζεμπεκικα ειναι κατα της πατρίδας! Καρκαλνίσ’ παρέκεια. Το οτι ξεφτιλιστηκε η κατασταση ειναι γνωστο και το οτι ξεφτιλιστηκε επειδη ζητλαρευ’ν οι φανοι τα κιχια επισης γνωστο.
Η μιση πραγματικη Κοζανη απεχει εδω και 15 χρονια απο την Αποκρια. Οποιος δεν το βλεπει εθελοτυφλει για να καμωνεται.
Α, επισης αμα δεν φκιασ’τι ν’δλεια πριν τ’Σαρακοστη και χπιεστι μεχρι ν’Ανάστασ’ καν’τιπουτα το καθαρτήριο.