Σε ποιον ανήκει τελικά ο ναός της Αγιάς Σοφιάς- Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς; (της Κορίνας Χατζηπαναγιωτίδου)

11 Ιουλίου 2020
10:07

 

Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη πως η «Αγιά Σοφιά» ή αλλιώς η «Μεγάλη Εκκλησία», αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους ναούς παγκοσμίως. Ένα εξαιρετικό θαύμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής, το οποίο θεμελιώθηκε το 330 μ.Χ από τον Μέγα Κωνσταντίνο και ανακατασκευάστηκε από τον Ιουστινιανό το 532 μ.Χ, με την σημερινή του μορφή. Ο ναός, ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της βασιλικής με τρούλο και συνδυάζει στοιχεία της πρώιμης βυζαντινής ναοδομίας, σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Εκτός από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της, η Αγιά Σοφιά ξεχωρίζει επίσης για τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμό της.
Σε όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αποτέλεσε έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης καθώς υπήρξε ο σημαντικότερος ναός της Ορθόδοξης εκκλησίας.
Παρά τις ζημίες που υπέστη κατά την περίοδο της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, αλλά και από  φυσικές καταστροφές, ο ναός μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος, το 1453, το οποίο σηματοδοτούσε και το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σημειώθηκαν σημαντικές καταστροφές στις τοιχογραφίες του ναού καθώς ασβεστώθηκαν, εφόσον η απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος θεωρείται βλασφημία για το Ισλάμ. Ο ναός με την σπουδαία αρχιτεκτονική του αποτέλεσε πρότυπο για την κατασκευή και άλλων τεμενών, όπως το Μπλε Τζαμί.

Στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της Τουρκίας, τo 1934 o Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ μετέτρεψε το τέμενος σε μουσείο, όπου πραγματοποιήθηκαν αρκετές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αυτό οδήγησε στην ανάδειξη της Αγιάς Σοφιάς ως Παγκόσμιο Μνημείο και  στην εγγραφή του στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO,το 1985. 

Βασικός στόχος της εγγραφής των μνημείων στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποτελεί η συμβολή της ειρήνης και της ασφάλειας των χωρών, μέσω της συνεργασίας, της εκπαίδευσης, της επιστήμης και του πολιτισμού. Επίσης, σκοπός της είναι να διατηρηθεί ο σεβασμός της ιδιαιτερότητας του κάθε πολιτισμού, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως και των θεμελιωδών ελευθεριών των λαών. 
Είναι αξιοσημείωτο πως ο ναός, ακόμη και στις μέρες μας, αποτελεί τόπο λατρείας όχι μόνο για τους Χριστιανούς Ορθόδοξους, αλλά και για τους Καθολικούς και τους Μουσουλμάνους.
Η παραπάνω εικόνα άλλαξε όταν την Παρασκευή 10 Ιουλίου 2020, το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας αποφάσισε πως η μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε μουσείο, το 1934 ήταν παράνομη, με αποτέλεσμα να ανακηρύξουν την δεύτερη μετατροπή του σε τζαμί. 

Όμως στη διαμόρφωση αυτής της απόφασης, σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει ο ίδιος οργανισμός της UNESCO. 

Η αλλαγή της χρήσης του μνημείου, που λειτουργεί ως μουσείο από το 1935, δεν συνάδει με τα κριτήρια της Σύμβασης. Αντίθετα, προσβάλλει την έννοια του Παγκόσμιου Μνημείου και  αλλοιώνει την αυθεντικότητά του ως προς στις άυλες αξίες, τη χρήση και τη λειτουργία του.

Παρόλο αυτά, φαίνεται πως από την μια πλευρά, παραβιάζεται η Σύμβαση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς από το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας και από την άλλη, η UNESCO δεν έχει προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για την προστασία του.

Τελικά ποιος είναι ο ρόλος της UNESCO;

Τα συμφέροντα που εξυπηρετούνται είναι υπέρ της ειρήνης, του δημόσιου διαλόγου και της ίσης αξιοπρέπειας των πολιτισμών όπως η ίδια υποστηρίζει ή άλλων βαθύτερων παραγόντων;

Επομένως, οι αρμόδιοι του οργανισμού θα πρέπει να εξετάσουν  αυστηρά τις περιπτώσεις των Κρατών- Μελών που αλλοιώνουν άμεσα ή έμμεσα ένα παγκόσμιο μνημείο στα πλαίσιο του καταστατικού της, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη θρησκευτικές, πολιτικές ή άλλες παραμέτρους

 

Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδο
Πολιτιστική Διαχειρίστρια,
MSc, Πολιτιστικό Managment

18 σχόλια

  • Κάποια άτομα χαμηλής νοημοσύνης θεωρούν ότι μπορούν να αλλάξουν την ιστορία η οποία γράφετε εκατοντάδες χρόνια. Όπως κατάφεραν να αλλάξουν το όνομα της πόλης από ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗ σε INSTABUL άλλο τόσο θα αλλάξουν την ΑΓΊΑ ΣΟΦΙΑ. Σε παγκόσμιο επίπεδο γνωρίζουν ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο χριστιανικό ναό που υπάρχει. Όλα για εσωτερική κατανάλωση.

  • Κόμπλεξ κατωτεροτητας από τους τουρκους. Αρνούνται να δεχθούν ότι κάτι που φτιάχθηκε εκατοντάδες χρόνια πριν δεν μπορούν να το ξεπεράσουν. Φτιαξαν το μπλε τζάμι και πάλι φαίνεται ότι δεν τα κατάφεραν.

  • Είναι ωραίο νέοι άνθρωποι να γράφουν άρθρα ευαισθητοποιημένοι για θέματα πολιτισμού. Ωστόσο θα πρέπει να επαληθεύονται επιστημονικά τα όσα δημόσια καταγράφονται. Η Αγία Σοφία δεν αποτελεί τόπο λατρείας για Ορθοδόξους, καθολικούς (ορθότερα δυτικούς χριστιανούς ή παπικούς) και μουσουλμάνους. Πότε έγινε Θεία Λειτουργία Ορθοδόξων ή Ρωμαίο καθολικών στην Αγία Σοφία; Πού το διάβασε η συγγραφέας του άρθρου ώστε να μπορεί κάποιος να το επαληθεύει; Άρθρα καλυμμένα με επιστημοσύνη δεν αποτελούν έγκυρη πληροφόρηση, αλλά παραπληροφόρηση. Γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή όταν αποφασίζουμε να γράψουμε κάτι να το επαληθεύουμε.

  • Πολυ καλα τα γραφει η αρθρογραφος!εσυ δεν εισαι ενημερωμενος.το 1204 με την τεταρτη σταυροφορια,κατεληφθη η κων/πολη απο τους λατινους!και απο το 1204 εως το 1261 λειτουργησε ως ρωμαιοκαθολικη εκκλησια!

    • Πριν πάρεις το «ξίφος» για να μονομαχήσεις θα έπρεπε, αγαπητέ Στέλιο να διαβάσεις προσεκτικά τόσο το άρθρο όσο και το σχόλιό μου το οποίο είχε καθαρά συμβουλευτικό προς την αρθρογράφο χαρακτήρα,να επαληθεύει όσα πρόκειται να γράψει. Γράφει στο άρθρο: «ο ναός, ακόμη και στις μέρες μας, αποτελεί τόπο λατρείας όχι μόνο για τους Χριστιανούς Ορθόδοξους, αλλά και για τους Καθολικούς και τους Μουσουλμάνους». Αν θεωρείς το 1204 και το 1261 «μέρες μας» τότε μάλλον βιώνεις ιστορικό μεσαίωνα. Όσο για τους χαρακτηρισμούς σου μόνο εμπάθεια φανερώνουν, ελλείψει βεβαίως επιχειρημάτων.

      • Αγαπητή/έ Ανώνυμη/ε,
        Η επαλήθευση των επιχειρημάτων δεν αρμόζει στην στήλη «Άρθρα Απόψεις». Θα αποτελούσαν πανεπιστημιακές εργασίες.
        Τα επιχειρήματα της αρθρογράφου είναι τεκμηριωμένα, χωρίς θρησκευτικές εξάρσεις!
        Σημασία έχει η ουσία του γεγονότος και όχι η χρήση των λέξεων.
        Εάν δεν σε καλύπτει το άρθρο έχεις την δυνατότητα να συνεχίσεις απλά την ημέρα σου.
        Υ.Γ. ο συμβουλευτικός σου σκοπός δεν γίνεται φανερός όταν υπογράφεις ανώνυμα.

        • Μια ιστορική ανακρίβεια του άρθρου που επιβεβαιώνει την ανάγκη έρευνας πριν αποφασίσει κάποιος/α να δημοσιοποιήσει οτιδήποτε:Η Αγία Σοφία δεν θεμελιώθηκε το 330 μ. Χ. από τον Μ. Κωνσταντίνο, αλλά εγκαινιάστηκε το 537 μ. Χ. από τον Ιουστινιανό (όχι το 532 που αναφέρει η αρθρογράφος).

          • Στο ενδεικτικό του τριμήνου βαθμολόγησε Την αρθρογράφο με μικρότερο βαθμό.
            Κοιτάτε πως θα κράξετε τον κόσμο κ δεν βλέπετε τι συμβαίνει γύρο σας γι αυτό φτάσαμε εκεί που φτάσαμε
            Μπράβο στο κορίτσι! Οι μεγάλες Δυνάμεις (UNESCO ΟΗΕ κλπ) που είναι τώρα; Φοβούνται τον Ερτογαν κ εμείς χτυπάμε καμπάνες

          • Τώρα που έκανες την διόρθωση: Άλλαξαν τα ιστορικά γεγονότα; Θίχτηκε ο Μέγας Κων/νος ή ο Ιουστινιανός; Θα πάρουμε πίσω την Πόλη; Θα φύγει ο Κοροναϊός; Είμαι σίγουρος πως οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν την σειρά των γεγονότων πόσο μάλλον τις ημερομηνίες. Ελπίζω να μην επηρέασες τον Ερτογάν και να τον οδήγησες να ανακηρύξει την Αγιά Σοφιά σε Τζαμί!!!

  • Ο χριστιανισμος χωριζεται στους ορθοδοξους,καθολικους και προτεσταντες!
    Δυτικοι και παπικοι ειναι λεξεις υποτιμιτικες!τις χρησιμοποιουν οι παραεκκλησιαστικοι για να μειωσουν τους καθολικους!
    Και εδω ανημερωτος εισαι!αν δεν εισαι σιγουρος για κατι,δεν διορθωνεις!
    Συγχαρητηρια στην νεα σε ηλικια αρθρογραφο!
    Αφηστε τα λουλουδια να ανθισουν!
    Αν εισαι και κανενας θεολογος!αλοιμονο!

  • επειδη θαυμαζω τους νεους ανθρωπους που εχουν γνωσεις,θελω να προσθεσω!η αρθρογραφος ως ελευθερο πνευμα, απευθυνεται σε ολους!δεν απευθυνεται σε παραεκκλησιαστικους και οργανωσιακους,σε σκουριασμενα μυαλα που νοθευουν την ζωσα Εκκλησια!και παντα ειναι καχυποπτοι με τους νεους!
    Σιγα μη στειλεις και κανενα αμβροσιο να την αφορισει!
    Ελεος!

  • Το γνωρίζω φίλε μου τι σημαίνει… Αναφέρω ότι οι τουρκοι για να μην την φωνάζουν Κωνσταντινούπολη την ονόμασαν INSTABUL, θεωρώντας ότι αλλάζοντάς το όνομα θα ξεχαστεί η ιστορία της.

  • Πιστευεις πως η αρθρογραφος εννουσε οτο μια βδομαδα την Αγια Σοφια την εχουν οι μουσουλμανοι,μια οι καθολικοι και μια οι Ορθοδοξοι;σπλως επρεπε να χρησιμοποιησει την λεξη διαχρονικα!εδω δεν ειναι θεολογικο συνεδριο!
    Πιαστηκατε απο μια λεξη και εξαπολυσατε ψογον και ειρωνειαν!
    Αυτο που κανετε ονομαζεται τυπολατρεια!σχολαστικισμος!η νεα αρθρογραφος με το μεστο και λιαν ιστορικο αρθρο της,εγραψε αληθειες!
    Αν εσεις θελετε να μιλησουμε για λεπτομερη καταγραφη και ακριβη αποτυπωση των ιστορικων γεγονοτων,ισως συναντηθουμε σε καποιο συνεδριο ιστορικων και θεολογων!
    Απλως η παρεμβαση σας θυμιζει το..διυλιζοντες τον κωνωπα!
    Η ουσια των γραφομενων εχει σημασια και ουχι τα τυποις!

  • Και οσον αφορα την εμπαθεια που ειπατε,ανοιξτε ευηκουον ους!και ακουστε!οταν ημουν στο εκκλησιαστικο οικοτροφειο,εκει μεσα,οταν αναφερονταν στην καθολικη Εκκλησια,την αποκαλουσαν υποτιμιτικα παπικη εκκλησια!και ο παπας ηταν γιαυτους …!
    Και εγω ως μικρο παιδι με τις ευλογες της νιοτης ανησυχιες,αναρωτιομουν!μηπως τελικα ο παπας δεν ηταν …..,αλλα κατι αλλο συμβαινει;μηπως ολοι αυτοι που εξαπελυαν κεραυνους και μυδρους κατα της καθολικης Εκκλησιας,ηταν ατομα εμπαθη;
    Μη ικανα να δεχθουν την αλλη γνωμη;

  • ο Ελληνας ουδεμια σχεση εχει με το Βυζαντιο, ειναι ενας λαος παρηκμασμενος,χωρις μελλον κ με ενα παρελθον κ ιστορια που δεν γνωριζει!!!
    Την Αγια Σοφια την εχουν οι Τουρλοιπου μας παιζουν ανετα κ μπορουν να την κανουν οτι θελουν.

  • Η Αγια Σοφια ειναι ενας σιδηροδεσμιος αιχμαλωτος των Μογγολων που καθημερινα και για αιωνες τον κακοποιουν και τον βιαζουν .Δεν μπορεσαν ποτε να ξεπερασουν την κατωτεροτητα τους .Ο καραγκιοζης που ειχαμε για πρωθυπουργο οταν την επισκεφτηκε χαζογελουσε με τις γατες που κυκλοφορουσαν ελευθερες εκει μεσα και βρωμιζαν τον ναο.Αφηνουν οι Μογγολοι γατες ελευθερες και στα γειτονικα τζαμιά ?προσωπικα ευχομαι να γκρεμιστει ο ναος να γλυτωσει απο τον εξευτελισμο των απολιτιστων Μογγόλων .

Αφήστε μία απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

*

Προσοχή!!! Για να δημοσιεύονται, από 'δω και στο εξής, τα σχόλιά σας, θα πρέπει να επιλέγετε, την παρακάτω επιλογή  "Διάβασα και αποδέχομαι τους Πολιτική απορρήτου  " που σημαίνει ότι διαβάσατε κι αποδέχεστε την πολιτική απορρήτου του kozan.gr. Αν, κάποια φορά, ξεχάσετε να το κάνετε θα λάβετε μια ειδοποίηση ότι δεν το πατήσατε (αρα δεν αποδεχτήκατε την πολιτική απορρήτου). Σε αυτή την περίπτωση, για να μη χαθεί το σχόλιο σας, πατήστε να γυρίσετε πίσω  και ξαναπατήστε "δημοσίευση", τσεκάροντας, προηγουμένως, την προαναφερόμενη επιλογή. Η συμπλήρωση των πεδίων όνομα, Ηλ. διεύθυνση και ιστότοπος, της παραπάνω φόρμας, δεν είναι υποχρεωτική.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.