Το φαινόμενο Κοζάνη (Kozani effect) (γράφει ο Στέλιος Α. Μήλιος)

7 Νοεμβρίου 2021
12:08

Ανησυχώ μήπως κάποια στιγμή η πόλη μας βρεθεί αντιμέτωπη με μία κρίση όπως του Bilbao.

Τι είναι το φαινόμενο Bilbao ( Bilbao effect);

Κατά την διάρκεια της δεκαετίας μεταξύ 80’ και 90’ η πόλη ήρθε αντιμέτωπη με ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό ανεργίας, έως και 25 τοις εκατό. Οι παραδοσιακές βιομηχανίες είχαν καταστραφεί, και το πολυσύχναστο λιμάνι στο κέντρο της πόλης μαστιζόταν από σοβαρή κυκλοφοριακή συμφόρηση. Η βία, η αστική υποβάθμιση, η ρύπανση και η φτώχια, χαρακτήριζαν το Bilbao.

Το 1991, η βασκική κυβέρνηση πρότεινε στο Ίδρυμα Solomon R. Guggenheim να χρηματοδοτήσει ένα μουσείο Γκουγκενχάιμ στην περιοχή του λιμανιού του Μπιλμπάο με σκοπό να γίνει η κύρια πηγή εισοδήματος της περιοχής.  Η κυβέρνηση των Βάσκων συμφώνησε να καλύψει το κόστος κατασκευής ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων, να καταβάλει ένα αντίτιμο 20 εκατομμυρίων δολαρίων στο Ίδρυμα  και να επιχορηγήσει με 12 εκατομμύρια δολάρια τον ετήσιο προϋπολογισμό του μουσείου.

Το μουσείο ήταν ο καταλύτης για την αλλαγή. Μια περιοχή της πόλης που πριν ήταν βιομηχανική και συναφής με το λιμάνι μετατράπηκε σε περιοχή του μέλλοντος.  Η τουριστική ανάπτυξη έφερε πάνω από ένα εκατομμύριο επισκέπτες το χρόνο, σε μια πόλη με ένα εκατομμύριο κατοίκους σε όλη την γύρω περιοχή. Το μουσείο με μια λέξη είναι για την πόλη το μεγαλύτερο έσοδο. Το Μουσείο λοιπόν δεν γεννήθηκε από πλεόνασμα χρημάτων σε μια περίοδο ευμάρειας, αλλά ως σχέδιο μεταμόρφωσης σε μια περιοχή που αντιμετώπιζε τεράστια πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Σήμερα, η κατάσταση είναι διαφορετική. Σήμερα συντηρεί περισσότερες από 3.500 θέσεις εργασίας, είναι περίπου κατά το 70% αυτοχρηματοδοτούμενο και αποδίδει περισσότερα από 25.000.000 σε φόρους προς τις τοπικές αρχές, αποτελεί ένα φαινόμενο.

Το παραπάνω φαινόμενο ονομάζεται  δημιουργική-πολιτιστική βιομηχανία. Πιο αναλυτικά πρόκειται για βιομηχανίες που διανέμουν πολιτιστικά αγαθά ή υπηρεσίες και λειτουργούν ως μοχλός ανάπτυξης, συμβάλλοντας στην κοινωνικό- οικονομική ζωή μιας πόλης. Μερικά χαρακτηριστικά είναι τα εξής:

  • Δημιουργία θέσεων εργασίας
  • Βελτίωση βιοτικού επιπέδου
  • Εκμάθηση της αξίας του πολιτισμού
  • Προσέλκυση επενδύσεων
  • Δημιουργία τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας

Οι βιομηχανίες του πολιτισμού χαρακτηρίζονται από υψηλό επίπεδο καινοτομίας και δημιουργικότητας στην αγορά, όπου τα περισσότερα αγαθά και οι υπηρεσίες δεν είναι δυνατό να υποκατασταθούν. Οι πολιτιστικές βιομηχανίες είναι ο τομέας της οικονομίας με τον υψηλότερο συντελεστή απασχόλησης. Παράγουν ένα μεγάλο αριθμό θέσεων εργασίας, σε μια εποχή υπαναχώρησης της παγκόσμιας οικονομίας. Ο τομέας αυτός σήμερα είναι ο πιο δυναμικά αναπτυσσόμενος κλάδος της παγκόσμιας οικονομίας. Δημιουργεί ισχυρά οικονομικά κίνητρα λόγω του υψηλού επιπέδου του τελικού προϊόντος. Έτσι, αυτό απαιτεί εργατικό δυναμικό υψηλής ειδίκευσης και οι επαγγελματίες των συγκεκριμένων ειδικοτήτων δημιουργούν συνθήκες ανάπτυξης της κοινωνίας και εκπαιδεύονται και οι ίδιοι με υψηλό πνευματικό δυναμικό .

Μια πλήρης μελέτη για την πολιτιστική – δημιουργική βιομηχανία στην Ελλάδα, έρχεται να τονίσει τις περιφερειακές ανισότητες στην πολιτιστική και δημιουργική παραγωγή. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Περιφέρεια Αττικής παράγει το 75,5% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) των Κλάδων Πολιτισμού και Δημιουργικότητας. Οι υπόλοιπες 12 Περιφέρειες μοιράζονται το 14,3% της ΑΠΑ, 27% των εργαζομένων και 29,1% των επιχειρήσεων.  Η Δυτική Μακεδονία λαμβάνει την προτελευταία θέση.

Αυτό σίγουρα πρέπει να αλλάξει. Η πόλη μας πρέπει να επενδύσει στην πολιτιστική βιομηχανία. Με την αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας και των εφαρμογών της, η επένδυση στο χώρο του πολιτισμού και της δημιουργίας δεν απαιτεί ιδιαιτέρως μεγάλα χρηματικά κεφάλαια. Απαιτεί περισσότερο ευστροφία, φαντασία, δημιουργική αντίληψη, ποιότητα έκφρασης, εξωστρέφεια, δεξιοτεχνία, ικανοποιητικό βαθμό προσαρμοστικότητας στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση.

Ο σχεδιασμός πρέπει να ξεκινήσει άμεσα, διότι τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν με  την αποδυνάμωση της βαριάς βιομηχανίας της πόλης μας  -τη ΔΕΗ-, θα είναι δυσάρεστα για όλους μας.

Αυτή την στιγμή η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ και η εκχώρηση του 17% διεγείρει σοβαρά και αναπάντητα ερωτήματα. Η πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ στη θυγατρική του Macquarie Infrastracture and Real Assets Group, σηματοδοτεί την αρχή του σκληρού νεοφιλελευθερισμού που θα ακολουθήσει στο άμεσο μέλλον. Για ακόμη μια φορά, επικρατεί πλήρης αφωνία από τους τοπικούς άρχοντες. Είναι απόλυτα εμφανές πως ο Δημόσιος χαρακτήρας της ΔΕΗ αποδυναμώνεται συνεχώς. Αυτή η επιλογή εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους, όταν όλα αυτά γίνονται σε μία περίοδο βαθύτατης ενεργειακής κρίσης.

Η βίαιη και σκληρή απολιγνητοποίηση είναι προ των πυλών, επισκιάζοντας τη πόλη μας σαν εφιάλτης. Όλοι σιωπούν και κανείς δεν αγωνιά για το αύριο αυτού του τόπου. Μέχρι στιγμής καμία πρόταση δεν έχει καταφέρει να εξασφαλίσει το μέλλον αυτής της περιοχής.

Ο λαός της Κοζάνης, ο λαός της πόλης μας πρέπει να είναι αυτός που θα αναδιαμορφώσει τις νέες συνθήκες.

Η ίδρυση ενός νέου ειδικού ταμείου αναπτυξιακών σχεδίων που θα χρηματοδοτεί άμεσα τις πόλεις, ίσως είναι μια καλή αρχή στη λύση του προβλήματος. Χρειάζονται νέα εργαλεία διακυβέρνησης, δίνοντας την εξουσία στην περιφέρεια και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ένα σύστημα που θα κατατίθενται σχέδια και προτάσεις από τους ιθύνοντες, εν συνεχεία θα υπάρχει διαβούλευση με την τοπική κοινωνία ορίζοντας τις πραγματικές ανάγκες και τέλος θα υπάρχει ο έλεγχος για την πορεία των προτάσεων.

Χρειάζεται μια νέα αρχή με τους πολίτες στην πρώτη γραμμή της κοινωνίας.

Ο πολιτισμός εννοούμενος όμως όχι ως μια ιερή και απαραβίαστη παράδοση ή ως μια παγιωμένη, στατική και αναλλοίωτη ιστορικά ταυτότητα, αλλά ως καθετί που μας επιτρέπει να αναπτύξουμε αυτεπίγνωση αλλά και φαντασία, ιστορική συνείδηση αλλά και καινοτομία, πείρα αλλά και δημιουργικότητα. Αυτός ο πολιτισμός αποτελεί μέσα από την ποικιλία των μορφών του , το σημαντικότερο μέσο για την ανάπτυξη.

Ας δημιουργήσουμε το Φαινόμενο Κοζάνη.

Στέλιος Α. Μήλιος

Πτυχιούχος Αρχειονομίας Βιβλιοθηκονομίας & Μουσειολογίας Ι.Π.

16 σχόλια

  • Αγαπητέ η πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής είναι σχετικά μικρή (αρχαιολογικό μουσείο Αιανής, κάστρα Σερβίων κλπ). Οι σημαντικές πλουτοπαραγωγικές πηγές της περιοχής είναι το τεράστιο υδάτινο δυναμικό σε γλυκά νερά, το μεγαλύτερο της χώρας, οι σημαντικές πεδινές εκτάσεις και οι τεράστιες εκτάσεις βοσκοτόπων καθώς και ο σημαντικότατος ορυκτός πλούτος. Εδώ πρέπει να επικεντρωθούν όλες οι προσπάθειες για σύγχρονη αξιοποίησή των. Τα υπόλοιπα είναι δυστυχώς επουσιώδη σε σημασία και δυναμική.

  • Έξυπνη πρόταση, αλλά ο εναγκαλισμός του αθηνοκεντρικού κατεστημένου με την εξουσία κ τις παραδες δεν αφήνει περιθώρια ελιγμων σε κανένα. Ακόμη κ αν έχεις κάποια εξαιρετική ιδέα, θα πνιγεί μέσα στη γραφειοκρατία κ τον συγκεντρωτισμο… (Δες τι έγινε με την Αναβρα). Στην Ελλάδα τώρα ακόμη κ αν δοθεί εξουσία στους τοπικούς άρχοντες, αντί να ασχοληθούν με την περιοχή, θα ασχολούνται με το βόλεμα των ημετέρων… Χρειάζομαστε γκρέμισμα κ χτισιμο από την αρχή…

  • Καλώς ήρθατε στο λιμάνι του Αρινταγα με τα αυθαίρετα. Θα σας φκιάσουμε βόλτα με τρενάκι.. Τουεντι γιουρος. Λύθηκε το πρόβλημα και η Κοζάνη αξιοποιεί τον πολυσυζητημένο Αρινταγα της.. Εάν οι νέοι στον τόπο μας δεν καταλαβαίνουν την πραγματική κατάσταση και βλέπουν δεντράκια στο δάσος τότε το μέλλον προμηνύεται δυσοίωνο..

    • Λυπάμαι για τον τρόπο που σκέφτεσαι πρέπει να δίνουμε τη σκυτάλη στους νέους και να αφήνουμε πίσω τις αναχρονιστικές ιδέες αγαπάμε την πόλη μας και θέλουμε να προοδεύει με τέτοιος νέους. Ο Αρινταγας είναι σε άλλο πλάνο σχεδίου για τον πολιτισμό μας

  • Πολύ ωραίο ως κείμενο, με ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Το διάβασα με ευχαρίστηση. Στην ουσία τώρα του θέματος, δεν ξέρω για το Bilbao, αλλά η Κοζάνη για πολλούς λόγους, που δεν έχουν να κάνουν με τους ανθρώπους της, είναι ίσως η πιο αφιλόξενη πόλη για ξένους τουρίστες-επισκέπτες. Οπότε όλο αυτό που αναλύετε ξεκινάει από δύσκολη αφετηρία.

  • Η βιομηχανική κουλτούρα που έχει η περιοχή δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Λίγοι γνωρίζουν από βαρέα οχήματα, αντλίες, θερμοδυναμική και σχετικούς αυτοματισμούς. Πρέπει να επιδιώξουμε να φέρουμε και βιομηχανικές επιχειρήσεις επισκευών, μετατροπών και εφοδιασμού. Δεν έχουμε λιμάνι αλλά έχουμε τεράστιες εκτάσεις που μπορούν να γίνουν βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Απαιτείται τρένο ? οπωσδήποτε…

  • Πολύ καλή η ιδέα σας και η παρουσιασή της. Αλλά δυστυχώς αυτά γίνονται σε πιο σοβαρά και οργανωμένα κράτη, που θέλουν να λύνουν τα προβλήματα. Εδώ θα φαγωθεί το παραδάκι και η περιοχή θα αφεθεί στην τύχη της. Υπάρχει το παράδειγμα της Θράκης την δεκαετία του ’90.

  • Συγχαρητήρια !
    Τουρισμός (λίμνες, λίγο αρχαιολογία, παλαιά εργοστάσια ΔΕΗ,)
    Μεταποίηση (γεωργία-κτηνοτροφια)
    Βαριά Βιομηχανία….
    Πανεπιστήμιο…..
    …. Συγκοινωνίες

  • Αιφνιδιασμός. Μια λέξη που δεν ακούστηκε από όλους εσάς. Πριν τις εκλογές ακούσατε κάτι για βιαιη απολιγνητοποίηση; Γιατί κάποιος να επενδύσει, πολιτισμικά ή βιομηχανικά, αν ξέρει ότι η γραφειοκρατία και ο αιφνιδιασμός θα τον καταστρέψουν; Δύσκολα σενάρια όλα αυτά για μια χώρα όπως η Ελλάδα. Έχει πολύ πάτο ακόμα το βαρέλι και δυστυχώς η περιοχή της Κοζάνης θα γευτεί τον πάτο περισσότερο από άλλες περιοχές της Ελλάδας. Καλή δύναμη!

  • Πολυ καλη τοποθετηση αλλα μπιλμπαο με τιποτα γραβενα η τσοτυλι μπορει για ποιο λογο γιατι οι τοπικοι αρχοντες της κοζανης το μονο πυο τους νοιαζει ειναι ποτε θα παρουν μπρος τα φωτοβολταικα να τα κονομησουν..

  • Μένω 20 χρόνια Κοζάνη και ταξιδεύω ζωντας κατά καιρούς και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας !! Θα πω πως το μόνο που έχει αλλάξει στην Κοζάνη τα τελευταία 20 χρόνια είναι οι κυκλικοί κόμβοι και μια πλατεία που δεν συνάδει με την αρχιτεκτονική της !! Όλα τα άλλα έχουν μείνει ίδια όπως και το μυαλό των περισσότερων που είτε κυβερνουν η ζουν στην πόλη !! Μια πόλη με το ψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα από πολλές άλλες πόλεις δυστυχώς ούτε τους δρόμους της δεν έχει φωτίσει ακόμη, έχοντας μείνει πολύ πίσω συγκριτικά με άλλες που δεν επαναπάφτηκαν στους υψηλούς μισθούς της μαμάς ΔΕΗ περιμένοντας το μάνα εξ ουρανού !! Περαστικά !!

  • Στην πόλη που είχε το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα και τον τοπικό πόρο που επί έτη πολλά έρεε ….ψάχνουμε για καθρεφτάκια για να σωθούν οι ιθαγενείς.
    Δεν υπάρχει σεντς τσακιστο ούτε για λάμπες, και περιμένουμε ανάπτυξη.
    Αγόρι μου, συγνώμη για την εκφώνηση…, είναι μόνο για το νεαρό της ηλικίας σου, αλλά αυτήν η πόλη είναι καταδικασμένη να γίνει χωριό γιατί όταν ήταν οι εποχές των παχέων αγελάδων κάποιοι είχαν μακριά χέρια και άδειαζαν την Καλδάρα.αυτη η νοοτροπία για να αλλάξει θέλει να περάσουν πολλές γενιές.

Γράψτε απάντηση στο ΑΝΩΝΥΜΟΣ Ακύρωση απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

*

Προσοχή!!! Για να δημοσιεύονται, από 'δω και στο εξής, τα σχόλιά σας, θα πρέπει να επιλέγετε, την παρακάτω επιλογή  "Διάβασα και αποδέχομαι τους Πολιτική απορρήτου  " που σημαίνει ότι διαβάσατε κι αποδέχεστε την πολιτική απορρήτου του kozan.gr. Αν, κάποια φορά, ξεχάσετε να το κάνετε θα λάβετε μια ειδοποίηση ότι δεν το πατήσατε (αρα δεν αποδεχτήκατε την πολιτική απορρήτου). Σε αυτή την περίπτωση, για να μη χαθεί το σχόλιο σας, πατήστε να γυρίσετε πίσω  και ξαναπατήστε "δημοσίευση", τσεκάροντας, προηγουμένως, την προαναφερόμενη επιλογή. Η συμπλήρωση των πεδίων όνομα, Ηλ. διεύθυνση και ιστότοπος, της παραπάνω φόρμας, δεν είναι υποχρεωτική.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.