Ο γαλλικός Μάης του 68 (του Απόστολου Παπαδημητρίου)

Πέρασε μισός αιώνας από την αναταραχή που είχε ξεσπάσει στη Γαλλία τον Μάη του 1968. Οι μετέπειτα εξελίξεις αποτιμώνται σήμερα μέσα στα πλαίσια του δόγματος του «πολιτικά ορθού» της νέας τάξης πραγμάτων. Έτσι δεν καθίσταται ευχερής ανάλυση σε βάθος των συμβάντων και η εξαγωγή ορθών συμπερασμάτων.

Συνήθως προβάλλεται ως αιτία της εξέγερσης των φοιτητών, αρχικά, και των εργαζομένων στη συνέχεια η αυταρχική πολιτική του τότε Γάλλου προέδρου στρατηγού Ντε Γκωλ. Ούτε λίγο ούτε πολύ επιρρίπτεται σ’ αυτόν όλη η ευθύνη και δίνεται στους εξεγερμένους όλο το δίκαιο. Παραθέτω απόσπασμα άρθρου του φροντιστού της τηλεοπτικής εκπομπής «Η μηχανή του χρόνου»: «Η περίοδος εκείνη χαρακτηριζόταν από κοινωνικές αλλαγές στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αντιπολεμικές διαδηλώσεις για το Βιετνάμ, τα «παιδιά των λουλουδιών», την ελευθερία έκφρασης, την ποπ μουσική και τις μίνι φούστες, τις οποίες η εξίσου συντηρητική σύζυγός του (Ντε Γκώλ), Υβόννη, προσπάθησε να απαγορεύσει στη Γαλλία. Από την άλλη πλευρά, υπήρχε αυξανόμενη δυσαρέσκεια, ιδιαίτερα μεταξύ των φοιτητών για τον καταπιεστικό χαρακτήρα ενός κράτους που ήλεγχε το ραδιόφωνο και την τηλεόραση και για το αυταρχικό στυλ διακυβέρνησης του ντε Γκολ, ειδικά στους τομείς εργασίας και παιδείας…». 

Ποιος ήταν ο Ντε Γκώλ; Ένας πατριώτης και πιστός καθολικός. Αυτός προσπάθησε με κάθε τρόπο να ανορθώσει το κύρος της εξευτελισμένης χώρας του, η οποία σαρώθηκε σε συντομότατο χρονικό διάστημα από τις γερμανικές δυνάμεις. Και ήταν η κατάρρευση της γραμμής Μαζινό «επίτευγμα» του λαϊκού κράτους, το οποίο πέτυχε να καταστήσει μέσα σε μια γενιά τους Γάλλους παντελώς αδιάφορους όχι μόνο για την πίστη στον Θεό, αλλά και για την αγάπη προς την πατρίδα, με συνέπεια να πανηγυρίζουν την κατάντια τους με το διαβόητο pourquoi? (γιατί; Γιατί δηλαδή να πολεμήσω). Δέχθηκε ο Ντε Γκώλ μύριες όσες ταπεινώσεις από τους «συμμάχους» του, Άγγλους και Αμερικανούς, έχοντας να αντιπαλέψει και με συμπατριώτες του αξιωματικούς, που είχαν προσκυνήσει τους ισχυρούς των ημερών. Και ο γαλλικός λαός αναγνώρισε την προσφορά του εκλέγοντάς τον στην προεδρία της χώρας. Ο Ντε Γκώλ δεν εξελέγη ούτε με τις πλάτες εξωτερικών προς την Γαλλία παραγόντων ούτε καν με την οικονομική στήριξη αυτών. Όπως και ο Χίτλερ στη Γερμανία εξελέγη, επειδή είχε κατακτήσει τις καρδιές των ταπεινωμένων συμπατριωτών του.

Ήταν ο Ντε Γκώλ ένας Χίτλερ σε σμικρογραφία; Γελοία η ερώτηση. Ο Ντε Γκώλ δεν ήταν δημαγωγός και λαϊκιστής, ο οποίος ονειρευόταν την ανασύσταση αυτοκρατορίας. Για την κατάντια της χώρας του πονούσε και ποθούσε να την δει ξανά με γόητρο στην παγκόσμια σκηνή. Ασφαλώς, ως στρατιωτικός, διακρινόταν από αυταρχικότητα, την οποία επικρίνουν δριμύτατα οι πουλημένοι πολιτικοί, οι υποταγμένοι σε εξωεθνικά κέντρα νομής εξουσίας. Ασφαλώς, ως ρωμαιοκαθολικός, βαρυνόταν με όλες τις αστοχίες του Βατικανού. Αν η σύζυγός του ήθελε όντως να επιβάλλει τον έλεγχο του μήκους της φούστας, όπως κάποιος δικός μας δικτάτωρ, και αν ο ίδιος δεν είχε τη δυνατότητα ανάλυσης του χάους που προκαλεί σε μια κοινωνία η κοινωνική αδικία, αυτά δεν σημαίνουν ότι επί προεδρίας του η Γαλλία απέκτησε την πιο αυταρχική μεταπολεμική κυβέρνηση σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Τα ανωτέρω επιβεβαιώνονται εκ του ότι στο κίνημα του Μάη δεν πρωτοστάτησαν εργάτες, αλλά φοιτητές, που δεν νομίζουμε ότι υπέφεραν ιδιαίτερα. Το ίδιο συνέβη και με τη δική μας εξέγερση του Πολυτεχνείου πέντε έτη αργότερα. Τόσο εκεί, όσο και εδώ τα κομμουνιστικά κόμματα υπήρξαν επιφυλακτικά έναντι των εξεγέρσεων. Δεχόμαστε ότι η στάση τους υπαγορεύτηκε εκ του ότι δεν κηδεμόνευαν αυτά την εξέγερση. Όμως πρέπει να τεθεί το ερώτημα: Ποιος οργάνωσε και κατηύθυνε την εξέγερση; Μικρή αμφιβολία διατηρώ ότι στην του Πολυτεχνείου υπήρξε αμερικανικός δάκτυλος. Γιατί να μη συνέβη το ίδιο και στον γαλλικό Μάη; Γιατί κατηγορείται και από ποιους το γαλλικό κομμουνιστικό κόμμα ότι προέτρεψε τους εργάτες να επανέλθουν στις εργασίες τους; Δεν αμείφθηκαν με το παραπάνω οι πρωταγωνιστές της εξέγερσης από το σύστημα διεθνούς εξουσίας; Ήταν λοιπόν ο Ντε Γκώλ το κατεστημένο;

Βέβαια το ερώτημα τίθεται; Ποιος ο σκοπός της εξέγερσης; Δεν είναι δύσκολη η απάντηση. Στο απόσπασμα άρθρου που παρέθεσα στην αρχή γίνεται λόγος για
αντιπολεμικές εκδηλώσεις στο Βιετνάμ και για τα παιδιά των λουλουδιών στις ΗΠΑ. Όμως εκεί δεν συνέβη κάποιο έκτροπο, σε βαθμό απειλητικό για την εξουσία. Και όλα ξεθύμαναν σε σύντομο χρονικό διάστημα, ώστε οι ΗΠΑ να αποτελούν τον υπ’ αριθμό ένα παράγοντα διασάλευσης της διεθνούς ειρήνης. Από την άλλη, ο Ντε Γκώλ είχε τη δύναμη να χορηγήσει ανεξαρτησία στην Αλγερία, παρά τις οξύτατες αντιδράσεις στρατιωτικών, οι οποίοι μάλιστα αποπειράθηκαν να τον δολοφονήσουν! Ο Γάλλος πρόεδρος υπήρξε καρφί στα μάτια εκείνων που ήθελαν να επισπεύσουν την παγκοσμιοποίηση. Καθαρός πολιτικός με ηθικές αρχές και αγάπη προς την πατρίδα του δεν ήταν εύκολο να χειραγωγηθεί στην άσκηση πολιτικής κατ’ εντολή της «νέας τάξης πραγμάτων». Γράφει εγκυκλοπαίδεια του διαδικτύου: «Τα γεγονότα μπορεί να κατέληξαν σε πολιτική αποτυχία, αλλά είχαν τεράστιες κοινωνικές συνέπειες: μπορεί να μη διήρκεσαν ένα μήνα, αλλά ο όρος Μάης του ’68 έγινε συνώνυμο με την αλλαγή των κοινωνικών αξιών. Στη Γαλλία, θεωρείται ως σημείο-σταθμός στην αμφισβήτηση του  κατεστημένου (θρησκεία, πατριωτισμός, σεβασμός στην εξουσία) και για τη μετάβαση από το συντηρητισμό στις φιλελεύθερες ιδέες (ισότητα, ανθρώπινα δικαιώματα, σεξουαλική απελευθέρωση).

Έπρεπε λοιπόν να ανατραπεί ο Ντε Γκώλ, ώστε να διανοιγεί ο δρόμος προς την κοινωνική και οικονομική κατάρρευση της χώρας (Κι ας γράφει η εγκυκλοπαίδεια για πολιτική αποτυχία. Ο στόχος της «νέας τάξης» επετεύχθη). Και αυτό συνέβη ένα έτος αργότερα. Βέβαια, υποτίθεται ότι η εξέγερση, τουλάχιστον των εργατών, είχε ως στόχο ένα δικαιότερο κράτος. Γι’ αυτό και το γραφόμενο περί δήθεν πολιτικής αποτυχίας. Δεν ευθύνεται όμως ο Ντε Γκώλ για το ότι ο εργαζόμενος στη Γαλλία «απολαμβάνει» όπως και ο σε κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, την αγριότητα του παγοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Οι μετέπειτα Γάλλοι πρόεδροι ελάχιστα διέφεραν από μαριονέτες του συστήματος. Όσο για τις κοινωνικές μεταβολές υπήρξαν ραγδαίες. Δικαιώματα κοινωνικών ομάδων, όχι ευπαθών οικονομικά, κατακτήθηκαν (γάμος, όχι σύμφωνο συμβίωσης και υιοθεσία τέκνου). Από την άλλη απαγορεύτηκε δια νόμου η μαντήλα στους δημόσιους χώρους, απόφαση που δείχνει τον πανικό παρακμασμένης κοινωνίας, η οποία εκδηλώνει την αγωνία της για την πιθανή υποκατάστασή της στο μέλλον από άλλη σφριγηλή.

Ο γαλλικός Μάης του 68 υπήρξε «φωτεινός σηματοδότης» και για τους δικούς μας «διαφωτισμένους» και, καθώς είχαμε μείνει πίσω σε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, σπεύδουμε να κερδίσουμε το «χαμένο» έδαφος. Δεν θα υποστούμε συνέπειες; Όχι βέβαια οικονομικές, τις οποίες ήδη υφιστάμεθα.

«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ»