Στις δέκα τρεις Μαΐου 2018, ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Ο ΑΛΙΑΚΜΩΝ» περιοχής Τσαρτσαμπά, μαζί με τον Πολιτιστικό Σύλλογο της Κάτω Κώμης «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ», πραγματοποίησαν από κοινού τη γιορτή στην αίθουσα του Πολιτιστικού Συλλόγου της Κάτω Κώμης.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε στα τοπικά μέσα ενημέρωσης, στις 9 Μαΐου, αυτό υλοποιήθηκε κατά γράμμα, χωρίς παραλείψεις και αλλαγές. Μετά την παρακολούθηση της Θείας Λειτουργίας στον κεντρικό Ναό του χωριού Αγίων Κων/νου και Ελένης, και αφού πήραμε τις ευχές και το αντίδωρο από τον ιερουργούντα π. Παναγιώτη Τσινίδη, το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» μας οδήγησε στο Λαογραφικό μουσείο του χωριού. Εδώ μπορώ να μιλήσω και για λογαριασμό όλων των επισκεπτών εκτός χωριού, ότι οι εντυπώσεις μας ήταν καταπληκτικές!!! Την Κάτω Κώμη και το Σύλλογό της πρέπει να τους μιμηθεί, όχι μόνο η περιοχή του Τσαρτσαμπά, αλλά και όλη η Δυτική Μακεδονία. Ο υποφαινόμενος, στον ολιγόλεπτο χαιρετισμό, παρότρυνε στους παρευρισκόμενους να είναι οι κράχτες και για άλλους επισκέπτες από Σχολεία μέχρι οργανωμένους φορείς.
Λίγα μέτρα παραπάνω από το Μουσείο, ήταν η αίθουσα του Συλλόγου, όπου μας περίμενε καθαρή, στολισμένη και νοικοκυρεμένη. Άλλη έκπληξη αυτή για τους εκτός χωριού επισκέπτες. Αφού πήραμε τις θέσεις μας, η πρόεδρος του συλλόγου κ. Μαρία Ζυμάρα – Φούντογλου είχε το λόγο. Το πρόγραμμα στα χέρια της, αφού πρώτα μας καλωσόρισε και μας ευχαρίστησε για τη συμμετοχή μας, ακολούθησαν αρχικά οι χαιρετισμοί και στη συνέχεια οι τρεις ομιλήτριες και κατά σειρά, σύμφωνα με το πρόγραμμα, με πρώτη την κυρία Τζήκα – Ρούση Παναγιώτα, Εκπαιδευτικό. Να τι μας είπε λακωνικά για τη Μητέρα:
Η κυρία Τζήκα Παναγιώτα αναφέρθηκε στη σημασία της γιορτής της μητέρας, στο ρόλο της στην ανατροφή των παιδιών, καθώς και στο δύσκολο έργο που έχει η μητέρα στη σύγχρονη κοινωνία όπου τα Μέσα επηρεάζουν τα παιδιά και διαμορφώνουν στάσεις και συμπεριφορές που συχνά αντιπολιτεύονται εκείνες των μητέρων. Τέλος αναφέρθηκε στη νέα γυναίκα και πώς πρέπει να προετοιμάζει σώμα και ψυχή για το μεγάλο γεγονός της μητρότητας και τη στήριξη που πρέπει να λαμβάνει από την οικογένειά της, μια που η κοινωνία όπου καλείται να φέρει και να μεγαλώσει τα παιδιά της δεν είναι κοινωνία αγγέλων.
Δεύτερη ομιλήτρια ήταν η κ. Κυριαζίδου Βάσω, συνταξιούχος της ΔΕΗ. Η κ. Βάσω είχε προσωπική εμπειρία και μας συγκίνησε αρκετά.
Τρίτη ομιλήτρια ήταν η κυρία Δουγαλή Ελένη, η οποία με τα ποιήματά της μας εντυπωσίασε κι αυτή με τον τρόπο της. Να ένα από αυτά:
“ΜΑΝΑ”
Μάνα! Δε βρίσκεται λέξη καμία
να ‘χει στον ήχο της τόση αρμονία,
σαν ποιος να σ’ άκουσε με στήθος κρύο
όνομα Θείο.
παιδί από σπάργανα ζωσμένο ακόμα
με χάρη ανοίγοντας γλυκά το στόμα,
γυρνάει στον Άγγελο που τ’ αγκαλιάζει
και Μάνα! Κράζει.
Στον κόσμο τρέχοντας ο νέος διαβάτης
πέφτει στ’ αγνώριστα βράχια τσ’ απάτης
κι αναστενάζοντας Νάνα μου! λέει
Μάνα και κλαίει
Της νιότης φεύγουνε τ’ άνθια κι η χάρη
τριγύρω σέρνεται με αργό ποδάρι
ώσπου στην κλίνη του σα βαρεμένος
πέφτει ο καημένος.
Και πριν την ύστερη πνοή του στείλει
αργά ταράζονται τα κρύα του χείλη,
και με το Μάνα μου! Πρώτη φωνή του
πετά η ψυχή του.
Τέλος ακούσαμε για μια ακόμη φορά από τον ερασιτέχνη τραγουδιστή του Συλλόγου μας κ. Παναγιώτη Βαβλιάρα, δημοτικά τραγούδια, με αναφορά στο ρόλο της Μητέρας. Η συγκίνηση εδώ υπήρξε μεγάλη, για να πάρει ξανά το λόγο ο οικοδεσπότης που δεν ήταν άλλος από αυτόν που μας φιλοξενούσε στο χώρο αυτό, ο Σύλλογος του χωριού, το Δ.Σ. και όχι μόνο, αλλά όλες οι γυναίκες στο πόδι για να μας προσφέρουν τα όμορφα και πλούσια εδέσματά τους!!! Μαζί με την πνευματική γεύση που πήραμε πριν από λίγο, απολαύσαμε και τα χειροποίητα εδέσματά τους με το ζεστό καφέ. Κάπως έτσι τελείωσε η εκδήλωση της Μητέρας στην Κάτω Κώμη, αποχωρήσαμε όλοι μας ευχαριστημένοι και κατενθουσιασμένοι, ευχόμενοι και του χρόνου να γιορτάσουμε τη Μητέρα σ’ ένα άλλο χωριό της περιοχής μας.
Στην φωτογραφία εμφανίζονται όλοι οι συντελεστές της εκδήλωσης.
Ναπολέων Κοντός
Καλή η εκδήλωση και μπράβο στο Σύλλογο της Κάτω Κώμης , αλλά για την περιοχή που επιμένετε κύριε να την αποκαλείτε «Τσαρτσαμπά» έχω, όπως και πολλοί άλλοι, ένσταση σοβαρή που πρέπει να σας απασχολήσει κάποτε.
Με δεδομένο ότι αναγνωρίζω το έργο και την θέληση σας για προσφορά στην περιοχή , σας λέω ότι :
Ο συγκεκριμένος όρος (αρχικά çarşı Çarşamba = παζάρι της Τετάρτης στη συνέχεια σκέτο Çarşamba ) στην Τουρκική γλώσσα σημαίνει Τετάρτη . Το παζάρι λοιπόν που γίνονταν ανάμεσα στα μουσουλμανικά χωριά Ανατολή , Σπάρτο εκεί όπου αντάμωναν οι κάτοικοι της περιοχής για την πραγματοποίηση των εμπορικών τους συναλλαγών .
Ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε και επιβλήθηκε από τους κατακτητές Οθωμανούς αρκετά αργότερα από την εμφάνιση τους στην περιοχή στα πλαίσια της διοικητικής διαίρεσης του Καζά των Σερβίων. Σε αυτόν υπάγονταν και τα ντόπια-χριστιανικά χωριά , αλλά και η Κόζιανη, που ως το 1750 ήταν χωριό με πληθυσμό μικρότερο της Κάλλιανης , των Σερβίων & του Βελβενδού. ( προκύπτει από τα δημοσιευμένα φορολογικά κατάστιχα των Οθωμανών-βιβλίο Καμπουρίδη Κ-Σαλακίδη Κ 2012.)
Δεν διαφωνούμε πως αυτός ο όρος χρησιμοποιούνταν επί Οθωμανών και στην καθομιλούμενη των κατοίκων και αργότερα και δεν ξεριζώνεται εύκολα , αλλά η περιοχή με τη συγκεκριμένη σύνθεση χωριών προϋπήρχε με το όνομα Ελίμεια , Ελιμειώτιδα. Γιατί λοιπόν να περιορίζεστε στο πως αποκαλούνταν μόνο στην περίοδο αυτή των Οθωμανών και ποιος ο λόγος να χρησιμοποιείτε σήμερα τον ως άνω όρο αποτέλεσμα της Οθωμανικής κατάκτησης, για την οποία εν τέλει οι πρόγονοι μας αγωνίστηκαν και ανέτρεψαν και να μη χρησιμοποιείτε και εσείς τον όρο που υπήρχε πριν την κατάκτηση άμεσο συνδεδεμένο με την Ελληνική ιστορία αιώνων ; Η περιοχή μας από το 1150 π.χ. ονομάζεται Ελίμεια , Ελιμειώτιδα.
Αν πάτε μια βόλτα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης θα δείτε στον χάρτη του Άνθιμου Γαζή (1815) περίτρανα την Ελιμειώτιδα.
Όπως καλά γνωρίζετε το 1997 με τον νόμο Καποδίστρια για τους ΟΤΑ ένα μέρος των κοινοτήτων της περιοχής δημιούργησαν ομόφωνα ως προς το όνομα το Δήμο Ελίμειας με έδρα τον Κρόκο και καλά έκαναν. Αυτό θεωρούσαν ότι τους αντιπροσώπευε γεωγραφικά , ιστορικά και πολιτισμικά και κανείς δεν διανοήθηκε να προτείνει το τούρκικο όνομα. Οι συναντήσεις που γίνονται από τους πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής , γίνονται στα πλαίσια του «Κοινού των Ελιμειωτών» όπως γνωρίζετε.
Ξενοδοχεία , βιοτεχνίες , εμπορικά καταστήματα και άλλες επιχειρήσεις της περιοχής, όπως και περιοδικά χρησιμοποιούν και τιμούν το όνομα της Ελίμειας .
Εσείς γιατί επιμένετε;
Κλείνοντας σας καλώ να δείτε για την περιοχή το βιβλίο Γ. Καραμήτρου «ΑΙΑΝΗ», το περιοδικό « Ελιμειακά» 2013 άρθρο Ηλία Σπυριδωνίδη , το δωδεκάτομο βιβλίο Ν. Χάμμοντ «Ιστορία της Μακεδονίας», τους χάρτες Α. Γαζή και Ρήγα Φεραίου στη βιβλιοθήκη της Κοζάνης , το βιβλίο του Αμερικανού Νίκολας Γκίλντ Φίλιππος ο Μακεδόνας και άλλα πολλά.
Πολύ ωραίο