Αδέσποτες ψυχές…. (της Τάνιας Ώττα)

Η διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που απασχολεί σήμερα τις κοινωνίες. Ένα ζήτημα που γίνεται πολύ συχνά αιτία διαμάχης και σύγκρουσης μεταξύ τοπικών αρχών και φιλοζωικών οργανώσεων και πολιτών. Καθημερινά, σχεδόν διαβάζουμε διάφορα δημοσιεύματα που αφορούν είτε θανατώσεις ζώων, είτε επιθέσεις σε πολίτες. Και εκεί αρχίζει η διαμάχη για το ποιος φταίει και τι πρέπει να γίνει. Ποιοι είναι φιλόζωοι και ποιοι όχι.

Τι σημαίνει φιλόζωος ή ζωόφιλος. Φιλόζωος είναι ο άνθρωπος που αγαπάει τα ζώα και παράλληλα του αρέσει να τα φροντίζει, να τα προσέχει και σέβεται τα δικαιώματά τους, είτε είναι ιδιοκτήτης κάποιου κατοικίδιου είτε όχι. Παράλληλα, όμως πρέπει να υπάρχει σεβασμός και στον πολίτη, ο οποίος θέλει να κυκλοφορεί ελεύθερα χωρίς να κινδυνεύει να γίνει θύμα επίθεσης από κάποιο ζώο συντροφιάς, αδέσποτο ή δεσποζόμενο. Κάπου έχουμε μπερδέψει τις έννοιες, βάζουμε εύκολα ταμπέλες, ενώ αλλού πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας, αν θέλουμε να βρεθεί λύση.

Τα στατιστικά στοιχεία όσον αφορά τη χώρα μας δείχνουν τον αριθμό των αδέσποτων ζώων συντροφιάς να αυξάνεται συνεχώς. Πού οφείλεται αυτό;
Στην ανευθυνότητα κάποιων ανθρώπων που βλέπουν τα ζώα ως παιχνίδια και όταν τα βαρεθούν τα εγκαταλείπουν. Τα ζώα δεν είναι αντικείμενα, η απόκτησή τους συνεπάγεται ευθύνη, σεβασμό στα δικαιώματά τους, φροντίδα και προστασία. Το κατοικίδιο γίνεται μέλος της οικογένειας, δεν το εγκαταλείπεις. Εάν κάποιος δεν είναι σίγουρος ότι μπορεί να φροντίσει σωστά ένα ζώο και να του παρέχει ένα κατάλληλο περιβάλλον να ζήσει, ιατρική φροντίδα, αγάπη και προστασία, καλύτερα να μη αποκτήσει ποτέ.

Κάνοντας μία βόλτα σε περιαστικούς χώρους οικισμών, συναντάς σε διάφορα σημεία εγκαταλελειμμένα μικρά νεογέννητα κουταβάκια, κι ακόμη πιο τραγικό σε κάδους σκουπιδιών, σε χωματερές και άλλα σημεία που τείνουν να γίνουν νεκροταφεία αδέσποτων ψυχών.

Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να παραβλέπουμε τον κίνδυνο που εγκυμονεί αυτή η κατάσταση. Τα ζώα γίνονται πολύ συχνά επιθετικά, επικίνδυνα για τον πολίτη και τη δημόσια υγεία, καθώς δεν λαμβάνουν την απαραίτητη ιατρική φροντίδα.

Η εγκατάλειψη, η κακοποίηση και η παραμέληση οδηγούν στην κατάληξη των ζώων αυτών στον δρόμο, με αποτέλεσμα την αντίδραση της κοινωνίας λόγω της επικινδυνότητας προς τον πολίτη και της απειλής μετάδοσης διαφόρων ασθενειών.

Η κοινωνία χωρίζεται στα δύο, χωρίς να υπάρχει λόγος. Ακολουθούν θανατώσεις ζώων και άλλου είδους βίαιες ενέργειες που δεν μας τιμούν καθόλου σαν λαό. Η δολοφονία ζώων είναι πράξη καταδικαστέα και πρέπει να καταγγέλλεται. Δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα.

Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που κινδυνέψει σοβαρά κάποιος άνθρωπος αν του επιτεθεί ένα αδέσποτο σκυλί για παράδειγμα; Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη; Τότε αρχίζουν οι διαμάχες, η επίρριψη ευθυνών και ο διχασμός των απόψεων.

Επειδή η αύξηση των αδέσποτων ζώων είναι αποτέλεσμα εγκατάλειψης, για να βρεθεί λύση, η αρχή θα πρέπει να γίνει από τους ιδιοκτήτες τους.

Οι ιδιοκτήτες, λοιπόν, ζώων συντροφιάς θα πρέπει να συμμορφωθούν με το νόμο και να τοποθετήσουν στο κατοικίδιό τους την ειδική μεταλλική κονκάρδα στο περιλαίμιο η οποία παρέχεται από τον κτηνίατρο κατά τον εμβολιασμό και να προσκομίσουν στον οικείο δήμο το πιστοποιητικό ηλεκτρονικής σήμανσης του ζώου.
Οι Δήμοι με τη σειρά τους θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα αρχείο με τα στοιχεία των ιδιοκτητών σκύλων και των ζώων τους, ώστε σε περίπτωση εγκατάλειψης ή επίθεσης σε άνθρωπο να εντοπίζεται ο ιδιοκτήτης και να του επιβάλλονται οι αντίστοιχες κυρώσεις. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να περιοριστεί το φαινόμενο εγκατάλειψης των ζώων και οι ιδιοκτήτες να γίνουν πιο υπεύθυνοι στην συμπεριφορά τους απέναντι σε αυτά.

Η δημιουργία καταφυγίου αδέσποτων ζώων συντροφιάς δεν φαίνεται να αποτελεί ιδανική λύση, εφόσον τα καταφύγια αυτά λειτουργούν ως χώροι προσωρινής φιλοξενίας και ειδικά όσο αυξάνεται ο αριθμός των εγκαταλελειμμένων ζώων. Τα ζώα πρέπει να επιστρέψουν μετά από κάποιες ημέρες στο φυσικό τους περιβάλλον. Οπότε το πρόβλημα συνεχίζει να υπάρχει.

Απαιτείται, λοιπόν, η δημιουργία ενός χώρου που θα λειτουργεί ως πάρκο διαβίωσης των ζώων σε μόνιμη βάση, το οποίο θα παρέχει στα ζώα ένα φιλικό περιβάλλον να ζήσουν, χωρίς να αποτελούν απειλή για τους πολίτες και όχι μία φυλακή.

Σύμφωνα με τον νόμο υπεύθυνοι να διαχειριστούν το ζήτημα των αδέσποτων ζώων συντροφιάς είναι οι Δήμοι. Στην περίπτωση που οι Δήμοι εφαρμόσουν ένα σχέδιο δράσης, (στειρώσεις, δημιουργία χώρου φιλοξενίας, στελέχωση κτηνιατρείων κλπ.) απαραίτητη είναι η συνεργασία των πολιτών και των διαφόρων φιλοζωικών οργανώσεων και συλλόγων, και η συμμόρφωση των πολιτών προς το νόμο, γιατί εάν η εκάστοτε τοπική κοινωνία δεν υποστηρίξει αυτό το σχέδιο δράσης και δεν αναλάβει τις υποχρεώσεις της, τότε δεν υπάρχει αποτέλεσμα. Η ευθύνη βαραίνει όλους.

Πολλοί Δήμοι στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα αυτό, παγιδεύονται στην γραφειοκρατία και η διαδικασία καθυστερεί, με αποτέλεσμα η κατάσταση να χειροτερεύει και να βλέπουμε καθημερινά από τη μία δολοφονίες αδέσποτων ζώων και από την άλλη επιθέσεις από αυτά σε πολίτες.

Μέσα από μία σειρά ενεργειών και με την σωστή συνεργασία κράτους και πολίτη μπορεί να βρεθεί λύση. Απαραίτητη είναι η στελέχωση των κτηνιατρείων των Δήμων με το κατάλληλο προσωπικό, η αύξηση της χρηματοδότησης προς τους Δήμους για τη δημιουργία και συντήρηση των καταφυγίων, η υποχρεωτική καταγραφή και σήμανση με microchip όλων των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων, και ιδίως των κυνηγετικών και ποιμενικών σκύλων, και η εφαρμογή αυστηρών κυρώσεων σε αυτούς που δεν συμμορφώνονται με το νόμο όσον αφορά τις υποχρεώσεις τους απέναντι στα ζώα συντροφιάς, γιατί όσο αυτά πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

Επιπλέον, η ενημέρωση μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε όλοι, μικροί και μεγάλοι, είτε έχουμε ζώα συντροφιάς είτε όχι, ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά μας απέναντι στα ζώα, ποιες οι υποχρεώσεις μας και τι συνέπειες έχει στην κοινωνία και τους πολίτες η ανεύθυνη και βίαιη συμπεριφορά κάποιων ατόμων προς αυτά, κι αυτό μπορεί να γίνει μέσα από τη διοργάνωση ενημερωτικών ημερίδων σε σχολεία, σε διάφορους δημόσιους χώρους εντός των οικισμών και μέσω των ιστοσελίδων των δήμων και των διαφόρων φιλοζωικών οργανώσεων.

Τάνια Ώττα