Η μάχη της 4ης Νοεμβρίου δεν έφερε απλά την απελευθέρωση της Σιάτιστας αλλά παγίωσε την κατάσταση στο μέτωπο της Μακεδονίας στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο. Αν κέρδιζαν την μάχη οι άτακτοι Τούρκοι του Μπεκήρ Αγά θα κατευθυνόταν στην Κοζάνη με κίνδυνο να ανακόψουν τις εφοδιοπομπές του ελληνικού στρατού. Εύκολα, ο ελληνικός στρατός θα διέλυε τους άτακτους. Αλλά θα αναγκαζόταν να γυρίσει από την Θεσσαλονίκη προς την Κοζάνη. Ποια θα ήταν τότε η αντίδραση των Βουλγάρων που δεν μπορούσαν να χωνέψουν την απώλεια της Θεσσαλονίκης; Είναι ένα σενάριο που πολλοί στρατιωτικοί της εποχής το θεωρούσαν πολύ πιθανό.
Στην Σιάτιστα λίγα χρόνια μετά, στην διάρκεια της Κατοχής έγινε ακόμα μια μάχη, το Μάρτιο του 1943. Η Μάχη του Φαρδυκάμπου. Πολλοί την αξιολογούν ως την μεγαλύτερη μάχη που έδωσαν οι δυνάμεις της Εθνικής Αντίστασης ενάντια στους κατακτητές.
Σε κάθε πόλη, αν η ιστορία της περιλαμβάνει ένα σπουδαίο ιστορικό γεγονός φροντίζει να είναι και αυτό, μια από τις συνιστώσες της τουριστικής της προβολής. Στην Σιάτιστα πως θα μάθει ένας επισκέπτης για τις δύο μάχες;
Αν δει την οδοσήμανση της κεντρικής πλατείας της Γεράνειας ή το ηρώο έξω από το δημαρχείο; Ε και λοιπόν τι έγινε στις 4 Νοεμβρίου; Αν δεν κάνω λάθος στο διάδρομο της Μανούσειας Βιβλιοθήκης σε μια προθήκη εκτίθενται μερικά κειμήλια της εποχής της Μάχης της Σιάτιστας. Αν ο επισκέπτης έρθει την Κυριακή στην πόλη μας, δεν θα έχει την ευκαιρία να δει έστω και αυτά τα λίγα κειμήλια. Η βιβλιοθήκη θα είναι κλειστή. Για την μάχη του Φαρδυκάμπου ίσως δεν υπάρχει τίποτα που να την μαρτυρά μέσα στην πόλη. Έτσι θα πετύχουμε την περίφημη βιώσιμη αστική ανάπτυξη;
Η Σιάτιστα δεν έχει το ιστορικό μουσείο που να διηγείται την ιστορία της. Όπου θα εκτίθενται τα κειμήλια τοποθετημένα και τεκμηριωμένα σε κατάλληλες προθήκες. Μέσα σε ένα κτήριο με τις απαραίτητες προδιαγραφές με ένα σκηνικό στημένο με τον σχεδιασμό μιας μουσειολογικής μελέτη. Όχι σε ένα νέο κτήριο. Αλλά σε ένα από τα αρχοντικά που τα αφήνουμε να ρημάζουν στο έλεος του χρόνου.
Κάποιοι θα πούνε, «Πάλι μουσεία θα κάνουμε;». Δεν μπορούν να προβλέψουν τα οφέλη ενός μουσείου με σωστή διαχείριση και προβολή. Δεν γνωρίζουν ότι η ζωή ενός έργου περιλαμβάνει τρία στάδια, τον σχεδιασμό, την κατασκευή και την λειτουργία του. Το τελευταίο στάδιο είναι δυστυχώς αυτό που ξεχνάμε πάντα στον σχεδιασμό. Όπως επαναλαμβάνω μονότονα αν δεν μπορείς να αξιοποιήσεις σωστά τα πλεονεκτήματα που διαθέτεις, δεν υπάρχει λόγος να γκρινιάζεις και να ψάχνεις κακούς δαίμονες. Ψάξε μέσα σου να δεις τι πάει στραβά.
Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD
lkotsikas@gmail.com
