Οι ευρωπαϊκές περιφέρειες που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από επιπλέον 5 δις ευρώ στον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ, μετά από πρόταση που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, η πρόταση αυτή ενδέχεται να περιπλέξει περαιτέρω τις συνομιλίες με το Συμβούλιο, το οποίο προτίθεται να μειώσει τις μελλοντικές δαπάνες.
Ειδικότερα, στις 5 Νοεμβρίου η επιτροπή προϋπολογισμού του Κοινοβουλίου υπέγραψε πρόταση για την κατανομή 4,8 δις ευρώ με σκοπό τη δημιουργία ενός Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης που θα βοηθήσει τις περιφέρειες να καταστήσουν την οικονομία τους περισσότερο πράσινη.
Οι διαπραγματεύσεις για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για την περίοδο 2021-2027 βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά οι Ευρωβουλευτές έχουν ήδη ζητήσει από την Επιτροπή να προτείνει έναν νέο κανονισμό, για να ιδρυθεί το νέο Ταμείο.
Κατά τη διάρκεια εκδήλωσης της EURACTIV που πραγματοποιήθηκε στις 6 Νοεμβρίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενόψει της επικείμενης Συνόδου κορυφής COP24 στην Πολωνία, ο πρώην πρόεδρος του ΕΚ, Jerzy Buzek (EPP), εξήρε τη στήριξη των Ευρωβουλευτών για τη δημιουργία του Ταμείου.
Από την πλευρά της, η Climate Action Network Europe δήλωσε στη EURACTIV ότι η πρόταση θα εκληφθεί ως «πολιτική πρόκληση» μόλις το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξετάσει το ενδεχόμενο περικοπών στον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ αντί να παράσχει περισσότερη χρηματοδότηση.
Εντούτοις, στο Στρασβούργο οι Ευρωβουλευτές κάλεσαν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επιταχύνει τις διαβουλεύσεις και να συμφωνήσει για έναν μεγαλύτερο προϋπολογισμό. Επιπλέον, ανέφεραν ότι το ποσοστό που αφιερώνεται στη δράση για το κλίμα θα πρέπει να αυξηθεί από το προτεινόμενο 25% σε 30%.
Ο Raphael Hanoteaux της NGO Bankwatch Network δήλωσε ότι η πρόταση του Κοινοβουλίου για την υλοποίηση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης είναι «ευπρόσδεκτη», αλλά έφτασε «λιγάκι αργά». Προτείνει δε ενίσχυση των χρηματοοικονομικών εργαλείων όπως η Πολιτική Συνοχής, η οποία βρίσκεται εξίσου αντιμέτωπη με σημαντικές περικοπές.
«Η Πολιτική Συνοχής έχει σχεδιαστεί ακριβώς, για να υποστηρίξει τις περιφέρειες σε μετάβαση, όπως εκείνες στις οποίες η χρήση του άνθρακα είναι μεγαλύτερη και όπου υπάρχουν μεγάλες προκλήσεις κατά την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα», πρόσθεσε.
Ο κ. Roland Joebstl από το European Environmental Bureau υπογράμμισε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να θεωρήσει την Ισπανία ως «θετικό παράδειγμα» όσον αφορά στην ενίσχυση των επαγγελματικών δεξιοτήτων των εργαζομένων -αναφερόμενος με τον τρόπο αυτό στην πρόσφατη απόφαση της Μαδρίτης να κλείσει τα ανθρακωρυχεία και να θέσει σε εφαρμογή προγράμματα πρόωρης συνταξιοδότησης για τους ανθρακωρύχους.
«Πράσινες» προκλήσεις
Πολλά από τα επιχειρήματα που τάσσονται ενάντια στην αύξηση των κλιματικών στόχων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνολικού στόχου μείωσης των εκπομπών κατά 40% για το 2030, εστιάζονται στον αντίκτυπο που θα επιφέρουν στην απασχόληση σε περιοχές όπως η Σιλεσία στην Πολωνία και το Ρουρ στη Γερμανία.
Ωστόσο, η εκπρόσωπος του think tank IDDRI, Lola Vallejo, ανέφερε ότι η πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή καταδεικνύει ότι «η έγκαιρη δράση για το κλίμα δεν είναι επιζήμια για την κοινωνική δικαιοσύνη. Υπάρχουν τρόποι για τη σταδιακή εξάλειψη του άνθρακα χωρίς η κοινωνία να υποφέρει από αυτή τη διαδικασία».
Επιπροσθέτως, η Monserrat Mir Roca, από την ευρωπαϊκή συνδικαλιστική ομοσπονδία της ETUC, εξέφρασε την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται από την ενεργειακή μετάβαση «προστατεύονται πλήρως», προσθέτοντας ότι «οι κοινότητες πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της μετάβασης».
Η κατάρτιση των εργαζομένων για την αντιμετώπιση των αλλαγών που υπαγορεύονται από τους όρους της Συμφωνίας του Παρισιού θεωρείται απαραίτητη, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο οικονομικός αντίκτυπος της δράσης για το κλίμα είναι θετικός. Η εκπαίδευση των ανθρακωρύχων και των εργαζομένων για την κατασκευή αγωγών φυσικού αερίου, ηλιακών συλλεκτών και την ανακαίνιση κτιρίων περιλαμβάνονται μεταξύ των προτάσεων.
Στην Ελλάδα, η μετάβαση αργεί
Στην ελληνική επικράτεια, παράλληλα με την ενεργειακή και περιβαλλοντική μετάβαση, ξεκινά η συζήτηση για την επόμενη προγραμματική περίοδο, το επόμενο ΕΣΠΑ και το θέμα της δίκαιης μετάβασης των ανθρακικών περιοχών.
«Θα πρέπει και η περιοχή της Δυτ. Μακεδονίας, που αποτελεί μια απο τις 41 ενεργειακές περιφέρειας της Ευρώπης να ετοιμαστεί γι αυτήν την αλλαγή, γι αυτήν την μετάβαση, σε ένα διαφορετικό, βιώσιμο παραγωγικό και κοινωνικό μοντέλο. Εδώ και τρία χρόνια δουλεύουμε συστηματικά προς αυτήν την κατεύθυνση και έχουν γίνει πολλά θετικά βήματα, βέβαια, αναγνωρίζουμε ότι αυτά που πρέπει να γίνουν είναι ακόμα πιο δύσκολα και σημαντικά. Είναι σημαντικό όμως και τα επόμενα χρόνια να παραμείνουμε στο επίκεντρο των εξελίξεων και να μην χάσουμε τον στόχο μας», δήλωσε περαιτέρω στη Euractiv.gr ο Δήμαρχος Κοζάνης, Λευτέρης Ιωαννίδης.
«Η ενεργειακή μετάβαση και η άμεση απανθρακοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής είναι κοινός τόπος όλων των εμπλεκομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το ερώτημα είναι αν η μετάβαση θα είναι δίκαιη ή βίαιη όσον αφορά τους εργαζόμενους και τις τοπικές κοινωνίες», σημείωσε επίσης ο Σταύρος Μαυρογένης, Συνεργάτης Ενεργειακής Πολιτικής του WWF Ελλάς.
«Στην Ελλάδα η κυβέρνηση κωφεύει και προσπαθεί να δώσει το φιλί της ζωής στον ακριβό και επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον λιγνίτη. Ήρθε η ώρα για στροφή 180 μοιρών στον ενεργειακό μας σχεδιασμό. Μπορούμε και χωρίς λιγνίτη», πρόσθεσε ο ίδιος.
Μακροπρόθεσμη σκέψη
Η «δίκαιη μετάβαση» αποτελεί ένα από τα πιο χρησιμοποιημένα soundbites μέχρι τη Σύνοδο κορυφής COP24 τον Δεκέμβριο στο Κατοβίτσε της Πολωνίας.
Η προεδρία της Συνόδου των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα με επικεφαλής τον Michał Kurtyka θα προτείνει τη λεγόμενη διακήρυξη της Σιλεσίας, η οποία περιλαμβάνει πρόταση για τον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο οι χώρες προστατεύουν τους εργαζομένους σε βιομηχανίες, όπως η εξόρυξη άνθρακα.
Η διακήρυξη αποσκοπεί στο να πείσει τα κράτη μέλη της ΕΕ ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να μειωθούν χωρίς να πλήττονται οι τοπικές κοινότητες. Θα συμπληρώσει τις πρόσφατες πλατφόρμες για τις περιφέρειες με ανθρακωρυχεία σε μεταβατικό στάδιο, καθώς και τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως τα κονδύλια της Πολιτικής Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το InvestEU.
Στις 28 Νοεμβρίου, η Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει τη μακροπρόθεσμη στρατηγική για το κλίμα για το 2050. Το 2019 θα αποτελέσει κρίσιμο έτος, καθώς η εν λόγω στρατηγική θα πρέπει να εξασφαλίσει την ομόφωνη στήριξη του Συμβουλίου -και να αποφύγει την τύχη της προηγούμενης στρατηγικής, για την οποία η Πολωνία άσκησε βέτο το 2011 και το 2012.
Τεράστιο βήμα Λευτέρη το ταμείο. Συγχαρητήρια που είσαι ο μοναδικός που βλέπεις μέλλον
Ναι, τεράστιο, από το δεν θέλουμε τον λιγνίτη στο θέλουμε χρήματα γιατί μας αναγκάζεται να μη θέλουμε τον λιγνίτη. Μιλάμε ο άνθρωπος είναι πολύ μπροστά! Στο τέλος δεν θα πάρεις τίποτα και ότι πάρεις θα γίνει κάνα πάρκο και πάλι η ανεργία θα θερίζει στην περιοχή.