“Συλλογή” καταδικών από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κάνει πλέον η Ελλάδα αφού στις ήδη υπάρχουσες ήρθε να προστεθεί και μια πρόσφατη με την οποία επιδικάζεται αποζημίωση σε 11 κρατούμενους των φυλακών Γρεβενών για κακομεταχείριση αλλά και –το χειρότερο– ελλιπή και μη αντικειμενική έρευνα από τις εισαγγελικές αρχές των καταγγελιών των
Είχαν προηγηθεί καταδίκες για τις συνθήκες των φυλακών Διαβατών Θεσσαλονίκης (Οκτώβριος 2018), Δομοκού και Νοσοκομείου Κρατουμένων (Μάιος 2018).
Στα Γρεβενά
Η πιο πρόσφατη απόφαση αφορά τις προσφυγές 11 Αλβανών και Βούλγαρων κρατουμένων στις φυλακές Γρεβενών οι οποίοι κατήγγειλαν πως στις 13 Απριλίου 2013 σε αιφνιδιαστική έρευνα από αστυνομικούς της ΕΚΑΜ με παρουσία Εισαγγελέα υπέστησαν κακομεταχείριση, με χρήση όπλων ηλεκτροσόκ (Tasers). Ο έλεγχος έγινε μετά από πληροφόρηση περί ανταρσίας και εξέγερσης των κρατουμένων. Λίγες μέρες μετά κρατούμενοι υπέβαλαν καταγγελία στο γραφείο του Εισαγγελέα των Γρεβενών, υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι οι αξιωματικοί του ΕΚΑΜ είχαν κάνει υπερβολική χρήση των Tasers (όπλο ηλεκτροσόκ) εναντίον 31 κρατουμένων, τους είχαν κτυπήσει και τους κακοποίησαν προφορικά και τους ανάγκασαν να περπατήσουν στα γόνατα μέχρι την αθλητική αίθουσα των φυλακών, να γυμνωθούν και σταθούν όρθιοι κοιτάζοντας τον τοίχο.
Διεξήχθη προκαταρκτική έρευνα, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε πειθαρχικό αδίκημα. Τον Νοέμβριο του 2014 ο Εισαγγελέας του Πρωτοδικείου αποφάσισε ότι δεν υπήρχαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για να κινηθεί ποινική δίωξη. Τον επόμενο μήνα, ο Εισαγγελέας Εφετών συμφώνησε με τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών.
Το δικαστήριο έκρινε πως αφενός οι κρατούμενοι έφεραν ίχνη κακοποίησης αφετέrου ότι δεν διεξήχθη αποτελεσματική και ταχεία έρευνα από τις εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές. Το Στρασβούργο επισήμανε με έμφαση το γεγονός ότι επικεφαλής των ερευνών ήταν Εισαγγελέας του Πρωτοδικείου Γρεβενών όταν η Εισαγγελία Γρεβενών επέβλεπε τις φυλακές και επομένως δεν μπορούσε να ήταν αντικειμενικός.
Γι’ αυτό καταδίκασε τη χώρα για παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ τόσο στο ουσιαστικό σκέλος του όσο και στο διαδικαστικό και επέβαλε αποζημίωση σε κάθε έναν από τους έντεκα προσφεύγοντες, ποσού 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.500 ευρώ, από κοινού, για δικαστικά έξοδα και λοιπές δαπάνες.
Διαβατά
Τον περασμένο Οκτώβριο το ΕΔΔΑ διαπίστωσε απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση των κρατούμενων των φυλακών Διαβατών Θεσσαλονίκης και μετά από προσφυγή 62χρόνου κρατούμενου, καταδίκασε τη χώρα μας, ενώ παράλληλα επιδίκασε ηθική αποζημίωση στον προσφεύγοντα κρατούμενο. Όπως διαπίστωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και δεν αντέκρουσε το Ελληνικό Δημόσιο, όπως αναφέρεται στη σχετική απόφαση, οι κρατούμενοι στις φυλακές Διαβατών κοιμούνται σε μουχλιασμένα και δύσοσμα στρώματα, χωρίς σεντόνια και πετσέτες και χωρίς θέρμανση, ενώ το φαγητό είναι λίγο και κακής ποιότητας.
Δομοκός και Κορυδαλλός
Είχαν προηγηθεί δυο ακόμα αποφάσεις. Η πρώτη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αφορά στις συνθήκες κράτησης στις φυλακές Δομοκού, για τις οποίες 3 κρατούμενοι διαμαρτυρήθηκαν, δίχως να λάβουν ποτέ επίσημη απάντηση. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 της ΕΣΔΑ και επεδίκασε αποζημίωση ύψους 2.000 ευρώ σε δύο από τους προσφεύγοντες για ηθική βλάβη.
Η δεύτερη, αφορά στην προσφυγή 18 ατόμων που κρατούνταν στο Νοσοκομείο των Φυλακών Κορυδαλλού, πάσχοντας από εξαιρετικά σοβαρές ασθένειες.
Συγκεκριμένα, οι προσφεύγοντες διαμαρτυρήθηκαν σχετικά με τις συνθήκες κράτησής τους, ήτοι τον υπερπληθυσμό στο Νοσοκομείο των Φυλακών, που είχε ως αποτέλεσμα την επιδείνωση της ήδη εύθραυστης κατάστασης της υγείας τους.
Οι κρατούμενοι ισχυρίστηκαν ότι στην περίοδο 2013-2015 κρατούνταν σε χώρους 44 τ.μ. κατά μέσο όρο δώδεκα κρατούμενοι, με υψηλό κίνδυνο μόλυνσης και κακές συνθήκες υγιεινή. Τον Δεκέμβριο του 2014, οι αιτούντες υπέβαλαν καταγγελία στο Συμβούλιο Φυλακών, στην οποία δεν έχουν λάβει μέχρι στιγμής καμία απάντηση.
Το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Ελλάδα τόσο για παραβίαση του άρθρου 13 της ΕΣΔΑ, επιδικάζοντας αποζημιώσεις που ξεπερνούν τις 100.000 ευρώ στους προσφεύγοντες για ηθική βλάβη και δικαστικά έξοδα.
Βασίλης Χειρδάρης: “Να ευθυγραμμιστούμε με τα αυτονόητα”
Όπως επισημαίνει ο ποινικολόγος και ειδικός σε θέματα Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, Βασίλης Χειρδάρης το μεγαλύτερο πρόβλημα π.χ στην πρόσφατη περίπτωση της καταδίκης για όσα έγιναν στις φυλακές Γρεβενών, είναι ότι το δικαστήριο μας καταδικάζει για αναποτελεσματική έρευνα σε ό,τι αφορά τις ευθύνες της αστυνομίας για το τι συνέβη στις φυλακές Γρεβενών σε βάρος των κρατουμένων: “Το ΕΔΔΑ επισημαίνει την έλλειψη αντικειμενικότητας της έρευνας από τις ελληνικές αρχές αφού αυτή διεξήχθη υπό την εποπτεία της ίδιας Εισαγγελίας που είχε και την ευθύνη της εποπτείας των φυλακών και που εκπρόσωπός της ήταν παρών και στην είσοδο της αστυνομίας στις φυλακές. Το Στρασβούργο απαιτεί οι έρευνες να γίνονται από πρόσωπα εντελώς ανεξάρτητα που δεν συμμετείχαν με οιονδήποτε ρόλο στην επίδικη υπόθεση και να πραγματοποιούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Στην υπόθεση αυτή υπήρξε κατά το ΕΔΔΑ αποδεδειγμένη σωματική κακοποίηση των κρατουμένων και οι ενέργειες των αρμοδίων αρχών στην έρευνα της υπόθεσης ήταν ελλιπείς και καθυστερημένες με αποτέλεσμα να μην αποδοθεί οιαδήποτε ευθύνη και σε κανέναν (!) για την απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση σε βάρος των κρατουμένων. Μήπως είναι καιρός να αλλάξουν τα πράγματα και να ευθυγραμμιζόμαστε με τα αυτονόητα που πρέπει να ισχύουν σε ένα κράτος δικαίου;”
Του Παναγιώτη Στάθη – capital.gr
