Αληθεύει εκείνο που δεν θέλουμε να χαθεί στη λήθη, αυτό που αξίζει να διασωθεί στη μνήμη μας τονίζει ο Halbwachs. Η κοινή γνώμη αντιπαραθέτει τη μνήμη στη λήθη, προσδίδοντας θετική σημασία στη μνήμη και αρνητική στη λήθη. Η μνήμη συμμετέχει στον ορισμό της ταυτότητας, μας φέρνει σε επαφή με τις ρίζες μας και επηρεάζει το μέλλον μας.
Η συλλογική μνήμη, μία από τις κυριότερες μορφές μνήμης, αντιστοιχεί στη μετάδοση του παρελθόντος από γενιά σε γενιά διατηρώντας τα στοιχεία του και ταυτόχρονα προσαρμόζοντας τα στο μέλλον. Η σχέση της μνήμης, ατομικής και συλλογικής, με την πόλη βρίσκεται στο κέντρο μιας συζήτησης για την εμπειρία και τις προοπτικές των σύγχρονων πόλεων και αποτελεί θέμα μεγάλης σημασίας για τον πολεοδομικό σχεδιασμό.
Και πώς αυτά μπλέκονται με την Κοζάνη του σήμερα;
Μια «άσχημη» για πολλούς πόλη, στην οποία η μνήμη μοιάζει να εξοστρακίστηκε βίαια είτε λόγω του σεισμού του 1995 είτε λόγω της απουσίας οργανωμένου σχεδίου διατήρησής της. Παρατηρώντας την ζωή στην πόλη σήμερα προκύπτει ότι τα χαρακτηριστικά τοπόσημα είναι πολύ λίγα και κυρίως με εμβληματική χροιά, Άγιος Νικόλαος, Καμπαναριό, Δημαρχείο και λίγα ακόμη.
Μπορούν ακόμη και σήμερα μέσα από τη λήθη του χρόνου να αναδειχθούν και να ξαναζωντανέψουν επικοινωνιακές γραμμές με τις ρίζες μας ως Κoζανιτών μέσα από τη λειτουργία της πόλης, μια ζώσα εμπειρία που δεν θα έχει χαρακτήρα μνημόσυνου και παρελθοντολαγνείας, αλλά θα λειτουργεί συνεκτικά και προωθητικά;
Υπάρχουν οι δυνατότητες έτσι ώστε πέρα από τα ήθη και τα έθιμα να διατηρήσουμε ή να ξαναζωντανέψουμε χώρους που σημάδεψαν την μνήμη μας;
Είναι γεγονός ότι υπάρχει έντονη η τάση πλέον να αναθερμάνουμε την επαφή με τις ρίζες μας, είτε με τη λειτουργία, με μεγάλη επιτυχία, ιστοσελίδων αφιερωμένων στην Κοζάνη του χθες, όπως η εξαιρετική «ΚΟΖΑΝΗ Μνήμες Αναμνήσεις και Εικόνες» είτε με το ανέβασμα θεατρικών παραστάσεων, πέρα από την αποκριάτικη περίοδο όπου γίνεται σταθερά αξιόλογη δουλειά εδώ και χρόνια από ντόπιους ερασιτεχνικούς θιάσους, στο κοζανίτικο ιδίωμα, όπως πρόσφατα η υπέροχη παράσταση «Νταϊάντα» και παραγωγές του ΔΗΠΕΘΕ.
Πέρα όμως από αυτές τις αξιέπαινες προσπάθειες, ρόλο στην διατήρηση της συλλογικής μνήμης οφείλουν να παίξουν οι «χώροι», όπου γύρω τους αναπτύσσονταν σημαντικά γεγονότα της πόλης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Ξενοδοχείο «Ερμιόνιο» ένα υπέροχο δείγμα αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου χτισμένο στις αρχές της δεκαετίας του 30, ένα κτίριο που παρά την μεγάλη δόξα που γνώρισε, για πολλά χρόνια έστεκε απαξιωμένο και παραμελημένο μέχρι που, με ιδιωτική πρωτοβουλία, αποκαταστάθηκε πλήρως πριν από μερικά χρόνια και αποτελεί πλέον στολίδι στο κεντρικότερο σημείο της πόλης με σημαντική συμμετοχή στην κοινωνική ζωή των Κοζανιτών.
Αντίστοιχη περίπτωση αποτελεί η ανακατασκευή της κεντρικής πλατείας Νίκης, η οποία κατάφερε να αποτελέσει ξανά χώρο συνάθροισης του κόσμου της πόλης με εντυπωσιακά αποτελέσματα, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια μεγάλων εκδηλώσεων. Στο ίδιο μήκος κύματος, χωρίς όμως να περιλαμβάνει την έννοια του χώρου, κινείται και η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη για την οποία δεν υπήρχε μέχρι πρόσφατα άξιο σπίτι να την στεγάσει, αλλά στην συνείδηση των Κοζανιτών κατείχε πάντα ένα σημαντικό κομμάτι για την ιστορική, επιστημονική, αλλά και συναισθηματική της αξία. Με το νέο της κτίριο σίγουρα αναδεικνύεται και αποτελεί ένα νέο τοπόσημο με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, αλλά κυρίως με τους θησαυρούς που φιλοξενεί στο εσωτερικό της.
Η σημερινή δημοτική αρχή, πέρα από το χρέος της να ολοκληρώσει έγκαιρα και σωστά έργα που ξεκίνησαν στις προηγούμενες δημοτικές θητείες, συνεχίζει αυτήν την προσπάθεια μέσω δυο πολύ χαρακτηριστικών παρεμβάσεων. Η πρώτη, που βρίσκεται σε στάδιο κατασκευής, είναι το περιαστικό δάσος «Κουρί», ένα μέρος που αποτέλεσε χώρο αναψυχής και επαφής με την φύση για πολλά χρόνια για γενιές Κοζανιτών, φορτισμένο με πολλές και ευχάριστες αναμνήσεις, κυρίως από τα παιδικά μας χρόνια που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια εγκαταλείφθηκε στην τύχη του. Με το έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη, το «Κουρί» αναμένεται σύντομα να ξαναζωντανέψει προς όφελος όλων μας.
Το επόμενο σημαντικό στοίχημα διατήρησης της συλλογικής μας μνήμης αποτελεί το κτίριο του ¨Ξενία¨, το οποίο κτίστηκε το 1965 σε μία υπέροχη θέση πάνω από την πόλη και για περισσότερα από 30 χρόνια αποτέλεσε χαρακτηριστικό τοπόσημο αναφοράς για τους Κοζανίτες. Δυστυχώς τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια ρημάζει εγκαταλειμμένο, συμπαρασύροντας σε υποβάθμιση και την ευρύτερη περιοχή. Το κτίριο βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση, τόσο εξωτερικά όσο κι εσωτερικά και αποτελεί πλέον εστία μόλυνσης σε ένα από τα καλύτερα σημεία της πόλης. Ιδιοκτησιακά ανήκει στην Εταιρία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. και η δημοτική αρχή μέσα από οργανωμένη προσπάθεια βρίσκεται σε πολύ καλό σημείο για την αξιοποίηση του είτε ως ξενοδοχείου είτε με διαφορετική χρήση (χώροι γραφείων, συνεδριακό κέντρο) διατηρώντας πάντα τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του αφού έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο από το 2009 με αποτέλεσμα να μην μπορεί να τροποποιηθεί εξωτερικά.
Ακολουθεί η επαναλειτουργία του σιδηροδρομικού σταθμού που για χρόνια παραμένει ανενεργός, έργο που δεν ανήκει στη δικαιοδοσία του Δήμου Κοζάνης, σε ένα περιβάλλον όμως τελείως διαφορετικό με υπεύθυνο γι΄ αυτό τον Δήμο Κοζάνης, αφού η παραχώρηση του χώρου του ΟΣΕ στο Δήμο μετά από συντονισμένη και επίμονη προσπάθεια, αποτέλεσε την κατάλληλη συνθήκη για τη γενικότερη ανάπλαση της περιοχής με την δρομολογούμενη κατασκευή βιοκλιματικού πάρκου, στεγασμένης λαϊκής αγοράς και νέων εγκαταστάσεων που θα δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για την επανάχρηση του χώρου που δυστυχώς αποτελεί μαύρη τρύπα στον αστικό ιστό της πόλης τα τελευταία χρόνια.
Μπορεί και πρέπει επομένως η συλλογική συνείδηση – μνήμη να αποτελέσει κριτήριο για την μελλοντική Κοζάνη, αφού η ένωση του παρελθόντος με το μέλλον βρίσκεται στην ίδια την ιδέα της πόλης και την διατρέχει, όπως η μνήμη διατρέχει τη ζωή ενός ανθρώπου. Αυτή η ένωση αποτελεί το σταθερό χαρακτηριστικό των αστικών τοπόσημων μιας πόλης και των μνημείων της πέρα από στείρους τεχνοκρατισμούς και οικονομοτεχνικές αγκυλώσεις διαφυλάσσοντας και ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή και την τοπική ταυτότητα. Μια ταυτότητα που μπολιάζει άφοβα το νέο και το διαφορετικό ως πλούτο, χωρίς περιχαρακώσεις και ανούσιους τοπικισμούς με το βλέμμα στο αύριο παίρνοντας δύναμη από το χθες.
Χάρης Κουζιάκης
Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός MSc, MBA
Συντονιστής της Δημοτικής Κίνησης «Κοζάνη Τόπος να ζεις»
Ενας Κοζανιτης κ.Κουζιακη θα σε απαντούσε με ενα απόφθεγμα: “Τι να πω κι τι ν αρμαξου”. Οσο κι αν προσπαθείς να κάνεις το άσπρο-μαύρο ματαιοπονεις μέσα από εωλα επιχειρήματα και μηδενικό έργο. Πέρασαν 5 ολόκληρα χρόνια και δεν “βαρεσατε ενα καρφί” και έχετε το πολιτικό θράσος και μιλάτε. Δυστυχώς για εσάς οι πολίτες βλέπουν…
Που ζεις ανώνυμε γιατί στην Κοζάνη χλωμό το βρίσκω. Τα καρφιά της πλατείας, της βιβλιοθήκης, του Γηροκομείου, του Κουρί, στα χωριά μόνα τους χτυπιόντουσαν;
Αίολα είναι τα λογια σου.
Η κατάργηση της κεφαλής του Λασσάνη απο το λογότυπο του Δήμου Κοζάνης συμβάλλει στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης;;;
Δηλαδή, θα ξεχάσουμε και αυτά που ξέρουμε…
Στη μνήμη μας υπάρχει και η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
Αυτός πάσχει από επιλεκτική αμνησία…….
Πως θα διατηρήσετε την συνολική μνήμη; Με τους transformers στη θέση του Λασσάνη; Με την εξαφάνιση των αγαλμάτων από την πλατεία; Ή μήπως με τη συμφωνία των Πρεσπών;
Κύριε Κουζιάκη που ήσουν στο συλλαλητήριο για τη Μακεδονία; Γιατί έλλειπες;
Γραψε κάτι πιο ευφάνταστο και σύντομο σχετικά με την Μακεδονία, αριστερε, Συριζαιε, σύντροφε.
Είναι λίγο αστεία η απαρίθμηση των έργων σε απόπειρα θεωρητικού πλαισίου που ο γραφών δεν κατέχει ικανοποιητικά. Δεν είναι τρόπος αυτός για να πείσουμε για τα έργα που έγιναν ή δεν έγιναν και τη σημασία τους, είναι σαν να κουνάτε το δάχτυλο στον κόσμο που επωφελείται από αυτά
Ό βουβός ήχος της ανυπαρξίας, Έτσι,για να δίνουμε ωραίους τίτλους…
Εξ ιδίων τα αλλότριά σου
Επαναλειτουργία του σιδηροδρομικού σταθμού???Όταν ο περιφερειαρχης γκρέμιζε τις γέφυρες τί έκανε ο δήμος Κοζάνης?Επαναλειτουργία του ξενία ως χώρος γραφείων ή συνεδριακού κέντρου?Για να κάνεις συνέδρια πρέπει να έχεις και ξενοδοχείαΤί άλλο θα ακούσουμε?
Να τα βάλουμε σε μια σειρά κ Κουζιάκη,
1. Το άρθρο σας αφορά την πόλη της Κοζάνης και μόνο. ¨Όμως ο δήμος μας ενέταξε και όλα τα χωριά και τους κατοίκους τους από τον Πολύμηλο μέχρι και το Χρώμιο. Για αυτούς κουβέντα. Ε;
2.Αναφέρεστε στο έργο Κουκουλόπουλου-Μαλούτα. Οι οποίοι εκμεταλεύτηκαν την συγκυρία της Πασοκικής διακυβέρνησης με τον καλύτερο τρόπο, έπεσε το χρήμα από τον Σεισμό, και έγινε ό, τι έγινε. ¨Όμως, όλα όσα έγιναν μετά το 90 μέχρι και το 2010 τουλάχιστον έχουν ένα μεγάλο όνομα από πίσω. Γιάννης Παγούνης. Αυτός οραματίστηκε την ΖΕΠ, αυτός έτρεξε την τηλεθέρμανση (ιδέα Παπαφιλίπου) Και φυσικά επί δημαρχίας του καταρτίστηκε η εσφαλμένη, τω τρόπω, επέκταση του σχεδίου που εφαρμόστηκε μετά το 1990. Εσείς ποιο όραμα είχατε και έχετε? ¨Ένα φρικτό ΣΒΑΚ όπου οι κάτοικοι γερνάν και δεν μπορούν να καβαλούν ποδήλατα, που μισείτε το ΙΧ και το πάρκινγκ.Και θέλετε μόνο πεζόδρομους. Κοιτάξτε να αστυνομεύσετε τους υπάρχοντες πρώτα και μετά μιλάμε. Αντί να απολογείστε που δεν κάνατε καμία νέα θέση στάθμευσης μέσα στην πόλη, π.χ στην Πλατεία Ελευθερίας και Λασσάνη, αφού χάθηκε η Ευκαιρία της Πλατείας,- μπορούσατε να τροποποιήσετε την μελέτη το 2014 που αναλάβατε, μιλάτε γενικά και αόριστα και λέτε σε ανθρώπους άνω των 50 να περπατάν μές τον ψόφον και με τα χιόνια. Μέγα έργο σας τα 143 κατάγματα λόγω πτώσεων τον φετινό χειμώνα.
3.Το Ξενία, είναι μια ιστορία που δεν τιμά κανένα. Τα πράματα είναι απλά. Εάν ο Δήμος ήθελε, θα είχε κυνηγήσει Δικαστικά την υπόθεση-ανάκληση Δωρεάς- και πλέον το θέμα θα είχε λήξει εδώ και μια δεκαετία. Αντ’ αυτού ακόμα συζητάτε…. Αναρωτιέμαι τι?
4. Δεν σας τιμά ότι επί των ημερών Σας καταργήθηκε ο Σιδηροδρομικός Σταθμός. Το τρένο είναι το μέσο του μέλλοντος και οφείλατε και οφείλετε και τώρα να φροντίσετε να σφυρίξει άμεσα ξανά. ¨Όλες οι μεγάλες πόλεις έχουν το σταθμό στο κέντρο τους και είναι Πυρήνας οικονομικής ανάπτυξης. Εσείς απλά φυτεύετε γκαγκτζιές και θα πουλάτε βαντσιώτικα λάχανα στο χώρο του.
5. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι τελικά ότι δεν έχετε όραμα. Αυτό που σας νοιάζει είναι να μην θιχτεί η ΔΕΥΑΚ και το 80% του νερού ώστε να εισπράττετε τις παχυλές αποδοχές Σας.
δυστυχώς συμφωνώ με τα γραφόμενα του σχολίου…..
ΕΙΜΑΙ ΠΕΡΗΦΑΝΟΣ ΠΟΥ ΖΩ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΛΑΚΚΟΥΒΑΣ. ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΜΕ 1-2-3-4 ΑΝΤΕ ΚΑΙ 5.ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΜΟΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΠΡΕ -ΜΠΡΕ -ΜΠΡΕ. ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΦΩΤΙΖΕΙ ΤΟ ΜΙΣΟ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ.Π . ΜΕΛΑ ΚΑΙ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ.
Να φύγεις. Δε σε κρατάμε με το ζόρι. Επιλογή σου να ζεις μόνο με τα παραπάνω γιατί κάποιοι βρίσκουμε πολλά πολλά άλλα ενδιαφέροντα κι αξιόλογα σ αυτή την πόλη. Όσο για το 1,2,3,4 : όταν μ αυτά μπαίνουν σε ΑΕΙ μόκο. Σιγή ιχθύος. Επίσης μόκο και τουμπεκί και στο επίπεδο σπουδών και στο βαθμό δυσκολίας τους που δεν έχει σχέση ούτε με ακαδημίες ούτε με ΠΑΜΑΚ αλλά είναι πολύ πιο πάνω..
Μπραβο που έχεις το κουραγιο να γραψεις κατι ενω ξερεις πως ολα τα τρολ θα σου την πουν. Εκατσα και το διαβασα αν και μεγάλο και το τριγυρισες περίεργα για να τονισεις πως κατι κανατε και σεις.
Καλά τα λες, συνεχισε. Η πλειοψηφια απο αυτους που γραφουν σχόλια δεν σε διαβασαν καν, γι αυτο ανακατεβουν το Μακεδονικό. Δεν ξερουν τι να πουν για τον Δήμο.
Μήπως είναι και “μη σκεπτόμενοι άνθρωποι” όπως λέει ο Τσίπρας, ενώ εσύ είσαι φωτεινός παντογνώστης;
Παντως χωρις ληγμενη μπαταρια σαν του λογου σου
Άρες μάρες κουκουνάρες.
Αυτό είναι το έργο σας?
Που είναι το κίνημα “τόπος να ζεις”?
Γιατί είσαι κρυμμένος εσύ και η παρέα σου?
Σε φοβομαστε και κρυφτηκαμε ,αλλα φτου και βγαινουμε.