Σήμερα οι Ευρωεκλογές, βάσει ποσοστών συμμετοχής, απασχολούν τον Έλληνα (και όχι μόνο) ψηφοφόρο πολύ λιγότερο από οποιαδήποτε εθνική εκλογική αναμέτρηση. Στα κράτη μέλη επικρατεί μια κατά μέσον όρο αδιάφορη, έως εχθρική, στάση απέναντι στο θεσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενδεχομένως, η Ένωση να συναντά αντικειμενικές δυσκολίες ώστε επικοινωνήσει το σκοπό τον οποίον υπηρετεί και τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί για να τον πετύχει. Tα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκή Επιτροπής ή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι θέματα μάλλον ομιχλώδη για την πλειοψηφία των πολιτών. Επιπλέον, πόσο κατανοητό είναι το πως χρηματοδοτείται η Ευρωπαϊκή Ένωση και πως ανταποδίδει τη χρηματοδότηση αυτή στα μέλη της; Το ερώτημα, από πού προέρχονται τα χρήματα και, κυρίως, που πηγαίνουν, είναι εξαιρετικά σημαντικό για την ευαισθητοποίηση του κοινού ως προς το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο ετήσιος προϋπολογισμός της ‘Ένωσης είναι της τάξης του 1% του συνόλου του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος των κρατών μελών. Το Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα είναι το άθροισμα του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος και του καθαρού εισοδήματος από το εξωτερικό (τα χρήματα τα οποία έρχονται από το εξωτερικό, μείον τα χρήματα που φεύγουν από τη χώρα). Με απλά λόγια το Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα των κρατών μελών είναι 15 τρις ευρώ ανά έτος και ο προϋπολογισμός της Ένωσης 150 δις ευρώ για κάθε έτος. Η χρηματοδότηση του προϋπολογισμού προέρχεται από τέσσερις κύριες πηγές:
-
Δασμοί εισαγόμενων προϊόντων από χώρες εκτός ΕΕ.
-
Φόρος Προστιθέμενης Αξίας. Τα κράτη μέλη συνεισφέρουν ένα ποσοστό (συνήθως 0,3% μιας κανονικοποιημένης τιμής βάσης) των εισόδων τους από τον Φ.Π.Α.
-
Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα. Περίπου το 0,7% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος κάθε κράτους μέλους χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της ‘Ένωσης.
-
Έσοδα από τόκους καταθέσεων, πρόστιμα, ειδικούς φόρους και συνεισφορές τρίτων χωρών.
Συνολικά, για την περίοδο 2014 – 2020 ο προϋπολογισμός της Ένωσης είναι της τάξης του 1,1 τρις ευρώ από τα οποία περίπου 1 τρις θα διατεθούν προς τα κράτη μέλη για επενδύσεις. Συγκεκριμένα τα πόσα θα διανεμηθούν στους ακόλουθους τομείς:
-
Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή (έρευνα και ανάπτυξη, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, κλιματική αλλαγή, μεταφορές και ενέργεια), 370 δις.
-
Βιώσιμη ανάπτυξη και φυσικοί πόροι (γεωργία, κτηνοτροφία, αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον), 420 δις.
-
Ανταγωνιστικότητα και εργασία (εκπαίδευση, βιομηχανία, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μεταφορές, έρευνα και ανάπτυξη), 142 δις.
-
Η Ευρώπη στον Κόσμο (διεθνείς συνεργασίες, ανθρωπιστική βοήθεια, εξωτερική πολιτική), 67 δις.
Για την επόμενη προγραμματική περίοδο (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει τον εκσυγχρονισμό της υφιστάμενης επενδυτικής πολιτικής με παράλληλη ενίσχυσητης κοινωνικής αλληλεγγύης. Ο προϋπολογισμός Ένωσης πρέπει να αντικατοπτρίζει, μεταξύ άλλων, τις ταχείες εξελίξεις στην καινοτομία, την οικονομία, το περιβάλλον και τη γεωπολιτική.
Τη δεδομένη χρονική στιγμή, και ενώ οδεύουμε προς το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2019, δεν υπάρχει σαφής πληροφόρηση, σε εθνικό αλλά και περιφερειακό επίπεδο, για το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο. Η συνηθέστερη είδηση επί του θέματος αφορά, διαχρονικά, την καθυστέρηση της χώρας στην απορρόφηση των κονδυλίων του εκάστοτε προηγούμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (στην προκειμένη περίπτωση εκείνου της επταετίας 2014 – 2020). Οι καθυστερήσεις είναι υπαρκτές και η αύξηση της απορροφητικότητας αναγκαία, αλλά εν όψει των επερχόμενων Ευρωεκλογών, μείζον ζήτημα είναι αυτό του σχεδιασμού της επερχόμενης δεκαετίας.
Ο προϋπολογισμός της Ένωσης μπορεί να αλλάξει ουσιαστικά τη ζωή των πολιτών και των επιχειρήσεων διότι στοχεύει σε επενδύσεις σε τομείς στους οποίους η Ένωση είναι παραδοσιακά αποτελεσματικότερη από τις δημόσιες δαπάνες σε εθνικό επίπεδο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, τα έργα με πραγματική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, όπως η έρευνας αιχμής με συμμετοχή ερευνητών από όλη την Ευρώπη, η επίτευξη του ψηφιακού μετασχηματισμού, της κυκλικής οικονομίας, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας Και φυσικά όλα αυτά χωρίς να παραγκωνίζεται η κοινωνική πολιτική και αλληλεγγύη.
Τα Ευρωπαϊκά Χρηματοδοτικά Προγράμματα και η γενικότερη λογική της διαμόρφωσης των δαπανών της Ένωσης μπορεί να λειτουργήσει σαν οδηγός δημιουργίας του οδικού χάρτη για την έξοδο της χώρας από την κρίση και την εκπόνηση ενός ρεαλιστικού επιχειρησιακού αναπτυξιακού σχεδίου με σαφή προσδιορισμό των μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίες για την οικονομία,με ορθολογική κατανομή δαπανών και μακροχρόνιο στρατηγικό σχεδιασμό επενδύσεων σε κλάδους που είναι βιώσιμοι, προσθέτουν αξία και βάσει της βαρύτητας που εμφανίζουν στην παγκόσμιά οικονομία έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν στο εθνικό εισόδημα.
Κατ’ αναλογία με τον σχεδιασμό της νέας προγραμματικής περιόδου, οι κρατικές δαπάνες θα πρέπει να αποτυπώνουν διδάγματα του παρελθόντος, με μείωση της γραφειοκρατίας, απλό, σύγχρονο, σταθερό και διαφανές φορολογικό σύστημα, τομές στη δημόσια διοίκηση με καθορισμό σαφέστερων στόχων, εστίαση στις επιδόσεις για την παρακολούθηση και ή μέτρηση των αποτελεσμάτων, καθώς και με σαφή επαναπροσδιορισμό στόχων και πραγματοποίηση αλλαγών όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Ζητούμενο για τη χώρα είναι ποιες πολιτικές δυνάμεις και ποιο πολιτικό προσωπικό είναι σε θέση να αντιληφθεί τις σημερινές ανάγκες και να λειτουργήσει χωρίς το φόβο του πολιτικού κόστους για τις επόμενες γενιές. Η ανάγκη αλλαγών οφείλει να μετατραπεί σε πεποίθηση. και η πεποίθηση αυτή να γίνει συναίσθημα και πολιτική πράξη. Συναίσθημα μιας αποφασισμένης πολιτικής γενιάς. Η Δημοκρατική Ευθύνη έχει και την ποιότητα και τους ανθρώπους για να εγγυηθεί αυτή την πορεία και η ψήφος σε αυτή ξεκάθαρα δεν αποτελεί χαμένη ψήφο αλλά ψήφο επιλογής. Συμπερασματικά η ψήφος έχει και πρέπει να «έχει μνήμη», πρέπει όμως να αποτελεί όχι ψήφο συνήθειας αλλά πρωτίστως ψήφο ωριμότητας βασισμένη στα διδάγματα της ιστορίας αλλά και της σημερινής εποχής.
Μητλιάγκας Γιάννης
Σύμβουλος Επιχειρήσεων
Υποψήφιος Ευρωβουλευτής με τη Δημοκρατική Ευθύνη
