Το πρώτο βήμα για την σταδιακή μετάβαση της Δ.Μακεδονίας στην μετά λιγνίτη εποχή, αποτελεί η απόδοση στους ενεργειακούς δήμους της περιοχής, του αναπτυξιακού πόρου, συνολικού ύψους 100 εκατ ευρώ, που τους χρωστά η ΔΕΗ από το 2014.
Η απόδοση του πόρου θα προβλέπεται σε ρύθμιση, που σύμφωνα με τις πληροφορίες του “Energypress” θα συμπεριλάβει το υπ. Ενέργειας στο νομοσχέδιο της ΔΕΗ το οποίο και πρόκειται να παρουσιάσει τον Οκτώβριο. Το ποσό, περιμένουν πως και πως οι τοπικοί δήμοι, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν μεταξύ άλλων την ολοκλήρωση κρίσιμων υποδομών για την συνέχιση της παροχής τηλεθέρμανσης όταν πλέον δεν θα την εξασφαλίζουν οι λιγνιτικές μονάδες.
Για παράδειγμα, το έργο τηλεθέρμανσης στη Φλώρινα, θα χρηματοδοτηθεί μεταξύ άλλων με την επιστροφή του αναπτυξιακού τέλους στον συγκεκριμένο δήμο. Το ίδιο, ισχύει και για την ολοκλήρωση του σταθμού βιομάζας του Αμυνταίου, που θα εξασφαλίζει μελλοντικά την παροχή τηλεθέρμανσης στους κατοίκους της πόλης. Με άλλα λόγια, η επιστροφή αυτού του πόρου, αποτελεί στην ουσία, ένα πρώτο συγκεκριμένο μέτρο πολιτικής ενόψει της μαζικής απολιγνιτοποίησης της Περιφέρειας.
Τα παραπάνω φυσικά δεν είναι παρά η αρχή. Η Περιφέρεια Δ.Μακεδονίας, όπου η ΔΕΗ συνεισφέρει σήμερα περίπου το 45% του συνολικού της ΑΕΠ, προσδοκά σε ένα γενναίο πακέτο πολλών εκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να σταθεί όρθια, όταν το 2028 θα σβήσει και το τελευταίο λιγνιτικό φουγάρο. Τα χρήματα αυτά θα συνοδεύουν ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό σχέδιο για την μετατροπή της περιοχής, από λιγνιτική, σε παραγωγό αγροτικών προιόντων με ζήτηση στο εξωτερικό, τόπο δράσης μεταποιητικών μονάδων, και τουριστικών εγκαταστάσεων, για το οποίο πρόκειται να εργαστούν πλειάδα υπουργεία και υπηρεσίες του κράτους.
Η εμπλοκή πολλών υπουργείων
Το 2028 ωστόσο δεν απέχει πολύ. Τα παραπάνω ακούγονται πολύ ωραία, δεδομένου ωστόσο ότι η Ελλάδα δεν έχει καλό “track record” στην εκπόνηση σχεδίων τέτοιου μεγέθους, και με την εμπλοκή τόσο πολλών υπουργείων, απαιτούνται ταχύτατες διαδικασίες, προκειμένου το πλάνο να εγκριθεί από τις Βρυξέλλες, και κυρίως να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή από τα κατάλληλα πρόσωπα.
Αν συμβούν όλα τα παραπάνω, τότε πράγματι η μετάβαση στην επόμενη ημέρα, θα είναι ομαλή. Διαφορετικά, η περιοχή θα υποστεί σοκ ή η απολιγνιτοποίηση θα μείνει γράμμα κενό. Ενας προβληματισμός κοινός άλλωστε σε όλες τις ευρωπαικές περιφέρειες με έντονη εκθεση στον άνθρακα, που φιλοδοξούν να πάρουν γενναία κονδύλια από το περίφημο “Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης” στην επόμενη ημέρα.
Σήμερα τέτοιας έκτασης ταμείο δεν υπάρχει στον προυπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020. Σχεδιάζεται για τον επόμενο προυπολογισμό 2021-2027, που όμως δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί. Ο σχεδιασμός της Κομισιόν είναι το Ταμείο να συμπεριλάβει πόρους 10 δισ ευρώ – κάποιοι τους θεωρούν πολύ λίγους- οι οποίοι εν συνεχεία θα μοχλευθούν με δάνεια από την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕΠ).
Τα παραπάνω αποτελούν βασική προυπόθεση προκειμένου να γίνει πράξη η περίφημη “πράσινη συμφωνία” της Ευρωπαικής Ενωσης που έχει κάνει σημαία της, η νέα πρόεδρος της Ε.Ε. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και προβλέπει περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 50%, έως το 2030.
Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, πλάι στους πόρους του Ταμείου για την Δίκαιη Μετάβαση, θα έρθουν να “κουμπώσουν” και τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, τα οποία θα επιχειρηθεί να είναι σημαντικά αυξημένα για την Δ.Μακεδονία (όπως και για την Π.Πελοποννήσου όπου υπάρχει η Μεγαλόπολη), για την περίοδο 2021-2027.
Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα συνδυαστικό πακέτο χρηματοδοτικών εργαλείων, μαζί με ένα φιλόδοξο και καλά σχεδιασμένο μάστερ πλαν, τα οποία θα ανοίξουν το δρόμο σε επενδύσεις, στην αγροτική παραγωγή, την βιομηχανία, τον τουρισμό και φυσικά σε πράσινες μορφές ενέργειας.
Αν δρομολογηθούν εγκαίρως όλα τα παραπάνω, υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες η Δ.Μακεδονία και οι τοπικές κοινωνίες να περιορίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις από την μαζική διακοπή λειτουργίας λιγνιτικών εργοστασίων και ορυχείων.
Εως σήμερα πάντως, παρ’ ότι τα τελευταία χρόνια έχουν κλείσει λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, και παρ’ ότι είναι γνωστό εδώ και χρόνια ότι προγραμματίζεται να συμβεί το ίδιο και με άλλες, εντούτοις η ελληνική πολιτεία, παρά τις πολλές κατά καιρούς εξαγγελίες, δεν εκπόνησε ποτέ κάποιο αναπτυξιακό σχέδιο για την περιοχή.
energypress.gr
