Η πρώτη εκδήλωση στην Αιανή έγινε στις 13 Οκτωβρίου 2008.Από τότε καθιερώθηκε και γιορτάζεται κάθε χρόνο.
Χαιρετισμός μου ως Δημάρχου Αιανής στον
«Εορτασμό στις 13 Οκτωβρίου 2008 της ημέρας της απελευθέρωσης της Κάλλιανης-Αιανής από τον τουρκικό ζυγό τον Οκτώβριο του 1912»
“Αγαπητοί Αιανιώτες,
Αγαπητοί μας καλεσμένοι φίλοι της Αιανής ,
Αγαπητοί διευθυντές , δάσκαλοι, καθηγητές και μαθητές των σχολείων της Αιανής,
Σας καλωσορίζουμε όλους στην Αίθουσα Τέχνης του Πνευματικού μας Κέντρου και σας ευχαριστούμε, που ήρθατε στην σημερινή εκδήλωση μνήμης. Ιδιαιτέρως ευχαριστούμε τα σχολεία της Αιανής που πρόθυμα ανταποκρίθηκαν για μια ακόμη φορά.
Ο Δήμος μας διοργανώνει την εκδήλωση αυτή, για να γιορταστεί και να τιμηθεί για πρώτη φορά η επέτειος της Απελευθέρωσης της Αιανής τον Οκτώβριο του 1912 από τον Οθωμανικό-Τουρκικό , και θα συμπλήρωνα και τον Αλβανικό ζυγό.
Λέμε και αλβανικό γιατί εδώ είχαν εγκατασταθεί την περίοδο με τον Αλή- Πασά, τοποτηρητές μπέηδες άρπαγες, που καταδυνάστευαν και εκμεταλλεύονταν αγρίως τους προγόνους μας. Μάλιστα δε η οριστική απαλλαγή από αυτούς ολοκληρώθηκε το 1940 με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου στην Αλβανία.
Η σημερινή εκδήλωση θέλουμε και θα προσπαθήσουμε να είναι η αφορμή και η απαρχή ώστε να καθιερωθεί για πάντα ο εορτασμός της απελευθέρωσης της Αιανής.
Θα φέρουμε το θέμα στο δημοτικό συμβούλιο και θα αποφασίσουμε αφού προηγηθεί μια πλούσια και αναλυτική έρευνα και συζήτηση σε όλη την κοινωνία της Αιανής .
Θέλουμε η ημέρα αυτή να εξελιχθεί σε ημέρα «Ελευθερίων» της κωμόπολης μας, όπως γίνεται εδώ και πολλά χρόνια στη Δεσκάτη, στα γειτονικά Σέρβια, στην Κοζάνη, στη Σιάτιστα, στην Πτολεμαΐδα, στο Αμύνταιο και αλλού.
Έχουμε ανάγκη για πολλούς λόγους από την καθιέρωση μιας τέτοιας ημέρας ορόσημο στην ιστορία μας.
Η ιστορία θυμίζει, διδάσκει, διαπαιδαγωγεί , φρονηματίζει και προσανατολίζει.
Ποια ακριβώς ημέρα θα οριστεί δεν ξέρουμε για την ώρα.
Είναι θέμα ιστορικής έρευνας για το πότε ακριβώς συντελέστηκε η πιο σπουδαία και πιο χαρακτηριστική πράξη απαλλαγής και αποτίναξης του ζυγού στον χώρο του χωριού μας , που ως γνωστόν το 1912 έφερε το όνομα «Κάλλιανη».
Τα στοιχεία που είναι γνωστά και καταγραμμένα ως τώρα είναι λίγα και εν μέρει αντιφατικά.
Ελπίζουμε σε μια έξαρση ή και έκρηξη ενδιαφέροντος μετά την σημερινή εκδήλωση από όλους, απλούς πολίτες και επιστήμονες για αναζήτηση, καταγραφή, διασταύρωση, αξιολόγηση και επιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση των στοιχείων και πληροφοριών για τα πραγματικά γεγονότα των ημερών του χρονικού διαστήματος 09-13 Οκτωβρίου 1912 που σχετίζονται με τον τόπο μας .
Υπάρχουν συμπολίτες μας μεγάλης ηλικίας που μπορούν να δώσουν πολλά στοιχεία που γνωρίζουν από τις διηγήσεις των γονιών τους. Ο δήμος μας θα συνδράμει στην προσπάθεια αυτή και καλεί τον καθένα που γνωρίζει να προσκομίσει και να καταθέσει τα στοιχεία του.
Συμπληρώθηκαν εφέτος ενενήντα έξι (96) χρόνια από τότε το 1912, όταν ο Ελληνικός Στρατός ξεκίνησε από το Σαραντάπορο την μεγάλη προσπάθεια και το κατάφερε με την εποποιία των δυο βαλκανικών πολέμων να απελευθερώσει και να σώσει την Μακεδονία και το επόμενο έτος και την Ήπειρο μετά από πεντακόσια περίπου χρόνια σκλαβιάς.
Ενενήντα έξι χρόνια από τότε εθνικής ελευθερίας, προόδου και δημιουργίας.
Ευχόμαστε τα Χρόνια που θα ακολουθήσουν να είναι εκτός από πολλά, ειρηνικά και προκομμένα για την Αιανή, τον τόπο μας, για την Ελλάδα μας ,για όλο τον κόσμο.
Αγαπητοί Αιανιώτες,
Αγαπητοί καλεσμένοι μας
και αγαπητά μας παιδιά.
Η εκδήλωση αυτή, ως πρώτη κάποια ημέρα θα γίνονταν οπωσδήποτε .
Μας απασχολούσε σε επίπεδο Δημοτικής Αρχής από καιρό. Ήταν ένα κενό η απουσία εκδηλώσεων μνήμης προς τιμή της περιόδου της απελευθέρωσης από τους Τούρκους. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι εδώ μάλλον δεν έγιναν μάχες ή δεν πέρασε ο διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος , η απελευθέρωση έπρεπε να τιμάται έτσι και αλλιώς . Εξ άλλου όλοι μας γνωρίζαμε, όπως θα αναφερθούμε παρακάτω, πως κάτι σημαντικό συνέβη τις ημέρες εκείνες και στην Κάλλιανη και καταγράφηκε στην ιστορία της .
Ήταν όμως τόσο σπουδαίο αυτό ως γεγονός για να αποτελεί την αφορμή για την πραγματοποιήσουμε την εκδήλωση;
Λέμε ναι .
Ωστόσο προβληματιζόμαστε και αναζητούσαμε την γνώμη και των ειδικών του χώρου των επιστημόνων της ιστοριογνωσίας . Η γνώμη αυτή που ήταν σύμφωνη, μας δόθηκε από το συγχωριανό μας δάσκαλο, σχολικό σύμβουλο και διδάκτορα της ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και ερευνητή της τοπικής ιστορίας κύριο Καλλιανιώτη Αθανάσιο, που με προθυμία ανταποκρίθηκε να συμμετάσχει και στη διοργάνωση μιας τέτοιας εκδήλωσης και να εισηγηθεί για το ιστορικό της ημέρας με τον τίτλο «Απελευθέρωση της Αιανής- από το τοπικό στο γενικό».
Τον ευχαριστούμε πολύ.
Μαζί μας όμως σήμερα είναι και ο λέκτορας βαλκανικών σπουδών στο πανεπιστήμιο της Δυτικής Μακεδονίας κύριος Στράτος Δορδανάς που θα εισηγηθεί σχετικά με τα γεγονότα των βαλκανικών πόλεμων.
Τον ευχαριστούμε πολύ και τον κατατάσσουμε από σήμερα στους εκλεκτούς φίλους της Αιανής.
Ποιο λοιπόν είναι το γεγονός αυτό;
Ο αείμνηστος Δάσκαλος Κώστας Σιαμπανόπουλος στη σελίδα 358 του βιβλίου «Αιανή» που εξέδωσε το 1974 στο κεφάλαιο:
«Η απελευθέρωση της Κάλλιανης» αναφέρει:
«Το έτος 1912 γλυκόηχο αντήχησε το άγγελμα της ελευθερίας εις την πολύπαθον Μακεδονίαν και εις τα κουρασμένα και μαραμένα, από την μακραίωνα σκλαβιάν, πρόσωπα, εζωγραφίσθη η χαρά και το χαμόγελο της ευτυχίας.
Ο Ελληνικός στρατός εισήλθε νικητής την 11ην Οκτωβρίου 1912 εις την Κοζάνην, ενώ τα τουρκικά στρατεύματα ετρέπεοντο εις άτακτον φυγήν.
Ένα απόσπασμα ιππικού, με επικεφαλής τον υπίλαρχον Δημήτριον Σιούλην μετέφερε το χαρμόσυνον μήνυμα της ελευθερίας εις όλα τα χωριά της περιοχής του Τσιαρτσιαμπά. Κατά την ώραν που το απόσπασμα αυτό έβγαινεν από το χωριό Μπαξί (Κήπος), με κατευθυνσιν προς την Αιανήν, το όπλο ενός στρατιώτου από απροσεξία εξεπυρσοκρότησε. Η αδέσποτος σφαίρα ευρήκε τον προπορευόμενον Αξιωματικόν και τον ετραυματισεν θανασίμως.
Του παρασχέθηκαν αι πρώται βοήθειαι, αλλά χωρίς αποτέλεσμα διότι η αιμορραγία ήτο ακατάσχετος.
Εις την Αιανήν όπου έφθασαν μετ ολίγον, ο άτυχος Υπίλαρχος άφησε την τελευταίαν του πνοήν, υπογράφων έτσι με το αίμα του την ελευθερία της.
Σήμερον ένας τάφος με σιδηρούν κιγκλίδωμα ευρίσκεται εις την ανατολικήν γωνίαν της εκκλησίας της Παναγίας, πλησίον του Αγίου Βήματος. Ο μαρμάρινος σταυρός του τάφου υπενθυμίζει εις τον επισκέπτην, ότι ένας στρατιώτης της Πατρίδος έδωσε το αίμα και την ζωήν του δια να φέρη εις την Αιανήν το μήνυμα, ότι η μαύρη δουλεία έληξε και ήλθεν η πολύπόθητος ελευθερία, που, επί πέντε αιώνας και πλέον επρόσμενον οι ραγιάδες.
Και ο στρατιώτης αυτός όπως αναγράφεται εις τον σταυρόν έναι ο
Δημήτριος Σιούλης
Υπίλαρχος
Πεσών τη
12 8/βρίου 1912
υπέρ πίστεως»
Πιστεύουμε πως και σεις θεωρείτε πολύ σπουδαίο και σημαντικό ιστορικό στοιχείο το γεγονός, που περιγράφει στο βιβλίο του ο Δάσκαλος και πως αξίζει και μόνο αυτό να αποτελέσει αφορμή για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης αυτής μια για πάντα και να τιμάται κατά την διάρκεια της η απελευθέρωση της Αιανής. Άλλο θέμα βέβαια που σήμερα δεν υπάρχει ο τάφος που εμείς οι μεγαλύτεροι θυμόμαστε και πρέπει να βρούμε και να διαφυλάξουμε τουλάχιστον τον μαρμάρινο σταυρό του ως ένα αποδεικτικό στοιχείο.
Από το παραπάνω κείμενο παρέχονται τρία στοιχεία:
- ότι ο Υπίλαρχος Σιούλης Δημήτριος έρχονταν από το Μπαξί προς την Αιανή για να μεταφέρει το μήνυμα της απελευθέρωσης
- ότι το γεγονός αυτό έλαβε χώρα την 12η Οκτωβρίου 1912
- ότι σκοτώθηκε κατά λάθος
Από τις πληροφορίες που συγκεντρώσαμε αρκετοί γνωρίζουν πως τα γεγονότα έγιναν διαφορετικά.
Λένε για παράδειγμα:
- ότι ο Υπίλαρχος Σιούλης Δημήτριος δεν έρχονταν από το Μπαξί προς την Αιανή για να μεταφέρει το μήνυμα της απελευθέρωσης αλλά από την περιοχή της Ζάβορδας προς την Κάλλιανη, επικεφαλής αποσπάσματος ιππικού, με σκοπό την απελευθέρωση των χωριών.
- ότι δεν σκοτώθηκε κατά λάθος, αλλά τον σκότωσε ένας Έλληνας στρατιώτης θιγμένος από παρατήρηση που του έκανε.
Όσον αφορά στην ημέρα σύμφωνα με πληροφορία που μου έδωσε το 1978 ο μακαρίτης παππούς μου Γιάννης Τζέλλος ήταν μια ημέρα μετά την Κοζάνη δηλαδή την 12η Οκτωβρίου .
Σύμφωνα όμως με τον Διδάκτορα Ιστορίας, Εκπαιδευτικό κ. Καλλιανιώτη Αθανάσιο, που ερεύνησε το θέμα, το γεγονός αυτό έλαβε χώρα στις 13 Οκτωβρίου 1912.
Όπως και αν εξελίχθηκαν τα γεγονότα, όλοι συμφωνούμε πως ήρθε και είτε απελευθέρωσε την Κάλλιανη, είτε μετέφερε το μήνυμα της απελευθέρωσης. Το γεγονός αυτό επαναλαμβάνουμε αξίζει να αποτελέσει την αφορμή για την καθιέρωση της ημέρας της 12ης ή 13ης Οκτωβρίου ως τοπικής γιορτής και ημέρας απελευθέρωσης της Αιανής. Ο ίδιος δε ο υπίλαρχος Σιούλης Δημήτριος να θεωρείται Ήρωας για τον τόπο μας και κάποια στιγμή ένα γλυπτό άγαλμα με καβαλάρη τον ίδιο στο άλογο να κοσμεί την πλατεία της Αιανής.
-Χρόνια πολλά
-Σας ευχαριστώ πολύ “
Υ/Γ. Οι φωτογραφίες είναι από το 2008 και το 2012
