Βαρυτική Αποθήκευση, ΕΣΕΚ και Δυτική Μακεδονία (Γράφει ο Θάνος Τουρτούρας)

Το νέο προτεινόμενο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές στο μέχρι σήμερα διαμορφωμένο ενεργειακό πεδίο, με σημαντικότερη αυτή της πλήρους απολιγνιτοποίησης του Ελληνικού συστήματος με καταληκτικό έτος το 2028.

Το γεγονός αυτό αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο για της περιοχές λιγνιτικής δραστηριότητας (Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη) οι οποίες σε χρονικό διάστημα μικρότερο της 10ετιας καλούνται να αναδιατάξουν το παραγωγικό τους μοντέλο με σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, κάτι που πρέπει να προβληματίσει έντονα όσους κατοικούμε και δραστηριοποιούμαστε στην περιοχή, οθώντας μας να αναζητήσουμε πιθανές λύσεις.

Στη βάση αυτή, λαμβάνοντας ως δεδομένο πως η επόμενη δεκαετία θα δει τεράστια αύξηση στην ενέργεια από ΑΠΕ, και στηριζόμενος στο γεγονός πως το νέο σχέδιο περιλαμβάνει αρκετές ρυθμίσεις και προβλέψεις σχετικά με την αποθήκευση ενέργειας, κάνω μια προσπάθεια διερεύνησης σε μια τεχνολογία αποθήκευσης όχι πολύ γνωστή, η οποία όμως -πιστεύω- είναι ιδανική για να δώσει μερική λύση στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η περιοχή κατά τη διαδικασία μετάβασής της σε συνθήκες χαμηλής λιγνιτικής εξάρτησης.

Σύστημα αποθήκευσης με συστοιχίες μπαταριών λιθίου, της TESLA

Πρόσφατα, τίθενται επί τάπητος πολλές προτάσεις και ιδέες περί αποθήκευσης ενέργειας, προκειμένου -εκτός των άλλων- να διατηρηθεί και η “ταυτότητα” της περιοχής ως “Ενεργειακό Κέντρο” της χώρας και -γιατί όχι- των Βαλκανίων και την Ν.Α. Ευρώπης.

Αυτό είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για την περιοχή, καθώς, όπως τόνισε και ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας Γιώργος Κασαπίδης σε πρόσφατη ημερίδα, τουλάχιστον 25000 θέσεις εργασίας θα χαθούν στην περιοχή από την βίαιη απολιγνιτοποιησή της.

Ανάμεσα στις διάφορες μεθόδους αποθήκευσης που σήμερα χρησιμοποιούνται, ή προτείνονται από την επιστημονική κοινότητα, βρίσκουμε και τη λεγόμενη “Βαρυτική Αποθήκευση”. Αυτή αποτελεί μια γενικότερη μέθοδο αποθήκευσης, στην οποία ανήκει και η -ευρέως χρησιμοποιούμενη στη Βόρεια Ευρώπη- μέθοδος της αντλησιοταμίευσης.

Τα τελευταία χρόνια, αναπτύσσονται πλέον και στην Ελλάδα τέτοια έργα. Η αντλησιοταμίευση λειτουργεί μεταφέροντας μεγάλες ποσότητες νερού από έναν ταμιευτήρα σε έναν δεύτερο που βρίσκεται ψηλότερα, όταν υπάρχει περίσσεια ισχύος στο σύστημα. Η ενέργεια αποθηκεύεται σε μορφή δυναμικής ενέργειας. Όσο μεγαλύτερη η υψομετρική διαφορά μεταξύ των ταμιευτήρων, τόσο μεγαλύτερη η ποσότητα της αποθηκευμένης ενέργειας, για την ίδια ποσότητα αποθηκευτικού μέσου (νερού). Όταν στη συνέχεια απαιτηθεί η ενέργεια από τον διαχειριστή, το νερό αυτό επανέρχεται στον χαμηλό ταμιευτήρα, παράγοντας ηλεκτρική ενέργεια από την κίνησή του αυτή, όπως ακριβώς λειτουργούν και τα υδροηλεκτρικά έργα.

Στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, με τις μεγάλες υψομετρικές διαφορές, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αρκετά έργα αντλησιοταμίευσης, όμως τα έργα αυτά έχουν εξαιρετικά μεγάλο οικολογικό αποτύπωμα, οι επεμβάσεις στις περιοχές που εφαρμόζονται είναι μνημειώδους μεγέθους, επομένως η υλοποίησή τους καθυστερεί χαρακτηριστικά.

Μια εναλλακτική λύση, που ενδεχομένως να ταιριάζει απόλυτα στην προσπάθεια για αντιμετώπιση των προβλημάτων που θα φέρει η απολιγνητοποίηση στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, είναι η Βαρυτική Αποθήκευση εντός των -προς στιγμήν ενεργών- πεδίων της ΔΕΗ, εντός των ίδιων ορυχείων που για δεκαετίες τώρα έχουν δημιουργήσει τόσες θέσεις εργασίας σε όλη την περιοχή.

Την εφαρμογή αυτής τεχνολογίας που θα μπορούσε να έχει εφαρμογή στην περιοχή των πεδίων της ΔΕΗ, μπορείτε να παρακολουθήσετε στο video της εταιρείας ares, ή “Advanced Railway Energy Storage”. Σύμφωνα με την εταιρεία, η ισχύς και χωρητικότητα μιας μονάδας, μπορεί να κλιμακωθεί από μόλις 100MW/200MHh μέχρι τα τεράστια ποσά των 3GW/24GWh. Το μόνο που χρειάζεται είναι να υπάρχει ικανή υψομετρική διαφορά για την τοποθέτηση των σταθμών.

Στα πεδία της ΔΕΗ, υπάρχουν υψομετρικές διαφορές της τάξης των 400-450m μεταξύ αποθέσεων και πατώματος των πιο βαθιών ορυχείων. Αυτή είναι μια υφιστάμενη κατάσταση, η οποία δεν γνωρίζουμε πότε και αν θα αποκατασταθεί σε μια κατάσταση πιο φυσιολογική.

Η λύση της εταιρείας ares υλοποιείται με βαγονέτα τα οποία ανεβοκατεβάζουν στην πλαγιά ενός λόφου μεγάλα βάρη, τα οποία στοιβάζουν στον άνω ή στον κάτω σταθμό. Τα βαγονέτα έχουν τα ίδια ηλεκτρικά μοτέρ, τα οποία είτε καταναλώνουν ενέργεια κατά την άνοδό τους, είτε παράγουν κατά την κάθοδο. Η ενέργεια αυτή λαμβάνεται από το δίκτυο ή παροχετεύεται πίσω σε αυτό, όταν υπάρξει ανάγκη.