Γεράσιμος Θωμάς: Στα 3,7 – 4,4 δις. ευρώ οι επενδύσεις με “σφραγίδα ΕΕ” για την απολιγνιτοποίηση

Η Επιτροπή πρότεινε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τους αρχηγούς κρατών (των χωρών-μελών της ΕΕ) τρεις πυλώνες και ένα συνολικό πακέτο με το οποίο θα γίνει η δίκαιη μετάβαση όλης της Ευρώπης ώστε να φτάσουμε το 2030 στους στόχους που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και –το σημαντικότερο- να φτάσουμε το 2050 σε μια Ευρώπη με μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου. Αυτή η μετάβαση είναι δύσκολη και πρέπει να υποστηριχθεί από την Ευρώπη και από κάθε κράτος ξεχωριστά, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές του. Σύμφωνα με το μοντέλο που επέλεξε η Ευρώπη, η χρηματοδοτική στήριξη πρέπει να επικεντρωθεί στις περιοχές που έχουν πρόβλημα με την απόσυρση του άνθρακα ή του λιγνίτη, να ενθαρρύνει την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην αναπτυξιακή προσπάθεια. Τα εργαλεία που έχει χτίσει η ΕΕ έχουν ένα σκέλος κρατικών παρεμβάσεων που θα συνδυαστούν με μόχλευση ώστε να προσελκυσθούν ιδιωτικά κεφάλαια. Παράλληλα, έχουμε την καινοτομία να έχουμε ένα νέο εργαλείο που συνίσταται σε δάνεια προς δήμους και κοινότητες.

Ειδικότερα, οι τρεις πυλώνες του σχεδίου της Επιτροπής είναι οι ακόλουθοι:

–Πρώτον, χρήματα που θα δοθούν για την ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο τα οποία θα προέλθουν από τον «κουμπαρά» του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (συνολικού ύψους 7,5 δις. ευρώ κατά την πρόταση της Κομισιόν) και τα οποία θα μοχλευθούν με χρήματα από το ΕΣΠΑ.

–Δεύτερον, επενδύσεις, πρωτίστως του ιδιωτικού τομέα, που θα χρηματοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλες αναπτυξιακές τράπεζες

–Τρίτον δάνεια που θα χορηγηθούν για έργα που θα υλοποιήσουν οι δημοτικές-περιφερειακές αρχές, στο πλαίσιο ενός public sector lending facility από την ΕΤΕπ.

Οι πυλώνες αυτοί συμβαδίζουν και με το δικό μας σχέδιο. Θα πρέπει η Ελλάδα να καταθέσει ένα Εθνικό Σχέδιο Μετάβασης, αυτό που μέχρι τώρα ονομάζαμε masterplan για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη. Θα έχουμε αυτό το σχέδιο έτοιμο έως το καλοκαίρι και κεντρικός του άξονας θα είναι η δημιουργία νέων πόλων ανάπτυξης και νέων θέσεων εργασίας για τις περιοχές αυτές. Να φύγουμε από την οικονομική εξάρτηση από τον λιγνίτη και να ανοιχτούμε σε νέους τομείς

Η Ελλάδα προτείνεται να λάβει περίπου 300 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Τα κεφάλαια αυτά θα πρέπει να «παντρευτούν» με κεφάλαια από το ΕΣΠΑ (Ταμείο Συνοχής και εθνικούς πόρους).  Έτσι, υπολογίζεται να φτάσουμε –όσον αφορά στην συνεισφορά του πρώτου πυλώνα- σε ένα ποσό της τάξης των 900 εκατ.-1,5 δις ευρώ για την Ελλάδα.

Στον ίδιο σχεδιασμό θα πρέπει να βάλουμε τον δεύτερο πυλώνα, με επίκεντρο το πρόγραμμα InvestEU, το διάδοχο του λεγόμενου «Ταμείου Γιούνκερ» για την περίοδο 2021-2027.   Εκεί προσβλέπουμε σε χρηματοδοτήσεις της τάξης των 1,8 δις. ευρώ τουλάχιστον, ίσως να πάρουμε και περισσότερα, με δεδομένο και το ότι η Ελλάδα είχε υψηλή απορροφητικότητα από το Ταμείο Γιούνκερ.

Και τρίτον, προσβλέπουμε σε ποσό 1-1,2 δις. ευρώ για δάνεια προς τον δημόσιο τομέα. Συνολικά, στο πακέτο αυτό προσφέρεται η δυνατότητα για επενδύσεις –και στους τρεις πυλώνες που προανέφερα- της τάξης των 3,7-4,4 δις. ευρώ. Όσον αφορά στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, αν κάνουμε τους υπολογισμούς για τα χρήματα που παίρνει η Ελλάδα ανά θέση εργασίας στα ορυχεία, η Ελλάδα έρχεται δεύτερη στην Ευρώπη με ποσό που αντιστοιχεί σε 73.400 ευρώ ανά εργαζόμενο. Είναι ένα πολύ καλό πακέτο αν είμαστε σωστά προετοιμασμένοι και έχουμε ολοκληρωμένα projects προς χρηματοδότηση.

Έγκειται σε εμάς, τους Δήμους, τις Περιφέρειες να εκπονήσουμε ένα ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης και να το υλοποιήσουμε πολύ γρήγορα για να απορροφήσουμε όλους αυτούς τους καιρούς.

Την Παρασκευή το πρωί θα συνεδριάσει για πρώτη φορά η Διυπουργική Επιτροπή για την Δίκαιη Μετάβαση υπό την προεδρία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη, παρουσία της Επιτρόπου Περιφερειακής Ανάπτυξης κ. Elisa Ferreira που ως μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχε βοηθήσει σημαντικά την Ελλάδα την περίοδο της κρίσης. Θα συμμετέχουν επίσης ο υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας –γιατί το σχέδιό μας θα χρειαστεί ενδεχομένως και φορολογικά κίνητρα-, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Τάκης Θεοδωρικάκος, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Μάκης Βορίδης και ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Γιάννης Τσακίρης. Μιλάμε για μια συλλογική προσπάθεια της κυβέρνησης και όσα υπουργεία χρειάζεται θα καλούνται κάθε φορά.

Ο σκοπός μας είναι καταρχάς η ΔΕΗ να προχωρήσει με υπεύθυνο τρόπο στην αποκατάσταση της γης και των ορυχείων που χρειάζεται και προβλέπεται από το νόμο, κάτι για το οποίο έχει δεσμευθεί και ο διευθύνων σύμβουλος της Επιχείρησης κ. Γιώργος Στάσσης. Η αναπτυξιακή παράμετρος του σχεδίου θα «ξεδιπλωθεί» σε διάφορους πυλώνες, καλύπτοντας τον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα, με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στην επανεκπαίδευση των ανθρώπων κλπ, στην ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.

Οι δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει απέναντι στους θεσμούς υλοποιούνται. Οι ιδιωτικοποιήσεις προχωρούν κανονικά, το χρονοδιάγραμμα για το target model τηρείται, με στόχο να ξεκινήσει μέσα στο καλοκαίρι. Σε αυτό το συγκεκριμένο θέμα μάλιστα υπάρχει εβδομαδιαία παρακολούθηση και εντείνεται και η εγρήγορση των συμμετεχόντων της αγοράς. Έχουμε καταθέσει προτάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την παράταση της διακοψιμότητας και του μεταβατικού μηχανισμού αποζημίωσης ευελιξίας. Σε συνεργασία με τους προμηθευτές, τους παραγωγούς και τους φορείς της αγοράς θα διαπραγματευθούμε με την Κομισιόν από το καλοκαίρι και μετά για τους μόνιμους μηχανισμούς επάρκειας ισχύος, ώστε να φτάσουμε σε μια αγορά και ένα πλαίσιο που λειτουργεί με ευρωπαϊκό τρόπο, κοιτάζει μπροστά και ικανοποιεί τον βασικό στόχο να έχουμε ανταγωνισμό και χαμηλές τιμές για τους καταναλωτές και τη βιομηχανία.

Η κάθε επένδυση επηρεάζεται διαχρονικά από διαφορετικούς παράγοντες. Πριν από 15 χρόνια, δεν είχε νόημα να κοιτάζει κανείς για πετρέλαιο ή φυσικό αέριο στη Νότια Ευρώπη, υπήρχε πολύ στη Βόρεια Ευρώπη, στη Νορβηγία, τη Βρετανία, την Ολλανδία κλπ. Τώρα, μειώνονται τα αποθέματα στην περιοχή αυτή. Και η Ολλανδία αποφάσισε από τη μια στιγμή στην άλλη ότι δεν θα εξορύσσει πλέον φυσικό αέριο. Ο ΤΑΡ για παράδειγμα πριν από 20 χρόνια ίσως να μην κρινόταν εφικτός, έγινε όμως επειδή υπάρχει από όλους τους πελάτες φυσικού αερίου στην Ευρώπη η επιθυμία να προμηθεύονται αέριο από διαφορετικές πηγές. Οι γεωπολιτικοί παράγοντες είναι σημαντικοί όχι μόνο για την πολιτική, αλλά και για τους οικονομικούς φορείς. Η Ευρώπη και η Ελλάδα επιθυμούν να εισάγουν αέριο από διαφορετικές πηγές για να υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια και ανταγωνισμός στις τιμές αερίου. Με αυτό το σκεπτικό και ο East Med γίνεται όλο και πιο ελκυστικός. Δεν είναι τυχαίο ούτε ότι υπεγράφη η Διακυβερνητική Συμφωνία (μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ) στις 2 Ιανουαρίου, ούτε ότι ιδιωτικές εταιρείες όπως η Snam, η ΔΕΠΑ και η Energean ενδιαφέρονται να συμμετέχουν σε αυτή τη συζήτηση και τη διαμόρφωση των δεδομένων. Το ίδιο θα έλεγα και για το FSRU της Αλεξανδρούπολης που αμφισβητούνταν για καιρό και τώρα βλέπουμε να ολοκληρώνεται η μετοχική του σύνθεση και να προχωρά. Νομίζω ότι σε αυτόν τον τομέα τα γεωπολιτικά δεδομένα επηρεάζουν και τα χρηματοοικονομικά. Όσον αφορά στον East Med,   θα υπάρχουν τεχνικές συζητήσεις, διαβουλεύσεις και μελέτες για να δούμε ποιος είναι ο καλύτερος, οικονομικότερος και αποδοτικότερος τρόπος για να προχωρήσει αυτό το project.