Ο Άγιος Ιάκωβος επίσκοπος Σερβίων (1347-1355 μ.Χ.) και ο Άγιος Γερμανός επίσκοπος Σερβίων ( 1690 μ.Χ.) κοσμούν με τις νεο-αγιογραφημένες τοιχογραφίες τους τον Ιερό Ενοριακό Ναό του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω στο Βελβεντό, της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης.
Οι δύο Άγιοι Ιάκωβος και Γερμανός Επίσκοποι Σερβίων (που μέχρι προχθές, μας ήταν εντελώς άγνωστοι) εντοπίστηκαν, θεία βουλήσει και μετά από έρευνα, στα αρχεία τα αγιογραφικά του Αγίου Όρους, από την Ιερά Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης, επί Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλου.
Γνωστοποιήθηκαν στους Ιερούς Ναούς τα ονόματά τους και τα απολυτίκιά τους (τα οποία ψάλλουμε σε κάθε Θεία Λειτουργία μετά τη Μικρή Είσοδο) και επί πλέον συμπεριελήφθησαν (τα ονόματά τους, σύντομη βιογραφία τους και μικρές εικόνες των προσώπων των Αγίων σε κυκλικό δίσκο) στο ‘’ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2020’’ της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης. Μια πολύ καλή εργασία με ιστορική για την τοπική μας Εκκλησία αξία και σημασία.
Θελήσαμε στο Βελβεντό (δι’ ευχών του Μητροπολίτη μας) μαζί με την υμνογραφική και μουσική φιλοξενία (τιμή για εμάς) των δύο Αγίων, να συμπληρώσουμε οπτικά και παιδαγωγικά τη φιλοξενία μας, με την αγιογράφηση (σε τοιχογραφία) των δύο Αγίων Ιακώβου και Γερμανού Επισκόπων Σερβίων, στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω.
Απευθυνθήκαμε στον έμπειρο αγιογράφο Δημήτριο Βάσσο τον εξ Αιανής. Αυτός βασιζόμενος στις μικρές εικόνες των Αγίων Επισκόπων, όπως αυτές προβάλλονται στο ‘’Ημερολόγιο 2020’’ της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης, δημιούργησε αξιοποιώντας την πλούσια και πολύχρονη εμπειρία του, τις τοιχογραφίες, που πια κοσμούν (με ολόσωμη την παρουσία τους) τον Ι. Ναό Αγίου Διονυσίου Βελβεντού.
Οι καλο-αγιογραφημένες τοιχογραφίες των δύο Αγίων Επισκόπων Σερβίων Ιακώβου και Γερμανού τοποθετήθηκαν στο πάνω μέρος των δύο κολώνων, στο ύψος του τέμπλου, που χωρίζει το Άγιο Βήμα (Ιερό) από τον Κυρίως Ναό. Είναι ωσάν να μας εισάγουν στο Ιερό εντός του οποίου τελεσιουργείται το μυστήριο της Ευχαριστίας και να μας προσκαλούν σ’ Αυτήν.
Ο Άγιος Γερμανός επίσκοπος Σερβίων είναι δέηση της Δήμητρας Κίτση-Βαλωμά, εις μνήμην του συζύγου της Παναγιώτη. Ο Άγιος Ιάκωβος επίσκοπος Σερβίων είναι δέηση του Συλλόγου Βελβεντινών Κλήβελαντ Αμερικής.
Ένας σύλλογος από την Αμερική έρχεται να σχετιστεί με τη γενέτειρα (και) μ’ αυτόν τον λειτουργικό τρόπο, συνεχίζοντας τη μακραίωνη παράδοση των Ελλήνων, που ενώ διαπρέπουν στην οικουμένη, δεν ξεχνούν την πίστη, τη γλώσσα, την ιστορία, δεν ξεχνούν τη μητέρα πατρίδα. Έρχεται εδώ ο Σύλλογος Βελβεντινών Κλήβελαντ Αμερικής να παρουσιάσει απτή την πίστη και να σχετιστεί με τις νέες γενιές, μέσω ενός Αγίου Επισκόπου Σερβίων, που ποίμανε την περιοχή μας (1347-1355 μ.Χ.) και τους ανθρώπους της, που οικοδόμησε εν Χριστώ την ενότητα του εκκλησιαστικού σώματος και τη δυνατότητα της σωτηρίας του ανθρώπου μέσα σ’ αυτό.
Κι αυτά σε μια περίοδο, όπου στην ίδια παραποτάμια ζώνη, στη Μονή του Τιμίου Προδρόμου Βεροίας ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς (1320 μ.Χ.) διατύπωνε τη θεολογία του άκτιστου φωτός και των άκτιστων ενεργειών του Θεού, διά των οποίων ο Τριαδικός Θεός (άκτιστος Αυτός) γίνεται μεθεκτός από τον κτιστό άνθρωπο. Σε μια εποχή, όπου η Δύση με τη θεολογία της έθετε περιορισμούς στην πορεία του ανθρώπου για τη συνάντησή του με το Θεό.
Τιμή και χαρά (και ενίσχυσή μας) για τον Ιερό Ναό Αγίου Διονυσίου Βελβεντού η διά των τοιχογραφιών φιλοξενία των αγίων Ιακώβου και Γερμανού Επισκόπων Σερβίων. Επιζητούμε όλοι για το βίο μας, το φωτισμό και την προοπτική του, την ευχή και την ευλογία τους. Είθε.
Σε προηγούμενο άρθρο μου (6-10-2019), που αναφερόταν στους δύο αυτούς Αγίους Επισκόπους είχα γράψει τα παρακάτω. Αναδημοσιεύω ένα τμήμα του:
Το ιστορικό πλαίσιο.
Οι Άγιοι Ιάκωβος και Γερμανός Επίσκοποι Σερβίων έζησαν σε ένα ιστορικό πλαίσιο. Οι απαρχές της Επισκοπής Σερβίων μέσα στο χρόνο εντοπίζονται στα 1200 μ.Χ. και η συνέχεια της Επισκοπής Σερβίων φτάνει μέχρι το έτος 1745 μ.Χ. Το έτος αυτό η έδρα της Επισκοπής μεταφέρεται από τα Σέρβια στην Κοζάνη με το όνομα Επισκοπή Σερβίων και Κοζάνης. Η Επισκοπή Σερβίων υπαγόταν διοικητικά στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, εκτός από ένα μικρό διάστημα που προσαρτήθηκε στη Μητρόπολη Αχρίδος, για να επανέλθη μετά και πάλι στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης. Επομένως η ιστορική παρουσία και πολιτεία των δύο Αγίων Ιακώβου και Γερμανού Επισκόπων Σερβίων βρίσκεται μέσα στο χρονικό διάστημα από το 1200 μέχρι το 1745 μ.Χ. (Τα στοιχεία από την ιστοσελίδα της Ι.Μ. Σερβίων και Κοζάνης. http://imsk.gr).
Επειδή η Εκκλησία είναι κοινωνία ζωντανή με δυνατότητα επι-κοινωνίας όλων των μελών Της, χωρίς αποκλεισμούς (τη ζωντάνια και την άρση των αποκλεισμών τα εγγυάται ο αναστημένος Χριστός) θα είχε πραγματικά τρομερό ενδιαφέρον να μας γνωστοποιήσουν οι αποκαλυφθέντες Άγιοι Ιάκωβος και Γερμανός οι Επίσκοποι Σερβίων, να μας φανερώσουν και τα δικά τους ‘’αισθήματα’’ και τις ‘’προθέσεις’’ τους για όλους εμάς τους ‘’περιλειπόμενους’’ της μεγάλης λεκάνης του Αλιάκμονα-Πολυφύτου, τους πληθυσμούς της οποίας (τους προγόνους μας) ποίμαναν με το λόγο του Ευαγγελίου του Χριστού και άρδευσαν ‘’Αγίω Πνεύματι’’ στα χρόνια της ποιμαντορίας τους ως Επίσκοποι Σερβίων μεταξύ του 1200 και 1745 μ.Χ.
Μπορούμε να υποθέσουμε ότι ένα ποιοτικό μέρος της ορθόδοξης ευσέβειας και του ησυχαστικού τρόπου προσέγγισης του Θεού, που διαπιστώσαμε στο βίο των γιαγιάδων και των παππούδων μας στη γενέτειρά μας (Βελβεντό) και γενικότερα στους πληθυσμούς της επαρχίας μας, που αρδεύτηκε από τη θεολογία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, οφείλεται βεβαίως και στην αγιότητα, την οποία είχαν και εξέπεμπαν ως φως οι δύο Άγιοι Ιάκωβος και Γερμανός Επίσκοποι Σερβίων.
Οι Άγιοι Ιάκωβος και Γερμανός Επίσκοποι Σερβίων και ο όσιος Θεόδωρος ασκητής των Σερβίων, εξαρχούσης της Θεοτόκου Μαρίας, πρεσβεύουν στο Χριστό για εμάς. Προσβλέπουμε και προσφεύγουμε στις πρεσβείες τους. Έτσι και μ’ αυτούς θα δοξάζουμε ‘’εν Αγίω Πνεύματι’’ το υπερύμνητο και δοξασμένο όνομα του Πατέρα και του Υιού του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που είναι ‘’χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας’’. (Εβρ. 13,8).
ΥΓ. 1. Στην ιστορική περίοδο της Επισκοπής Σερβίων (1200-1745 μ.Χ.) εμφανίζεται και η εκ Σερβίων καταγόμενη Αγία Θεοδώρα (1212-1303 μ.Χ.) βασίλισσα της Άρτας. Στο εξώφυλλο της Ακολουθίας της Αγίας αναγράφεται: ”ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΙ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΕΚ ΣΕΡΒΙΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ”. Αυτό το ”εκ Σερβίων Μακεδονίας” να μην το ξεχνάμε (να μην ντρεπόμαστε και να μη φοβόμαστε να το λέμε) οι πολίτες στη λεκάνη του Αλιάκμονα-Πολυφύτου, οι Μακεδόνες, οι Έλληνες. Ταυτιζόμαστε με τη διακήρυξη του Οδυσσέα Ελύτη για τη Μακεδονία: ”Για μας η ψυχή μας είναι το όνομά μας”. Άμποτε ο πολιτικός μας βίος, να απεγκλωβιστεί από τις ”υποδείξεις” των ισχυρών της γης, να κάνει ”ειρηνική αντίσταση σε ξένα και αλλότρια κέντρα ή συμφέροντα” (Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β’) και να πράξει το χρέος του.
ΥΓ. 2. Στην ίδια ιστορική περίοδο της Επισκοπής Σερβίων (1200-1745 μ.Χ.) δρουν στη λεκάνη Αλιάκμονα-Πολυφύτου οι δύο Όσιοι Νικάνωρ (ως Ηγούμενος της Ζάβορδας) και Διονύσιος ο εν Ολύμπω (ως Ηγούμενος του Τιμίου Προδρόμου Βέροιας). Οι δύο Άγιοι (το 1524 μ.Χ.) μέσα στο ‘’χειροπιαστό σκοτάδι’’ της Τουρκοκρατίας φώτιζαν, εμψύχωναν, στήριζαν τους παραποτάμιους και τους ορεινούς πληθυσμούς, στην ορθόδοξη πίστη και στην ελληνική παιδεία, δημιουργώντας έτσι τις κατάλληλες προϋποθέσεις στους υποδούλους για την Επανάσταση των Ελλήνων το 1821 ‘’για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία’’.
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας
παπαδάσκαλος
9-2-2020
Άγιοι του Θεού, πρεσβεύετε υπέρ υμών.