Ο φίλος Χαρίτων μένει στον νέο Κλείτο, έκτισε εκεί το σπίτι του ευθύς αμέσως από τη δημιουργία του νέου οικισμού. Την πρώτη φορά που θέλησα να τον επισκεφθώ μου έκανε προηγουμένως ένα ολόκληρο σχεδιάγραμμα για το πώς θα βρω τον οικισμό στο πίσω μέρος της απόδειξης των καφέδων που με τον Χαρίτωνα ήπιαμε σε γνωστό μαγαζί του κέντρου.
Φυσικά δόθηκαν και προφορικά, συμπληρωματικές πληροφορίες. Ωστόσο, παρ΄ όλη την καθοδήγηση, κατά την επίσκεψή μου που ακολούθησε, βρήκα τον οικισμό και τον φίλο μου με κάποιον βαθμό δυσκολίας.
Η δυσκολία φαντάζομαι θα είναι μεγαλύτερη για τον κάθε έναν που δεν είχε εκεί έναν φίλο να τον ρωτήσει, όπως στη δική μου περίπτωση. Η δυσκολία εξεύρεσης – πρόσβασης στον οικισμό θεωρώ πως αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα να επισκεφτεί κανείς έτσι για μια βόλτα το νεόδμητο σύγχρονο χωριό αλλά και τα περίχωρα της πόλης που έχουν ανάλογα προβλήματα πρόσβασης. Η δυσκολία φοβάμαι πως αφορά αρκετά χωριά που βρίσκονται γύρω από την πόλη.
Το γεγονός σημαίνει πως οικισμοί και πόλη παραμένουν πλημμελώς συνδεδεμένοι μεταξύ τους, παρά την κατασκευή κάποιων δρόμων, πως η πόλη της Κοζάνης με τους γύρω από αυτήν οικισμούς δεν αποτελούν ένα ενιαίο πολεοδομικό συγκρότημα. Δηλαδή οι οικισμοί που προήλθαν από μετεγκατάσταση, τα χωριά που υπάρχουν όσο υπάρχει και η ίδια, οι εγκαταστάσεις διαφόρων δραστηριοτήτων όπως εκπαιδευτικά ιδρύματα, βιοτεχνικές ζώνες, χώροι αναψυχής και οι υποτυπώδεις οικισμοί εξοχικής κατοικίας.
Ό,τι καινούργιο έγινε, χωροθετήθηκε σε δημόσια έκταση και αποφεύχθηκαν χρονοβόρες και δαπανηρές απαλλοτριώσεις. Ορθό κατά ένα μέρος, κατά το άλλο όμως όχι, γιατί δεν έγιναν όλα όσα άλλα έπρεπε να γίνουν. Το λάθος μέρος υπήρξε αποτέλεσμα μιας από τις πιο γνωστές παθογένειες του νεοελληνικού κράτους, της έλλειψης ή της μη εφαρμογής χωροταξικού σχεδιασμού.
Οι επιπτώσεις είναι πολλαπλές, συμπυκνωμένες σε δυο γραμμές συνίστανται στην κοινωνική απομόνωση των οικισμών από την πόλη αλλά και των οικισμών μεταξύ τους, στην αδυναμία διαμόρφωσης συνείδησης δημότη κοινού δήμου, στην αδυναμία δημιουργίας εικόνας μεγάλου και ισχυρού περιφερειακού αστικού κέντρου.
Σταχυολογώντας τις επιπτώσεις αυτές είναι: η ελλιπής και ενίοτε προβληματική συγκοινωνία, οι υποδεέστερης ποιότητας παρεχόμενες δημοτικές υπηρεσίες λόγω αντικειμενικών δυσκολιών, η κρίση των οικισμών στον χρόνο και η τάση μετακίνησης – εγκατάστασης στο κέντρο, με ό,τι άλλο αρνητικό συνεπάγεται για το κέντρο, η αναντιστοιχία της εικόνας – αισθητικής της πόλης με το πληθυσμιακό της μέγεθος.
Φρονώ πως ένα από τα μέτρα που πρέπει να διεκδικηθούν για την άμβλυνση των επιπτώσεων από την αποβιομηχάνιση που η κυβέρνηση δρομολόγησε στην περιοχή και έχει να κάνει με τα πολεοδομικά, είναι η ανάπτυξη ενός δικτύου δρόμων διασύνδεσης των κοντινών οικισμών με την πόλη και των οικισμών μεταξύ τους, καθώς και η εκπόνηση – εφαρμογή ενός σχεδίου αξιοποίησης των ενδιάμεσων κενών δημόσιων και ιδιωτικών εκτάσεων, έτσι ώστε οικισμοί και πόλη να ενοποιηθούν, να αποτελέσουν τύποις και ουσία ένα ενιαίο πολεοδομικό συγκρότημα.
Εδώ κολλάει η κατασκευή εσωτερικού δακτυλίου ακριβώς γύρω από τον κεντρικό οικισμό – την αναγκαιότητα του οποίου διαρκώς επικαλούμαι και ενδεχομένως ενός εξωτερικού περιφερειακού δρόμου που θα περικλείει τους οικισμούς του πολεοδομικού συγκροτήματος, ενσωματώνοντας τους ήδη κατασκευασμένους δρόμους.
Αυτονόητο είναι πως ο σχεδιασμός να γίνει με αναφορά στο υπάρχον και πιθανό μελλοντικό περιφερειακό και εθνικό οδικό δίκτυο. Το σχέδιο βιώσιμης αστικής κινητικότητας που είναι σε εξέλιξη, πρέπει να αφορά το σύνολο οικισμών και πόλης και όχι να περιορίζεται στην Κοζάνη. Οικισμοί και πόλη έχουν πολλά διαφορετικά προβλήματα που όμως είναι αλληλένδετα μεταξύ τους, επηρεάζονται τα μεν από τα δε και γι αυτό πρέπει να αντιμετωπίζονται από κοινού.
Για το οικονομικό θέμα συμπληρώνω, ο υπουργός Χατζηδάκης κατά την προχθεσινή του επίσκεψη στην περιοχή μίλησε για δίκαιη μετάβαση και ως εκ τούτου πεδίο δόξης λαμπρό για τους φορείς να καταθέσουν προτάσεις. Αν δεν το κάνουν θα φταίνε οι φορείς και κανένας άλλος. Αν οι προτάσεις δεν υλοποιηθούν τότε το κρίμα θα είναι στον λαιμό του υπουργού που υποσχέθηκε φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Χρειάζεται ενεργοποίηση γιατί αλλιώς χανόμαστε. Τελικό ζητούμενο από όλα τα παραπάνω η παράδοση στην επόμενη γενιά μιας πόλης λειτουργικής, ελκυστικής, αισθητικά αναβαθμισμένης..
Κοζάνη 10 – 02 – 2020
Σωστά τα λες φιλτατε Γιάννη, παραφράζοντας το “Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα”.
Πολύ σωστά τα γράφετε. Ας τα διαβάσουν όλοι όσοι εμπλέκονται κι ας νοιαστουν επιτέλους και για την περιφέρεια της πόλης σκύβοντας στα τόσα προβλήματα της με σεβασμό και ωριμότητα!!!