kozan.gr: Συνέντευξη του Περιφερειάρχη Δ. Μακεδονίας Γ. Κασαπίδη στην εφημερίδα “Παρασκήνιο”

Σε δημόσια διαβούλευση στην ιστοσελίδα opengov.gr τέθηκε το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (masterplan) των λιγνιτικών περιοχών τηςΔυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, που (αν δεν δοθεί παράταση) θα διαρκέσει έως τις 10 Νοεμβρίου 2020, όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης.

Το master plan εδράζεται σε πέντε πυλώνες ανάπτυξης: Καθαρή ενέργεια, βιομηχανία, βιοτεχνία και εμπόριο, έξυπνη αγροτική παραγωγή, βιώσιμος τουρισμός, τεχνολογία και εκπαίδευση.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, Γιώργος Κασαπίδης, τοποθετείται για το master plan και το θέμα της απολιγνιτοποίησης.

Έχετε πει ότι ο σχεδιασμός για τη μεταλιγνίτη εποχή πρέπει να είναι ρεαλιστικός και να γίνει με όρους δίκαιης μετάβασης και ότι βασική του αρχή, όπως συμφωνήθηκε με την κεντρική διοίκηση, είναι πρωτίστως η διασφάλιση νέων θέσεων εργασίας και μετά η κατάργηση των λιγνιτικών δραστηριοτήτων. Η μέχρι τώρα πορεία οδηγεί προς αυτή την κατεύθυνση;

Οι εκτιμήσεις των θέσεων εργασίας του υπήρξαν αρκετά αισιόδοξες, χρειάζεται μια αναπροσαρμογή
στο μοντέλο εκτίμησης. Σίγουρα τα φωτοβολταϊκά, που εμφανίζονται εμφατικά ως εμβληματικές επενδύσεις του σχεδίου που κατατέθηκε, δεν θα δώσουν τις ζητούμενες θέσεις εργασίας, μετά την
ολοκλήρωσή τους, και εκφράζουμε την έντονη επιφύλαξή μας γι’ αυτό. Όμως η ροή των επενδύσεων
στην περιοχή μας είναι δυναμική και κάθε μέρα που περνάει παρουσιάζονται στην Περιφέρεια νέες,
ώριμες επενδύσεις, οι οποίες δεν αναφέρονται στο master plan. Γίνονται προσπάθειες κάλυψης των
χαμένων θέσεων εργασίας, αλλά ο χρόνος είναι κάτι παραπάνω από πιεστικός (σ.σ.: όπως έχει τονίσει
ο κ. Κασαπίδης, στην περιφέρειά του οι εκτιμώμενες επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης στο ΑΕΠ
αναμένεται να φτάσουν το 26%, με μια ετήσια απώλεια εισοδημάτων ύψους 1,2 δισ. ευρώ και ταυτόχρονη απώλεια περίπου 21.000 θέσεων εργασίας). Για να είναι δίκαιη η μετάβαση στον χρόνο, που αποφάσισε η κυβέρνηση, θα πρέπει να δημιουργούνται ταυτόχρονα τόσες νέες θέσεις εργασίας όσες θα χάνονται κατά την απολιγνιτοποίηση.

Το Ταμείο Ανάκαμψης (Eυρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης) στηρίζει και χρηματοδοτεί βιώσιμες επενδύσεις, αλλά για την προσέλκυσή τους, όπως έχετε δηλώσει, ευθύνη έχουν η κυβέρνηση, οι περιφερειακές αρχές και η επιχειρηματική κοινότητα. Τι κάνετε για αυτό από τη δική σας πλευρά;

Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας σε καθημερινή βάση είναι αποδέκτης νέων επενδυτικών προτάσεων και ταυτόχρονα αναζητεί και προωθεί με όλα τα δυνατά μέσα την ανάγκη για εισροή νέων επενδύσεων. Το μεγάλο εμπόδιο στο κομμάτι αυτό είναι η διεκπεραίωση και η ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού, καθώς είναι το βασικότερο προαπαιτούμενο για την προσέλκυση αλλά και την τοποθέτηση νέων επενδύσεων. Αναμένουμε την ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού και των ειδικών πολεοδομικών σχεδίων (ΕΠΣ) από την ομάδα εργασίας του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), έτσι ώστε να έχει και η Περιφέρειά μας ένα απτό και οργανωμένο πλάνο χωροθέτησης νέων επενδύσεων.

Υποστηρίζετε ότι δεν είναι μόνο ζήτημα χρημάτων, αλλά και κατανομής των κονδυλίων στους κλάδους της οικονομίας και κυρίως σε επενδύσεις με μεγάλη προστιθέμενη αξία για τη Δυτική Μακεδονία. Μπορείτε να μας πείτε τι είδους επενδύσεις εννοείτε;

Οι στρατηγικές κατευθύνσεις του ΣΔΜ, που δόθηκαν, βασίστηκαν στα συγκριτικά πλεονεκτήματα
της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και στη λογική θεμελίωσης και διαφοροποίησης της νέας οικονομίας και του νέου παραγωγικού μοντέλου σε αυτά. Οι κατευθύνσεις αυτές είναι ο κλάδος της ενέργειας, της βιομηχανίας, ο πρωτογενής τομέας, ο τουρισμός, η τεχνολογία με την εκπαίδευση, η
έρευνα και η καινοτομία. Σε αυτούς τους τομείς και στα εδαφικά σχέδια επί των οποίων θα δοθούν
ισχυρά κίνητρα για επενδύσεις έχουμε προκαλέσει τη συζήτηση και δεχόμαστε πολλές προτάσεις μεγάλου επενδυτικού περιεχομένου. Μεταξύ αυτών μέχρι στιγμής επενδύσεις ενεργειακής έρευνας και
τεχνολογίας, διαχείρισης αποβλήτων, κέντρου επεξεργασίας βιομάζας, μεταποίησης αγροτικών προϊόντων, θερμοκηπιακές μονάδες, παραγωγής εδαφοβελτιωτικών και λιπασμάτων με βάση τον λιγνίτη, οινοτουρισμού, μονάδες υγείας – φυσικής αποκατάστασης, μονάδες παραγωγής ανταλλακτικών και τμημάτων ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, μονάδες παραγωγής υδρογόνου, θεματικού τουρισμού, ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης κ.

Ποιες μπορεί να είναι οι χρήσεις των ορυχείων που παύουν να λειτουργούν;

Εκτιμάται ότι μετά το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ,το 2024, στην περιοχή της Δυτικής
Μακεδονίας, και πιο συγκεκριμένα στις περιοχές Πτολεμαΐδας, Αμυνταίου και Φλώρινας, θα μείνουν
στο έδαφος συνολικά 775 εκατομμύρια τόνοι λιγνίτη (190 εκατομμύρια στο Νότιο Πεδίο, 250 εκατ.
στην Καρδιά, 50 εκατ. στη Μαυροπηγή, 40 εκατ. στο Αμύνταιο, 150 εκατ. στη Βεύη, 40 εκατ. στους
Λόφους Μελίτης, 40 εκατ. στο Κλειδί και 15 εκατ. στην Αχλάδα). . Εξ αυτών περίπου 30-35 εκατομμύρια τόνοι θα καταναλωθούν κατά την περίοδο 2024-2028 από τον «ΑΗ Πτολεμαΐδα 5». Το κλείσιμο όλων των ορυχείων δεν πρέπει να είναι επιτακτική ανάγκη, καθώς τα κοιτάσματα λιγνίτη μπορούν να αξιοποιηθούν και για άλλες «έξω-ηλεκτρικές» χρήσεις, δηλαδή εκτός της καύσης για παραγωγή ηλεκτρισμού. Τέτοιες χρήσεις είναι: Αεριοποίηση του λιγνίτη για παραγωγή πολυμερών και συνθετικών καυσίμων (Coal-to-chemicals), εξαγωγή Σπανίων Γαιών από τον λιγνίτη, χρήση του για φίλτρα καθαρισμού και παραγωγή ενεργού άνθρακα και γενικότερα στη φαρμακοβιομηχανία. Επίσης παραγωγή προϊόντων με βάση τα ανθρακονήματα από λιγνίτη οργανοχουμικών λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών από λιγνίτη, ανάπτυξη ενεργειακών καυσίμων. Ο λιγνίτης ως εγχώριο ορυκτό καύσιμο μέχρι σήμερα αποτελεί ασφάλεια και εγγύηση του ενεργειακού μείγματος της χώρας, της ανάπτυξης και της ευημερίας λόγω της σταθερής και σίγουρης απόδοσης. Η παράμετρος αυτή θα πρέπει να μας απασχολεί σοβαρά πρωτίστως την περίοδο αυτήν με τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη γειτονιά μας και την έντονη ρευστότητα και αβεβαιότητα που τη χαρακτηρίζει, με όποια πιθανά σενάρια μπορούν να λειτουργήσουν εις βάρος της χώρας και των εισαγόμενων καυσίμων που
μετέχουν στο ενεργειακό μας μείγμα. Σε αυτές τις συνθήκες προέχουν η ασφάλεια και η σταθερότητα
του συστήματος που διασφαλίζει ο εγχώριος λιγνίτης της Δυτικής Μακεδονίας ή της Μεγαλόπολης.

Πιθανές χρήσεις των ορυχείων μπορούν να είναι, μεταξύ άλλων:
l Ανάπτυξη φωτοβολταϊκών (Φ/Β) και αιολικών πάρκων, αφού εξετασθούν οι γεωμηχανικές παράμετροι των περιοχών εγκατάστασης. Η πρακτική αυτή είναι συνήθης στις περιοχές  αποκατάστασης τέτοιων ορυχείων, τόσο στην Ευρώπη όσο και σε άλλες περιοχές του κόσμου.
l Πλήρης εδαφική αποκατάσταση των ορυχείων.
Στα αποκαταστημένα εδάφη, δημιουργία ολοκληρωμένων αγροκτημάτων πρότυπων καλλιεργειών
και μονάδων θερμοκηπιακών καλλιεργειών.
lΕργαστήρια για πανεπιστημιακή χρήση.
l Πίστα διεξαγωγής αγώνων – επιδείξεων motocross.
l Σε κάποιες εκ των περιπτώσεων, εφόσον αυτό ενδείκνυται (όχι μεγάλο βάθος, επαρκές υδάτινο
ισοζύγιο κ.ά.), να γεμίσουν τα ορυχεία με νερό και
γύρω από αυτά να δημιουργηθούν πάρκα αναψυχής και να αναπτυχθεί ο οικοτουρισμός γύρω
τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ανάλογης περίπτωσης είναι αυτό της περιοχής της Lusatian στη
Γερμανία, η οποία υπήρξε μια από τις πρωτεύουσες στην παραγωγή λιγνίτη και ρύπων στη Γερμανία, και μετατράπηκε στο μεγαλύτερο σύμπλεγμα τεχνητών λιμνών στην Ευρώπη. Το σύμπλεγμα αυτό αποτελείται από 26 λίμνες. Το 2015, η περιοχή δέχτηκε συνολικά 500.000 επισκέψεις, εκ των
οποίων οι 300.000 διανυκτέρευσαν.
l Πιθανή χρήση η οποία προϋποθέτει το γέμισμα των ορυχείων με νερό είναι να τοποθετηθούν
φωτοβολταϊκά πάνω στο νερό. Επίσης μελετάται τη δημιουργία φωτοβολταϊκών κατά μήκος μεγάλων οδικών αρτηριών, π.χ. Εγνατία, όπου αυτό είναι τεχνικά αποδεκτό.

Ποια είναι η εκτίμησή σας, κ. Κασαπίδη, για τον ρόλο των ΑΠΕ στην περιφέρειά σας, πόσο μπορούν να υποκαταστήσουν τις λιγνιτικές δραστηριότητες σε θέσεις εργασίας και σε άλλες δραστηριότητες που θα συμβάλουν στην απασχόληση και την τοπική οικονομία;

Οι ΑΠΕ θα συνεισφέρουν σημαντικά στο ΑΕΠ της περιοχής αλλά και τις θέσεις εργασίας κατά τη
διάρκεια της κατασκευής τους. Οι επενδύσεις σε ΑΠΕ, με την ολοκλήρωση τους, δεν θα βοηθήσουν
σε μεγάλο βαθμό για την κάλυψη των χαμένων θέσεων εργασίας και για αυτό τον λόγο προσανατολιζόμαστε σε άλλες επενδύσεις, οι οποίες θα διασφαλίσουν τις χαμένες θέσεις και το ΑΕΠ της περιοχής. Πιο συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι το φωτοβολταϊκό πάρκο των 2GW θα δώσει μέχρι και
2.500 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή του και 400 σταθερές θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία του. Θα πρέπει σαν κοινωνία να αναπροσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα, η
μεγάλη εισροή πλούτου από μια πηγή θα πάψει να ισχύει σύντομα. Ο Δυτικομακεδόνας, με τη στήριξη
της κυβέρνησης, της Περιφέρειας και των δικών του δυνατοτήτων, θα πρέπει να καλλιεργήσει πιο
εντατικά την επιχειρηματική και εργασιακή κουλτούρα, που ήδη τον διακατέχει.

Εφημερίδα “Παρασκήνιο”