Όπως είναι γνωστό επί δημαρχίας κ. Κωνσταντόπουλου Βασ. στον (τότε) Δήμο Σερβίων – Βελβενδού, η ΔΕΗ ΑΕ είχε αναλάβει δέσμευση διάθεσης συνολικά δύο (2) εκατομ. ευρώ για το ξεκίνημα του αρδευτικού Καμβουνίων με άντληση νερού από τη λίμνη Ιλαρίωνα, συμπεριλαμβανομένης και της υποχρέωσης εκπόνησης της σχετικής μελέτης του υπόψη έργου. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, δεν υλοποιήθηκε τούτο για διάφορους λόγους.
Με την ευκαιρία της πρόσφατης συζήτησης του θέματος ΧΥΤΑΜ για το μεταλλείο αμιάντου ( πρώην ΜΑΒΕ ΑΕ) στο Ζιδάνι, αναδεικνύεται και πάλι η δυνατότητααξιοποίησης των νερών του μεταλλείου στα πλαίσια του επιδιωκόμενου αρδευτικού των Καμβουνίων. Αναφέρεται εκ προοιμίου, ότι τούτο προτάθηκε από τον υπογράφοντα το παρόν κείμενο για πρώτη φορά τον Αύγουστο 2014.
Ας εξετάσουμε, λοιπόν, με βάση τα σημερινά δεδομένα το θέμα του αρδευτικού Καμβουνίων επισημαίνοντας τα κρίσιμα χαρακτηριστικά του έργου και τη σπουδαιότητά του για την περιοχή και τον αγροτο-κτηνοτροφικο-διατροφικό τομέα, στοιχεία ικανά να συνεγείρουν τους αρμόδιους παράγοντες για την διεκδίκηση της πραγματοποίησης του έργου. Τα κύρια χαρακτηριστικά του αρδευτικού, κατά την άποψή μου, είναι τα ακόλουθα:
1) Στα τοπικά διαμερίσματα Ελάτης, Λαζαράδων, Φρουρίου, Τρανοβάλτου και Μικροβάλτου έχουν ολοκληρωθεί οι αναδασμοί των γεωργικών εκτάσεων πριν από δεκαετίες, υπάρχουν δηλ. οι απαραίτητες υποδομές πρόσβασης για την εγκατάσταση συστήματος άρδευσης των καλλιεργειών. Οι γεωργικές εκτάσεις αναπτύσσονται σε μια διακοπτόμενη κατά θέσεις επιμήκη ζώνη 15 χλμ. καλλιεργήσιμης γης με διεύθυνση βορράς – νότος (Μικρόβαλτο –Ελάτη) και πλάτους 1 έως 3 χλμ. Επιπρόσθετα, δυτικά της πιο πάνω ζώνης υπάρχει η καλλιεργήσιμη έκταση του Φρουρίου μήκους περίπου 4 χλμ. και μέσου πλάτους 1 χλμ., σε υψηλότερο επίπεδο και παράλληλα προς την ανατολική πλευρά της λίμνης Ιλαρίωνα, όπου λειτουργεί από το 2016 το ομώνυμο υδροηλεκτρικό φράγμα. Το μέσο υψόμετρο της στάθμης νερού από τη λίμνη Ιλαρίωνα ανέρχεται περίπου σε +365μ.
2) Το υψομετρικό εύρος των γεωργικών καλλιεργειών ξεκινά σχεδόν από τη λίμνη Ιλαρίωνα (+400μ.) στην κτηματική περιοχή της Ελάτης και σταδιακά μέσω Λαζαράδων και Τρανοβάλτου ανέρχεται μέχρι το επίπεδο +830μ. στη βόρεια-ανατολική πλευρά της ζώνης (παρυφές λόφου Αη-λιά του Μικροβάλτου). Ωστόσο, κάτω από το υψόμετρο +750μ. βρίσκεται το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό συνολικά των καλλιεργειών της ευρύτερης περιοχής. Το κόστος άντλησης, προφανώς, αυξάνει προοδευτικά από τη χαμηλότερη προς την υψηλότερη περιοχή της ζώνης των καλλιεργειών, με αποτέλεσμα να μειώνεται η βιωσιμότητα του αρδευτικού ή και να καθίσταται ζημιογόνα δραστηριότητα στις μεγαλύτερου υψομέτρου γεωργικές εκτάσεις του Μικροβάλτου. Επομένως, πρέπει να αναζητηθούν και πρόσθετες αδιάλειπτες και αξιόπιστες πηγές νερού σε σαφώς μεγαλύτερα υψόμετρα από τη λίμνη Ιλαρίωνα για την οικονομικότητα του αρδευτικού.
3) Στο ανενεργό μεταλλείο αμιάντου (ΜΑΒΕ) στο Ζιδάνι στην κτηματική περιοχή Μικροβάλτου, μετά την οριστική παύση λειτουργίας του (2000), έχει συγκεντρωθεί σε βραχύτατο χρονικό διάστημα ποσότητα νερών της τάξης του 1, 5 εκατομ. κ.μ. με σχεδόν σταθερή στάθμη, διαρκώς ανανεούμενη λόγω της υδροπερατότητας των πετρωμάτων των πλευρικών πρανών του μεταλλείου. Ειδικότερα με βάση μαρτυρίες και μακροσκοπικές παρατηρήσεις οι εισροές νερών γίνονται από τα νότια και νοτιοανατολικά πρανή προερχόμενες κυρίως από τους ασβεστολίθους της περιοχής Τρανοβάλτου, οι δε εκροές νερού από τα ανατολικά και βόρεια σερπεντινικά πρανή του μεταλλείου. Δεν είναι γνωστό το ετήσιο υδρολογικό ισοζύγιο του μεταλλείου, διότι απαιτείται η εκτέλεση συστηματικών δοκιμών άντλησης μεγάλου χρονικού εύρους καθώς και μετρήσεις υδρογεωλογικού και μετεωρολογικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με εμπειρικά στοιχεία από τη λειτουργία του μεταλλείου πρόκειται για αξιόλογες ποσότητες νερού διαθέσιμες προς αξιοποίησή των στο αρδευτικό έργο με μέσο υψόμετρο άντλησης +500μ., δηλ. 135μ. πάνω από το αντίστοιχο της λίμνης Ιλαρίωνα.
4) Ακόμη, στις δυτικές παρυφές του Μικροβάλτου, περίπου 45μ. χαμηλότερα υψομετρικά από την πλατεία του οικισμού, υπάρχει η ικανής παροχής αδιάλειπτη πηγή νερού Τρανή Βρύση σε υψόμετρο περίπου +700μ. δηλ. 335μ. ψηλότερα από τη λίμνη Ιλαρίωνα και 200μ. ψηλότερα από το μεταλλείο αμιάντου (ΜΑΒΕ). Πολύ μικρό τμήμα των νερών της πηγής αυτής αξιοποιούνταν παλαιότερα για ύδρευση του οικισμού Μικροβάλτου, ωστόσο, εδώ και 30 περίπου χρόνια παραμένουν πρακτικά αναξιοποίητα, καταλήγουν δε στη λίμνη Πολυφύτου, δύο (2) χλμ. νότια του Ρυμνίου. Είναι, επομένως, προφανές ότι με την ένταξη κι αυτής της πηγής νερού στο αρδευτικό Καμβουνίων εξασφαλίζεται η δυνατότητα οικονομικής άρδευσης των γεωργικών εκτάσεων του Μικροβάλτου ακόμη και σε μεγάλα υψόμετρα, έως περίπου +830μ.
5) Η αρχιτεκτονική δομή του αρδευτικού έχει ως αφετηρία, σύμφωνα με σχετικές πληροφορίες, το βασικό αντλιοστάσιο της λίμνης Ιλαρίωνα (ΙΛΑΡ365) στην περιοχή Λογγά της Ελάτης, από όπου θα ξεκινούν τα έργα του κύριου αγωγού μεταφοράς νερού στις διάφορες διαδοχικές δεξαμενές προς βόρεια κατεύθυνση μέχρι την περιοχή Μικροβάλτου. Από κάθε δεξαμενή θα αναχωρούν και θα διακλαδίζονται δευτερεύοντα δίκτυα αγωγών για την άρδευση των γεωργικών καλλιεργειών της αντίστοιχης περιοχής. Έτσι,στα πλαίσια εκπόνησης της μελέτης του αρδευτικού ειδικοί επιστήμονες και τεχνικοί (Ηλεκ/γοι, Μηχ/γοι, Τοπογράφοι και Πολιτικοί Μηχανικοί, Γεωπόνοι κ.α.) με εμπειρία στην κατασκευή και λειτουργία αρδευτικών έργων θα προσδιορίσουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου, το είδος και τη διαστασιολόγηση όλου του εξοπλισμού, τις δυνατότητες άρδευσης, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού, τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας, το κόστος κατασκευής και λειτουργίας κ.α. Προτείνεται, λοιπόν, να συμπεριληφθούν στην προς εκπόνηση μελέτη του αρδευτικού Καμβουνίων οι δύο επιπλέον πηγές, Τρανή Βρύση Μικροβάλτου (ΤΡΒΡΜ700) και μεταλλείο αμιάντου (ΜΑΒΕ500) για τη διασφάλιση της άρδευσης των γεωργικών εκτάσεων Μικροβάλτου. Διευκρινίζεται, ωστόσο, ότι κατά την άντληση νερών από το μεταλλείο αμιάντου (ΜΑΒΕ500) επιβάλλεται νακατακρατηθούν τυχόν αιωρούμενα στερεά με απλές φυσικές διεργασίες, οικείες στους ειδικούς (υδρογεωλόγους, χημικούς μηχανικούς κ.α.) που ασχολούνται με τη διαχείριση των νερών των ορυχείων και ΑΗΣ της ΔΕΗ ΑΕ για δεκαετίες και κατοικοεδρεύουν στην περιοχή της Δ. Μακεδονίας. Επίσης, επιβάλλεται η ανάμιξη των νερών από τις δύο πιο πάνω πηγές στην πρώτη δεξαμενή Μικροβάλτου (ΜΙΚΡ1/750) για ποσοτικούς και ποιοτικούς λόγους.
6) Από μια πρώτη εκτίμηση των χαρακτηριστικών μεγεθών της άντλησης νερών με βάση τα τοπογραφικά δεδομένα μεταξύ πηγών άντλησης και δεξαμενών, για δεδομένη παροχή νερού και συντελεστή απόδοσης της άντλησης, προκύπτουν ενδιαφέροντα συγκριτικά στοιχεία για την ισχύ της αντλίας, άρα και την ειδική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ανά κ.μ. αντλούμενου νερού μεταξύ των διαφόρων θέσεων. Προκύπτει, π.χ. ότι η φθηνότερη συγκριτικά άντληση αφορά το δίκτυο Τρανή Βρύση Μικροβάλτου έως την πρώτη δεξαμενή Μικροβάλτου (ΤΡΒΡΜ700-ΜΙΚΡ1/750), ακολουθεί η άντληση από τη λίμνη Ιλαρίωνα μέχρι την πρώτη δεξαμενή της Ελάτης (ΙΛΑΡ365-ΕΛΑΤ1/490) και η σχεδόν ισοδύναμη οικονομικά άντληση από την Τρανή Βρύση Μικροβάλτου μέχρι τη δεύτερη δεξαμενή Μικροβάλτου (ΤΡΒΡΜ700-ΜΙΚΡ2/830). Επομένως πρέπει να αξιοποιηθεί κατά προτεραιότητα η συγκεκριμένη πηγή στην άρδευση των εκτάσεων του Μικροβάλτου, η οποία απέχει μόλις 0,7 χλμ. από τη δεξαμενή (ΜΙΚΡ1/750) και 2,7 χλμ. από τη δεξαμενή (ΜΙΚΡ2/830).
Ακόμη, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση αποτελεί η άντληση νερού από το μεταλλείο αμιάντου (ΜΑΒΕ500) για την άρδευση του μεγαλύτερου τμήματος των γεωργικών καλλιεργειών του Μικροβάλτου μέσω της πρώτης δεξαμενής (ΜΙΚΡ1/750), δεδομένου ότι είναι πολύ φθηνότερη από την αντίστοιχη από τη λίμνη Ιλαρίωνα (εξοικονόμηση ισχύος αντλίας τουλάχιστο κατά 35% για την ίδια ωριαία παροχή). Εάν δε ληφθεί υπόψη το μήκος των αγωγών, η ανάγκη αναπέτασης – άντλησης μεταξύ διαδοχικών δεξαμενών και οι πρόσθετες αντιστάσεις των αγωγών του δικτύου, τότε είναι βέβαιο πώς η συνολική δραστηριότητα άντλησης(ΜΑΒΕ500)-(ΜΙΚΡ1/750) είναι φθηνότερη κατά 40% τουλάχιστο, ως προς την αντίστοιχη από τη λίμνη Ιλαρίωνα (ΙΛΑΡ365)- (ΜΙΚΡΒ1/750). Σημειώνεται πως το μήκος του αγωγού από (ΜΑΒΕ500) προς τη δεξαμενή (ΜΙΚΡ1/750) ανέρχεται σε 2,3 χλμ., ενώ από τη λίμνη Ιλαρίωνα (ΙΛΑΡ365) προς την ίδια δεξαμενή σε 10,3 χλμ. και με επιπλέον αντλήσεις μεταξύ των ενδιάμεσων δεξαμενών, όπως προαναφέρθηκε.
Επίσης, η συνολική αντλητική δραστηριότητα (ΜΑΒΕ500)- (ΜΙΚΡ1/750) είναι σε κάθε περίπτωση φθηνότερη τουλάχιστο κατά 25% της αντίστοιχης δραστηριότητας άρδευσης των εκτάσεων του Τρανοβάλτου μέσω της λίμνης Ιλαρίωνα για παρόμοιους, με τους προαναφερθέντες στην προηγούμενη παράγραφο λόγους, ακόμη δε κι από την άρδευση εκτάσεων των Λαζαράδων και του Φρουρίου για τους ίδιους λόγους. Επομένως, εάν υπάρχουν κατά περίπτωση διαθέσιμες ποσότητες νερού από το μεταλλείο αμιάντου (ΜΑΒΕ500), η άρδευση εκτάσεων του Τρανοβάλτου είναι πλέον συμφέρουσα μέσω της γειτονικής δεξαμενής (ΜΙΚΡΒ1/750) παρά από τη λίμνη Ιλαρίωνα. Να, λοιπόν, γιατί ενδείκνυται η διασύνδεση δεξαμενών και δικτύων άρδευσης των άμεσα γειτονικών περιοχών Μικροβάλτου και Τρανοβάλτου για την οικονομικότερη λειτουργία του αρδευτικού Καμβουνίων. Ειδική διερεύνηση απαιτείται για την περιοχή Φρουρίου λόγω της θέσης της ως προς τις άλλες.
Μετά τα πιο πάνω αρχικά διερευνητικά στοιχεία δεν πρέπει να απομένει καμιά αμφιβολία στους αρμόδιους για τη σκοπιμότητα της ένταξης των νερών της τοπικής πηγής Τρανή Βρύση Μικροβάλτου (ΤΡΒΡΜ700) και του μεταλλείου αμιάντου (ΜΑΒΕ500) στο αρδευτικό Καμβουνίων, λόγω της σαφέστατης οικονομικότητας στην άρδευση του συνόλου σχεδόν των γεωργικών εκτάσεων του Μικροβάλτου, προσφέροντας επιπλέον εφεδρείες και οικονομίες στο αρδευτικό Καμβουνίων.
Κατά συνέπεια, εναπόκειται αποκλειστικά στο Δήμο Σερβίων η επανεργοποίηση των επαφών με τη ΔΕΗ ΑΕ για την υλοποίηση της παλαιότερης δέσμευσής της αναφορικά με το αρδευτικό των Καμβουνίων. Παράλληλα, επιβάλλεται να αφεθεί από όλους στο περιθώριο η παρελθοντολογία και η λαθολογία, που μόνο την τοξικότητα και το διχασμό διαχέουν προς πάσα κατεύθυνση και να σπεύσουν οι αρμόδιοι για να καλυφθεί το χαμένο έδαφος. Σε αντίθετη περίπτωση προβλέπεται σύντομα και αναπότρεπτα να δούμε και στην περιοχή μας χωριά «φαντάσματα», όπως έγινε τούτο κατά το παρελθόν σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας, με τελικό αποτέλεσμα τον αναπόφευκτο μαρασμό και του Δήμου Σερβίων, εάν αποστερηθεί σημαντικού τμήματος και πλεονεκτήματος του παραγωγικού του δυναμικού. Ας έχουν τούτο ως δεδομένο οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι της περιοχής, σε όλα τα επίπεδα εξουσίας, κι ας αναλογιστούν τις ευθύνες τους απέναντι στους πολίτες και τις μελλοντικές γενιές, οφείλουν δε να το συνεκτιμήσουν με ιδιαίτερη βαρύτητα μπροστά στο φάσμα της επερχόμενης δραστικής οικονομικής υποβάθμισης της ευρύτερης περιοχής της Δ. Μακεδονίας ενόψει της πρόωρης απολιγνιτοποίησης (2023-2028).
ΧΡΗΣΤΟΣ. Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Μηχ/κος Μεταλλείων–Μεταλλουργός Μηχ/κος Ε.Μ.Π.
τ. Δ/ντης ΛΚΔΜ/ΔΕΗ ΑΕ
Λευκόβρυση Κοζάνης 18/01/2021
ΠΗΓΗ http://mikrovalto.gr
Επειδή οι αντλήσεις και τα ποτίσματα γίνονται περίοδο θέρους, όταν υπάρχει άφθονος ήλιος, το έργο μπορεί να συνδυασθεί με την εγκατάσταση συγκροτήματος φωτοβολταϊκών για να μειωθεί το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας άντλησης.
Κύριε κολόνες καλά τα λέτε. Είναι όμως πλέον καιρός να κάνετε προτάσεις επισήμως στην περιφέρεια και τον δήμο σερβιων
Αγαπητέ Νέστορα, είναι πολύ εύστοχη η πρότασή σου για παράλληλη εγκατάσταση Φ/Β, όταν π.χ. στην περίπτωση της πηγής ΤΡΑΝΗ ΒΡΥΣΗ Μικροβάλτου για ωριαία παροχή 150 κ.μ. η απαιτούμενη ισχύς της αντλίας ανέρχεται σε 29 και 76 κιλοβάτ για τροφοδοσία των δυο δεξαμενών, αντίστοιχα. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή, συνεννόηση μεταξύ των καλλιεργητών και βοήθεια από την τοπική αυτοδιοίκηση και των δύο βαθμών στην επιλογή των θέσεων εγκατάστασης των Φ/Β, ώστε να…απομείνει για άρδευση αξιόλογο τμήμα από την έτσι κι αλλιώς περιορισμένη έκταση των εύφορων γεωργικών εκτάσεων της περιοχής, την οποία πολύ καλά γνωρίζεις.
τα φωτοβολταϊκά δεν θα μπουν σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Υπάρχουν τεράστιες δημόσιες εκτάσεις για την εγκατάστασή τους.
Χρησιμοποιεί ως τακτική τον αμίαντο και τα νερά για να βάλει την άλλη φορά για Δήμαρχος Σερβίων. Οταν ήταν στη ΔΕΗ η μόλυνση τότε δεν τον ενοχλούσε και ταβρισκε με όλους, αριοστεροδεξιούς κλπ. 20 χρόνια είναι το πρόβλημα τώρα το θυμήθηκε. γιατί άραγε?
Σαν δεν Ντρέπεσαι
Γιατί είσαι τοσο άσχετος, εμπαθής και κουτός βρε 21:22;
Γιατί νομίζεις ότι όλοι είναι όπως εσύ;
Γιατί τολμάς να συγκρίνεις ένα έργο παραγωγικό αειφορας ανάπτυξης με την χωματερή αμιάντου;
Γιατί είστε τόσο ξύπνιοι που θέλετε να αγοράσει ο δήμος ανοιχτες πισίνες;
Γιατί στηρίζεις έναν δήμαρχο που πρότεινε φυσικό αέριο στα Σέρβια και χωματερή τοξικών στο χωριό σου;
Άρδευση με αμιαντόνερο… πολύ ωραία ιδέα…. ποτίζεις αγροτικές εκτάσεις και διασπείρεις τις ίνες σε όλο τον ντουνιά….
Εξαιρετικά…
Περιβαλλοντική αδειοδότηση της χρήσης του αμιαντόνερου…
Ναι ναι υπάρχουν τεχνολογίες που θα κάνουν κατακράτηση των ινών…
Πολύ λαϊκισμός
Ας κατατεθούν απόψεις και βλέπουμε τις τεχνικά εφικτές
Πάντως ΧΥΤΑ ΑΜΙΑΝΤΟΥ ΝΑ ΠΑΡΕΙΣ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΣΟΥ
Το αρδευτικό που μπορεί να καλύψει συνολικά έκταση 14-15 χιλ. στρέμματα, μαζί με την ενιαία ορθολογική εκμετάλλευση του μαρμάρου είναι το μέλλον των 5 οικισμών στα Καμβούνια. Σκεφτείτε ποτιστικές καλλιέργεια στα 500-750 μέτρα υψόμετρο. Λίγη ποσότητα νερού, μαζί με ένα φωτοβολταϊκό για μείωση κόστους, θα μπορεί να κάνει ποιοτικές καλλιέργειες για αυτούς που θα ασχοληθούν σοβαρά χωρίς να απαιτούνται εξειδικευμένες ειδικότητες.
Οφείλουν να ξεκινήσουν οι διαδικασίες από τον Δ. Σερβίων, χθες με αποκλειστική συνεδρίαση για επανεκκίνηση συμφωνίας με ΔΕΗ.