Στο κλαμπ των 20 χωρών που «σβήνουν» τον άνθρακα στα μέσα της δεκαετίας μπαίνει η Ελλάδα – Τέλος ο λιγνίτης το 2025 για την «Πτολεμαίδα 5»

Δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες έχουν μέχρι σήμερα «σβήσει» το σύνολο των ανθρακικών τους μονάδων και άλλες επτά έχουν δεσμευτεί να το κάνουν μέχρι το 2025. Σε αυτές προστίθεται πλέον και η Ελλάδα, μετά και την απόφαση της ΔΕΗ να μετατρέψει την «Πτολεμαίδα 5» σε μονάδα φυσικού αερίου – υδρογόνου το αργότερο μέσα στα επόμενα 4,5 χρόνια.

Το «σβήσιμο» των λιγνιτικών της φουγάρων ως το 2025, όπως δεσμεύτηκε χθες απέναντι στους αναλυτές ο επικεφαλής της επιχείρησης, Γιώργος Στάσσης, εκτός του ότι την γλιτώνει από σίγουρες ζημιές, λόγω των προβλέψεων για εκτίναξη του CO2, στέλνει ένα ακόμη ισχυρό σήμα στους επενδυτές για τον μετασχηματισμό της.

Κυρίως όμως βάζει την ΔΕΗ και την Ελλάδα στο στενό εκείνο κλαμπ των χωρών παγκοσμίως, που κάνουν σπριντ, προκειμένου μέχρι τα μέσα της δεκαετίας να έχουν εγκαταλείψει οριστικά τα στερεά καύσιμα στην ηλεκτροπαραγωγή.

«Καθαρές» είναι ήδη οι Αυστρία, Αλβανία, Βέλγιο, Κύπρος, Εσθονία, Ισλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Σουηδία και Ελβετία. Κατηγορία στην οποία πρόκειται να προστεθούν η Γαλλία (2021), οι Πορτογαλία και Σλοβακία (2023), η Μ.Βρετανία (2024) και την επόμενη χρονιά, δηλαδή το 2025, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Ουγγαρία και η Ελλάδα (https://numerical.co.in/numerons/collection/582ea4c425029d0c1123d15c).

«Ηταν η καλύτερη λύση», είπε ο CEO της ΔΕΗ για την μετατροπή και αναβάθμιση της «Πτολεμαίδας 5» μιλώντας σε 98 αναλυτές και εκπροσώπους επενδυτών που παρακολούθησαν την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της, περιγράφοντας μια σούπερ- ευέλικτη μονάδα, η οποία μέσα σε περίπου μιάμιση ώρα, θα μπορεί να αυξάνει την ισχύ της από τα 300 MW σε πάνω από 1.000 MW. Έκανε λόγο για μια εξαιρετικά ανταγωνιστική επένδυση, προσθέτοντας μάλιστα ότι η επιχείρηση δεν προτίθεται να περιμένει τον μηχανισμό υποστήριξης διαθεσιμότητας ισχύος, (CRM- capacity remuneration mechanism).

Ο μακρύς δρόμος

Τα παραπάνω καθιστούν προφανώς το 2025 χρονιά -ορόσημο για την ΔΕΗ, η οποία ωστόσο έχει μπροστά της ένα μακρύ δρόμο μέχρι να φτάσει εκεί και δυσκολότερες χρονιές από την περσινή έως ότου αρχίσει να αποδίδει καρπούς το δικό της green deal.

Πέρυσι, είχε την τύχη με το μέρος της. Εκτός από το growth story, την σταδιακή ανάκτηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και το στοχευμένο συμμάζεμα του ομίλου, η πανδημία και οι επακόλουθες καραντίνες συνέβαλαν τα μέγιστα στα 886 εκατ ευρώ επαναλαμβανόμενα EBITDA και τα θετικά αποτελέσματα που ανακοίνωσε χθες. Το δείχνει η τεράστια μείωση κατά 875,2 εκατ. ευρώ (28,1% έναντι του 2019) στις δαπάνες για υγρά καύσιμα, φυσικό αέριο, στερεά καύσιμα, CO2 και αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Σε μια χρονιά βαθιάς κρίσης, τα κόστη της ΔΕΗ για υγρά καύσιμα μειώθηκαν κατά 31%, για φυσικό αέριο κατά 30,9%, για αγορές ενέργειας από το σύστημα κατά 373,2 εκατ ευρώ και για δικαιώματα CO2 κατά 153 εκατ. ευρώ.

Η μείωση της ζήτησης έβγαλε για μεγάλο διάστημα από την πρίζα τους πανακριβους λιγνίτες. Η βουτιά στην κατανάλωση ρεύματος της επέτρεψε να κρατήσει επί μήνες σβηστές τις λιγνιτικές μονάδες, που κάθε χρόνο την βάζουν μέσα γύρω στα 300 εκατ ευρώ. Αυτή όμως η «ανάσα» των περίπου 900 εκατ ευρώ, από την καθίζηση στις τιμές των καυσίμων, την κατάρρευση των τιμών ρεύματος στην χονδρεμπορική και την μείωση της ζήτησης, δεν θα υπάρξει φέτος, ενώ οι επενδύσεις θα είναι λογικά αρκετά υψηλότερες σε σχέση με τα μόλις 376,5 εκατ. ευρώ πέρυσι έναντι των 647 εκατ. του 2019.

«To 2021 θα είναι μια χρονιά σταθεροποίησης προτού η επιχείρηση περάσει σε περαιτέρω ανάπτυξη», φαίνεται να είπε χθες στους αναλυτές ο Γ.Στάσσης, προβλέποντας ότι τα φετινά EBITDA θα κυμανθούν στα περσινά επίπεδα.

Μεταβατική χρονιά το 2021

Στην πράξη, η φετινή χρονιά θα είναι μεταβατική, στρώνοντας το έδαφος για το 2022. Τότε που θα αρχίσουν να κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα μεγάλα έργα ΑΠΕ, αλλά και η επιχείρηση θα βάλει στα ταμεία της το τίμημα από την πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ, αφού οι δεσμευτικές προσφορές, όπως έκανε γνωστό ο διευθύνων της σύμβουλος, δεν προβλέπεται να κατατεθούν πριν από το 3ο φετινό τρίμηνο. Στις παραπάνω στοχεύσεις της επιχείρησης, αναμένεται να συμβάλει η περαιτέρω εξομάλυνση της χρηματιστηριακής αγοράς, βοηθούσης και της διασύνδεσης από 11 Μαΐου με την Βουλγαρία.

Οσο για τους ξένους θεσμικούς, η διοίκηση ευελπιστεί η εταιρεία να γίνεται ολοένα και πιο ελκυστική. Το έδειξε η ανταπόκριση των ξένων θεσμικών στην πρόσφατη ομολογιακή έκδοση (SLB), μέσω της οποίας άντλησε συνολικά 775 εκατ ευρώ με επιτόκιο 3,875%, όταν σήμερα αυτό διαπραγματεύεται στο 3,05%, δείγμα της πολύ καλής υποδοχής του bond από τις αγορές. «Ολες οι από εδώ και πέρα εκδόσεις μας θα είναι Sustainability Linked Bonds», φέρεται να είπε ο επικεφαλής της επιχείρησης κατά την χθεσινή ενημέρωση προς τους αναλυτές, όπου οι περισσότερες ερωτήσεις αφορούσαν την τύχη της «Πτολεμαίδα 5» και την απόφαση της ΔΕΗ να ξεμπερδεύει με τον λιγνίτη όχι το 2028, αλλά το 2025. 

Η αλήθεια είναι ότι σύμφωνα με οργανισμούς και ξένες ιστοσελίδες που παρακολουθούν την πορεία απανθρακοποίησης παγκοσμίως, ελάχιστες είναι οι χώρες που έχουν δεσμευτεί σε πλήρη απεξάρτηση από τον άνθρακα στα μέσα της δεκαετίας.

Το 2021 η Γαλλία

Η 13η ευρωπαϊκή χώρα που πρόκειται να το κάνει θα είναι η Γαλλία. Την σταδιακή κατάργηση της παραγωγής ηλεκτρισμού από άνθρακα έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση ήδη από το 2017. Εκτοτε ο πρόεδρος Macron έχει δεσμευτεί να έχει κλείσει ως τα τέλη της χρονιάς όλα τα εναπομείναντα ανθρακικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Σημειωτέον, ότι σε μια χώρα που η παραγωγή ρεύματος προέρχεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την πυρηνική ενέργεια, η απόφαση των Γάλλων έχει περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα. Το 2019, μόλις το 0,3% της παραγωγής ηλεκτρισμού προήλθε από άνθρακα.

Το 2023 η Πορτογαλία

Οπως και στην Ελλάδα, έτσι και στην Πορτογαλία, η απανθρακοποίηση έχει επισπευσθεί. Το ανακοίνωσε η κυβέρνηση Costa το 2019 φέρνοντας το τέλος του άνθρακα επτά χρόνια νωρίτερα, στο 2023 από το 2030. Σήμερα λειτουργούν στην χώρα μόνο 2 μονάδες, οι Sines (1,3 GW) και Pego (618 MW). Το πρώτο έχει προγραμματιστεί να κλείσει φέτος και το δεύτερο το 2023.

Το 2023 η Σλοβακία

Στη σύνοδο κορυφής του One Planet το Δεκέμβριο στο Παρίσι, ο σλοβάκος υπουργός Περιβάλλοντος László Sólymos όρισε το 2023 ως έτος-στόχο για το τέλος της βιομηχανίας άνθρακα, τόσο για τα ορυχεία, όσο και για τον τομέα της ενέργειας. Το σχέδιο περιβαλλοντικής στρατηγικής 2030 του υπουργείου Περιβάλλοντος, το οποίο κυκλοφόρησε την ίδια εβδομάδα, έκανε λόγο για «προοδευτική κατάργηση της παραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας από άνθρακα» λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, χαρακτηρίζοντας ως «περιβαλλοντικά επιβλαβείς» τις ετήσιες επιδοτήσεις που καταβάλλει η σλοβακική κυβέρνηση για την παραγωγή άνθρακα.

Το 2024 η Βρετανία

Σε 3,5 χρόνια από σήμερα αναμένεται να έχει κλείσει και ο τελευταίος σταθμός παραγωγής ενέργειας από άνθρακα στη Μ. Βρετανία. Το αρχικό πλάνο έκανε λόγο για το 2025, ωστόσο επισπεύθηκε κατά μια χρονιά από τον Πρωθυπουργό Boris Johnson. Από τον Απρίλιο του 2020 μόνο 4 ανθρακικές μονάδες παραμένουν σε λειτουργία: Η West Burton A και Ratcliffe-on-Soar στο Nottinghamshire, το εργοστάσιο άνθρακα Kilroot στη Βόρεια Ιρλανδία και δύο μονάδες στην τοποθεσία Drax στο Γιορκσάιρ.

Το 2025 η Ιταλία

Τη σταδιακή κατάργηση των σταθμών παραγωγής άνθρακα έχει ανακοινώσει η Ιταλία ήδη από το 2017. Μια νέα ενεργειακή στρατηγική, που βρίσκεται ακόμη υπό συζήτηση, στοχεύει στην επίτευξη του στόχου το 27% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας να προέρχεται ως το 2030 από ανανεώσιμες πηγές. Τελευταία πάντως χρονιά που θα λειτουργήσει ανθρακικό εργοστάσιο ηλεκτρισμού στην γειτονική χώρα θα είναι το 2025.

Το 2025 η Ουγγαρία

Το ίδιο ισχύει και για την Ουγγαρία. Το ανακοίνωσε τον Μάρτιο ο αρμόδιος υπουργός Attila Steiner, έπειτα από συνάντηση της Powering Past Coal Alliance. Για να το πετύχει αυτό, η Ουγγαρία θα διατηρήσει την υπάρχουσα πυρηνική της ισχύ, περίπου 2 GW, ενώ θα αυξήσει στα 6 GW την παραγωγή από ηλιακή ενέργεια. Στην χώρα έχει απομείνει εν ζωή ένα μόνο ανθρακικό εργοστάσιο, ο σταθμός Matra, ισχύος 950 MW. Μόλις αυτό κλείσει, τότε στην θέση του θα αναπτυχθεί σύμπλεγμα φωτοβολταϊκών, ισχύος 200 MW.

Το 2025 η Ιρλανδία

Μια ακόμη χώρα που προγραμματίζει να έχει ξεμπερδέψει με τον άνθρακα ως το 2025. Τότε πρόκειται να κλείσει και ο τελευταίος σταθμός παραγωγής ενέργειας με βάση τον άνθρακα – το ESB Moneypoint- ισχύος 900 MW. Το έχει ανακοινώσει η ιρλανδική κυβέρνηση ήδη από το 2018.

Το 2030 η Δανία

Σήμερα διαθέτει τρεις σταθμούς παραγωγής ενέργειας που χρησιμοποιούν άνθρακα. Ο σταθμός παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος Esbjerg πρόκειται να σταματήσει να χρησιμοποιεί άνθρακα έως το 2023, θα ακολουθήσει η εγκατάσταση στο Nordjylland και το ίδιο πρόκειται να κάνει ο σταθμός στο Fyn μέχρι το 2030.

Το 2030 ο Καναδάς 

Στην περίπτωση του Καναδά, η χώρα θα χρειαστεί να φτάσει το 2040, προκειμένου το 90% της ηλεκτρικής ενέργειας να προέρχεται από βιώσιμες πηγές.

Το 2038 η Γερμανία

Το σχέδιο κατάργησης των μονάδων άνθρακα έχει ανακοινωθεί από τον Ιανουάριο 2019. Η υλοποίηση ωστόσο του project συνεπάγεται κολοσσιαίες χρηματοδοτήσεις, ύψους 40 δισ. ευρώ για τα επόμενα 20 χρόνια σε περιοχές της Γερμανίας όπου η εξόρυξη άνθρακα και η παραγωγή άνθρακα εξακολουθούν να διαδραματίζουν κομβικό ρόλο για τις τοπικές οικονομίες. Οσο και αν ακούγεται περίεργο, το σχέδιο απανθρακοποίηση στην περίπτωση της Γερμανίας δεν θα είναι τόσο εύκολο.

Το 2040 η Χιλή

Η χώρα έχει δεσμευτεί να έχει κλείσει και τις 28 μονάδες της γύρω στο 2040. Η χιλιανή κυβέρνηση «τρέχει» το σχέδιο Energy 2050 που στοχεύει στην κάλυψη του 70% των εθνικών αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας με ηλιακή, αιολική, υδροηλεκτρική, γεωθερμική και ωκεάνια ενέργεια.

Το 2050 η Ουκρανία

Η σταδιακή κατάργηση των εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρισμού από άνθρακα περιγράφεται στο σχέδιο του υπ. Ενέργειας και Προστασίας του Περιβάλλοντος της Ουκρανίας ως μέρος του νέου green deal της χώρας με ορόσημο το 2050. Το σχέδιο είχε ανακοινώθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2020.