Σκεφτείτε ως ενήλικοι άνθρωποι πόσες φορές μπορεί να μην κάνατε κάτι επειδή ο γονιός ή η γονείς σας δεν θα συμφωνούσανε με αυτό… δεν έχει σημασία αν ενηλικιωθήκατε και πλέον ζείτε ανεξάρτητα, έχετε τη δική σας οικογένεια, παιδιά κλπ. Είμαι σίγουρη ότι κάποια στιγμή θα αναγκάσατε τον εαυτό σας να (μην) κάνει κάτι μόνο και μόνο επειδή η μητέρα ή ο πατέρας σας θα διαφωνούσε, θα θύμωνε, θα παρεξηγούνταν… κι εκεί είναι η λεπτή γραμμή που εμείς οι ειδικοί προσέχουμε και παρατηρούμε. Κατά πόσο, λοιπόν, έχουμε ενηλικιωθεί μέσα στην οικογένεια; και δεν εννοώ με βάση την ηλικία…
Συχνά, βλέπω στην καθημερινότητα αλλά και στη δουλειά μου εγκλωβισμένα παιδιά μέσα στα σώματα ενήλικων ανθρώπων να παλεύουν να ακουστούν και να δείξουν τη δική τους θέση. Και πίσω από αυτά τα παγιδευμένα παιδιά, υπάρχουν κάποιοι γονείς που δεν λένε να συνειδητοποιήσουν ότι πλέον το παιδί τους μεγάλωσε. Είναι ενήλικο πλέον. Μπορεί να κάνει τις δικές του επιλογές χωρίς να πάρει άδεια. Μπορεί να κάνει ακόμη και λάθη. Δεν είναι κακό. Μπορεί να αποφασίσει μόνο του πως θέλει να διαχειριστεί τη ζωή του, να κάνει τις δικές του επιλογές χωρίς να ρωτήσει για να πάρει επιβεβαίωση.
Βλέπω γονείς να θέλουν (ασυνείδητα πάντα) το παιδί τους να είναι «το παιδί του τάδε και της τάδε» και όχι ο Γιώργος, η Μαρία, ο Γρηγόρης. Και το κακό είναι ότι αυτό το συνηθίζουν και τα ίδια τα παιδιά τους και συστήνονται κάπως έτσι: «Γεια σας είμαι η κόρη της τάδε…» ή στο μυαλό τους γυρνάει ότι «δεν μπορεί εγώ ο γιος του τάδε να κάνει λάθη… πρέπει να προσέχω περισσότερο». Πόσο εγκλωβιστικό αυτό για το ενήλικο παιδί ε; να μην έχει τη δική του ταυτότητα… να μην αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ξεχωριστή οντότητα… αλλά και πόσο εγωιστικό αυτό για το γονιό; να μην αφήνει το παιδί του να πάρει τη δική του θέση, αλλά να το βλέπει απλά ως προέκταση του εαυτού του…
Ακούω γονείς να λένε «εγώ με το παιδί μου είμαστε οι καλύτεροι φίλοι… τα λέμε όλα, τα πάντα». Κι εκεί αναρωτιέμαι πολλές φορές γιατί να συμβαίνει αυτό; οι γονείς μας δεν είναι φίλοι μας… κι εκεί μπαίνει και η καχυποψία μου… γιατί άραγε ένας γονιός να θέλει να ξέρει κάθε λεπτομέρεια για τη ζωή του παιδιού του; μήπως γιατί έτσι μπορεί να έχει τον έλεγχο;;;;; και δεν εννοώ για να μπορεί να το προστατέψει από άσχημους κινδύνους… που και αυτό στην ενήλικη ζωή είναι ακόμη κάπως παρεμβατικό. Το ενήλικο παιδί μπορεί να θέλει να ακολουθήσει κάτι που για τον γονιό να μην είναι σωστό. Και σίγουρα το καταλαβαίνω ότι ο γονιός ανησυχεί αλλά πολλές φορές από το άγχος του να μην γίνουν λάθη παρεμβαίνει και απλά ακρωτηριάζει την αυτοπεποίθηση του παιδιού. Τόσο απλά.
Θα ήθελα σε αυτή τη φάση να σας παρουσιάσω μια εικόνα και να σας προσκαλέσω να σκεφτείτε τη σχέση με το γονιό σας ή/και τη σχέση με το παιδί σας. Παρακάτω, βλέπετε ένα πουλάκι να κάθετε σε ένα βράχο, «γλιτσερό» (όπως τον λέω εγώ), κάτω από μια καταιγίδα, να βρέχεται, να έχει φουσκώσει τα φτερά του για να μην κρυώνει και έχει καρφωμένο το βλέμμα του κάπου. Είναι σκοτάδι, βράδυ και ο βράχος στον οποίο στηρίζεται φαίνεται να μην είναι ασφαλής και μπορεί ανα πάσα στιγμή να μη στηριχτεί και να φύγει. Σκεφτείτε ότι αν ήμασταν σε αυτό το τοπίο το πρώτο πράγμα που θα σκεφτόμασταν οι περισσότεροι είναι να πάρουμε το πουλάκι και να το μεταφέρουμε κάπου ασφαλές, με ζέστη, ωραίο περιβάλλον. Δεν μπορούμε να το βλέπουμε να κρυώνει και να πέφτει πάνω του η βροχή. Θα πηγαίναμε χωρίς να το ρωτήσουμε και απλά θα το βάζαμε όπου θέλουμε εμείς. Το βλέπουμε ως αδύναμο και ευάλωτο που ΜΟΝΟ εμείς μπορούμε να το σώσουμε… κι αν δεν το κάνουμε αυτό θα πεθάνει, θα ταλαιπωρηθεί, θα αρρωστήσει.
Σκεφτείτε, όμως, να το βλέπαμε κάπως αλλιώς… αντί, λοιπόν, να το δούμε ως αδύναμο και ευάλωτο να το δούμε ως ικανό. Για να κάθετε εκεί το πουλάκι και να μην φεύγει σημαίνει ότι έχει βρει τη θέση του να αντέχει. Έχει βρει ακριβώς σε πιο σημείο του βράχου θα κάτσει ώστε να μην πονάει. Έχει φουντώσει τα φτερά του για να μην κρυώνει – έχει φροντίσει δηλαδή τον εαυτό του ώστε να αντέχει στο κρύο και τις δυσκολίες. Έχει καρφωμένο το βλέμμα του κάπου που ενδεχομένως του δίνει δύναμη να υπομείνει αυτή τη δυσκολία. Και ξέρει ότι όταν φτάσει η ώρα που πλέον άλλο δεν θα μπορεί, μπορεί απλά να φύγει ανοίγοντας τα φτερά του ή κάνοντας μας νόημα ότι χρειάζεται βοήθεια. Αν εμείς βιαστούμε να το βοηθήσουμε χωρίς να είναι έτοιμο να δεχτεί βοήθεια μπορεί να το τραυματίσουμε ή ακόμη μπορεί να αντιδράσει τραυματίζοντας εμάς. Χρειάζεται εμπιστοσύνη και να το βλέπουμε ως ικανό ότι μπορεί να τα καταφέρει και όχι ως αδύναμο που πάντα θα χρειάζεται κάποιον άλλον που θα το κάνει για το καλό του.
Αυτή την εικόνα την δίνω στους γονείς αλλά και στα ενήλικα παιδιά που έρχονται στο γραφείο μου και ανοίγουμε μια πολλή ωραία συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα. Τους προσκαλώ να δούμε τα παιδιά τους ή τον εαυτό τους (αν είναι παιδιά) ως ικανούς ανθρώπους που μπορούν και μόνοι τους. Κι αν αποτύχουν τι πειράζει; κι αν όλα δεν τα κάνουν τέλεια και πέσουν; ε και; θα ξανασηκωθούν… αυτό όμως οι γονείς δεν το αντέχουν… δεν αντέχουν να βλέπουν το παιδί τους να πέφτει και για να μην το δουν παρεμβαίνουν, εξαναγκάζουν, χειρίζονται. Οι γονείς «πρέπει» όπως μου λένε να φροντίσουν το παιδί τους να είναι καλά, ξεχνώντας ότι το παιδί τους πλέον έχει μεγαλώσει και μπορεί να φροντίζεται και μόνο του πλέον. Τους τρομάζει τους γονείς αυτή η απώλεια του ελέγχου κι ας μην το παραδέχονται. Υπάρχουν ενήλικα παιδιά με τη δική τους οικογένεια πλέον, τα δικά τους παιδιά, το δικό τους νοικοκυριό που έχουν πάρει τη φωνή του γονιού τους και την κουβαλούν παντού μαζί τους. «όχι αυτό δεν μπορώ να το κάνω, όπως θα έλεγε ο πατέρας μου»
«αν ήταν εδώ η μαμά μου θα με μάλωνε με τις βλακείες που κάνω»
«η μαμά μου δεν θα έκανε με τίποτα κάτι τέτοιο»
«ωχ πρέπει να βρω μια δικαιολογία μόλις το δει ο πατέρας μου»
«φίλε αν σε ρωτήσει ο πατέρας μου πες του ότι είναι δικό σου γιατί θα θυμώσει αν του πω ότι το πήρα εγώ»
Αν αναγνωρίζετε κάποιες από τις παραπάνω εκφράσεις τότε θα σας προσκαλούσα να σκεφτείτε τη σχέση με το γονιό σας και να κάνετε στον εαυτό σας την εξής ερώτηση:
Κατά πόσο σε αυτή την οικογένεια είμαι πλέον το ενήλικο παιδί; αν η απάντηση είναι ότι η ενηλικίωση δεν ήρθε ποτέ τότε αναρωτηθείτε μήπως ήρθε η ώρα να λειτουργήσετε ως ξεχωριστή οντότητα και όχι ως προέκταση του γονιού σας…
Ευχαριστώ πολύ που διαβάσατε το άρθρο μου… δεν το θεωρώ καθόλου δεδομένο.
Πηνελόπη Μελίδου
Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης παιδιών, εφήβων και ενηλίκων
MSc Ψυχολόγος Υγείας
Βας. Σοφίας 30, Πτολεμαίδα
2463400494
Συγχαρητήρια για το άρθρο σας.
ποσο αληθεια