ΑΕΙ: Οι βάσεις δρομολογούν εξελίξεις – Κατάργηση τμημάτων και ίδρυση νέων από το 2022

Κατάργηση τμημάτων και ίδρυση νέων στα πανεπιστήμια, με παράλληλη ενίσχυση της επαγγελματικής λυκειακής εκπαίδευσης. Αυτό είναι το νέο τοπίο που «δρομολογούν» οι επιπτώσεις της ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ) στα ΑΕΙ, όπως αποτυπώνονται από τις φετινές βάσεις εισαγωγής.

Περίπου 100 τμήματα έχουν λιγότερους από 20 εισακτέους από γενικά λύκεια. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Αρχιτεκτονική Ξάνθης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) δεν εισήχθη ούτε ένας υποψήφιος γενικού λυκείου. Η εικόνα αυτή θέτει εν αμφιβόλω τη βιωσιμότητα των τμημάτων αυτών. Hδη οι πρυτάνεις ζητούν τη στήριξη της πολιτείας στα περιφερειακά ΑΕΙ, ενώ οι Σύγκλητοι των ιδρυμάτων θα πρέπει έως τα τέλη Σεπτεμβρίου να καταθέσουν τις προτάσεις τους για την αναδιάρθρωση του ΑΕΙ.

Η στόχευση είναι η ίδρυση τόσων νέων τμημάτων όσων θα καταργηθούν. Επίσης, η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης θα κάνει τις προτάσεις της σε συνάρτηση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Συγκεκριμένα, φέτος λόγω της ΕΒΕ 17.762 θέσεις στα ΑΕΙ έμειναν κενές, παρότι θα μπορούσαν να καλυφθούν. Ο τελικός αριθμός είναι πολύ μικρότερος από το δυσοίωνο σενάριο των 25.000 κενών θέσεων που προέτασσαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ο αρχικός συνολικός αριθμός των υποψηφίων ανήλθε σε 103.468, αλλά στις εξετάσεις μετείχαν 92.090 υποψήφιοι και εισήχθησαν 63.239. Δηλαδή, ένας στους τρεις έμεινε εκτός ΑΕΙ λόγω έλλειψης θέσεων, όπως συμβαίνει ετησίως, καθώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση, αλλά και λόγω ΕΒΕ.

Βέβαια, επί σειράν ετών οι ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας «φόρτωναν» τα περιφερειακά ΑΕΙ με εισακτέους χωρίς να υπάρχει ανάλογη ζήτηση – μόνο και μόνο για να ενισχύσουν τις τοπικές οικονομίες με φοιτητικό «συνάλλαγμα». Χαρακτηριστικό είναι πως φέτος στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων στα Γρεβενά έμειναν κενές οι 390 –αποτελεί το ρεκόρ κενών θέσεων– από τις 401 θέσεις (για υποψηφίους ΓΕΛ) που ορίστηκαν για το τμήμα από το υπουργείο Παιδείας. Οι εισηγήσεις των ΑΕΙ για μικρότερο αριθμό εισακτέων σπάνια εισακούσθηκαν.

«Οι σχολές και τα τμήματα θα αποτιμήσουν τα αποτελέσματα. Σε μερικές περιπτώσεις η άνοδος της βάσης εισαγωγής είναι σημαντική και συνοδεύεται από ταυτόχρονη σημαντική μείωση του αριθμού των επιτυχόντων. Αυτό υποδεικνύει ανάγκη για διόρθωση. Στο ΕΜΠ σημειώθηκε άνοδος των βάσεων κατά μέσον όρο 4%. Ο αριθμός των επιτυχόντων παραμένει αισθητά μεγαλύτερος από αυτόν που έχει ζητηθεί από τις σχολές και θα αυξηθεί με τις μετεγγραφές. Στο ΕΜΠ η ΕΒΕ αλλοιώνεται από τις μετεγγραφές και οι προδια-γραφές άρτιας εκπαίδευσης που θέτει το ίδρυμα δεν συνάδουν με τους υπερδιογκωμένους αριθμούς. Η μετακίνηση φοιτητικού πληθυσμού λόγω μετεγγραφών στα ιδρύματα του κέντρου αποδυναμώνει τα ΑΕΙ της περιφέρειας, επιπρόσθετα στην όποια αποδυνάμωση υποστούν λόγω της ΕΒΕ.

Ας αποφασίσει η πολιτεία να στηρίξει τη φοίτηση στα περιφερειακά πανεπιστήμια μέσω των απαραίτητων υποδομών (κυρίως φοιτητική στέγη), με τον συνεπακόλουθο ευνοϊκό κοινωνικό αντίκτυπο», ανέφερε στην «Κ» ο πρύτανης του ΕΜΠ και νέος πρόεδρος της Συνόδου Πρυτάνεων Ανδρέας Μπουντουβής. «Είναι μεγάλο ζήτημα οι κενές θέσεις. Πρέπει να εξετάσουμε πώς θα λειτουργήσουν κανονικά τα επόμενα χρόνια τα τμήματα με τόσο μικρό αριθμό εισακτέων», δήλωσε στην «Κ» ο πρύτανης του ΔΠΘ Αλέξανδρος Πολυχρονίδης.

Από την άλλη, το 1/3 των τμημάτων με ελάχιστους εισακτέους δημιουργήθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας, όπως αναφέρει το υπουργείο Παιδείας.

Οπως δήλωσε στην «Κ» ο καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ Λουκάς Βλάχος, «τα τμήματα που δημιούργησε μέσα σε μια νύχτα ο κ. Γαβρόγλου για να βοηθήσει την πολιτική του πελατεία και την τοπική οικονομία στην επαρχία καταρρέουν αργά αλλά σταθερά. Το Τμήμα Φυσικής στην Καβάλα περίμενε 200 φοιτητές και το επέλεξαν 11 (όλοι με χαμηλή βαθμολογία) και το Τμήμα Φυσικής στη Λαμία περίμενε 100 και το επέλεξαν 18.

Το Τμήμα Μαθηματικών στην Καστοριά περίμενε 150 φοιτητές και το επέλεξαν 6! Δεν είναι ούτε καν σίγουρο αν οι φοιτητές που το επέλεξαν θα το παρακολουθήσουν». Και ο κ. Βλάχος τόνισε: «Οταν σταματήσουμε να πουλάμε λαϊκισμό και ψεύτικες ελπίδες σε τμήματα-φαντάσματα, ενώ παράλληλα δημιουργηθούν ισχυρές εναλλακτικές προοπτικές για σπουδές στην τεχνική εκπαίδευση, και τα πράγματα στα ΑΕΙ θα βρουν τον δρόμο τους και μια νέα ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης θα δημιουργηθεί».

Ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης με 400 εκατ.

Κύριος στόχος του υπουργείου Παιδείας είναι η ενίσχυση της μεταλυκειακής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Γι’ αυτόν τον λόγο, και με δεδομένο ότι πολλοί υποψήφιοι των Πανελλαδικών Εξετάσεων έμειναν εκτός ΑΕΙ λόγω θεσμοθέτησης της ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ), το υπουργείο ενισχύει τα δημόσια Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΔΙΕΚ). Χαρακτηριστικά, όπως ανέφερε στην «Κ» η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως για την αναβάθμιση συνολικά της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (πρότυπα ΕΠΑΛ, θεματικά/πειραματικά ΙΕΚ, ψηφιακός μετασχηματισμός), έχουν εξασφαλισθεί σχεδόν 400 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ΕΣΠΑ και λοιπούς πόρους. Η αξία της μεταλυκειακής εκπαίδευσης και κατάρτισης καταδεικνύεται και από έρευνα της ΓΣΕΕ το 2020, βάσει της οποίας σήμερα το 25% των σπουδαστών σε ΙΕΚ έχουν πτυχίο πανεπιστημίου. Φοίτησαν και αποφοίτησαν από ΑΕΙ, δεν βρήκαν δουλειά και επέλεξαν το ΙΕΚ για να αποκτήσουν ειδικότητα που θα τους εξασφαλίσει επαγγελματική αποκατάσταση. Το 2012 το συνολικό αντίστοιχο ποσοστό ήταν 5%. Βέβαια, η αντιπολίτευση επικρίνει την κυβέρνηση ότι με την ΕΒΕ «οδηγεί» πολλούς αποφοίτους λυκείου στα ιδιωτικά κολέγια.

Το υπουργείο Παιδείας θεωρεί ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι φέτος 22.790 υποψήφιοι επέλεξαν ειδικότητες στα δημόσια ΙΕΚ (ΔΙΕΚ) της χώρας. Εξ αυτών εισάγονται 8.594, ενώ τον Σεπτέμβριο θα υπάρχει η δυνατότητα πρόσθετης υποβολής αίτησης για περίπου 20.000 επιπλέον θέσεις στα δημόσια ΙΕΚ. Μάλιστα, το 26% αυτών επέλεξαν ΔΙΕΚ σε άλλη περιφέρεια από αυτήν της κατοικίας τους. «Τα ΔΙΕΚ είναι πλέον μια αξιόπιστη εναλλακτική εκπαιδευτική διαδρομή, που ανοίγει δρόμους επαγγελματικής αποκατάστασης και προοπτικής για τους νέους μας», όπως εκτιμά το υπ. Παιδείας.

Συνολικά 519 τμήματα περιέχει το μηχανογραφικό δελτίο που συμπλήρωσαν φέτος οι υποψήφιοι των Πανελλαδικών Εξετάσεων για τα δημόσια ΙΕΚ. Στο «παράλληλο μηχανογραφικό δελτίο» για τα ΔΙΕΚ, όπως ονομάστηκε καθώς υπάρχει και το μηχανογραφικό για τα 450 τμήματα των ΑΕΙ, συμπεριλαμβάνονται σύγχρονες ειδικότητες υψηλής ζήτησης από την αγορά εργασίας, χωρίς οι υποψήφιοι να έχουν περιορισμό στο πλήθος επιλογών ΙΕΚ και ειδικοτήτων, κατά τη συμπλήρωσή του. Ενδεικτικά υπάρχουν ειδικότητες για τα επαγγέλματα του μηχανικού ανάπτυξης λογισμικού και εφαρμογών ή του μηχανικού δικτύου και βάσεων δεδομένων (τεχνικός λογισμικού Η/Υ, τεχνικός εφαρμογών πληροφορικής –πολυμέσα/web designer/video games–, τεχνικός δικτύων και τηλεπικοινωνιών). Τα επαγγέλματα αυτά συμπεριλαμβάνονται στη λίστα των 10 δυναμικών επαγγελμάτων στην Ελλάδα, βάσει δεδομένων από τον Μηχανισμό Διάγνωσης Αναγκών της Αγοράς Εργασίας, καθώς και στη λίστα του ΣΕΒ για τα 11 επαγγέλματα του μέλλοντος. Στον σχεδιασμό των ειδικοτήτων και των προγραμμάτων σπουδών των ΙΕΚ και των ΕΠΑΛ, που επίσης αλλάζουν, λόγο έχουν οι κοινωνικοί εταίροι (επιχειρήσεις, επαγγελματικοί φορείς, επιμελητήρια). Ενδεικτικά, κάθε περιφέρεια ή δήμος θα μπορεί να οργανώσει ειδικότητες ανάλογα με τις ανάγκες της οικονομίας της περιοχής. Αλλωστε, η επαγγελματική εκπαίδευση επικρίνεται ότι έως τώρα οργανώθηκε με γνώμονα το υπάρχον εκπαιδευτικό προσωπικό και όχι τις ανάγκες της οικονομίας.

Oπως ανέφερε η κ. Κεραμέως, «θέλουμε φοιτητές που μπορούν και θα αποκτήσουν πτυχίο και επαγγελματίες που θα έχουν θέση στην αγορά εργασίας και προοπτική ζωής».

«Βούλιαξαν» οι Φιλολογίες

Εντύπωση προκαλεί η πτώση των βάσεων των τμημάτων Φιλολογίας, τα οποία θεωρείται ότι αποτελούν τις ναυαρχίδες των Φιλοσοφικών Σχολών. Ενδεικτικά, στη Φιλολογία Αθήνας η βάση εισαγωγής διαμορφώθηκε στις 12.847 μονάδες, στο ΑΠΘ στις 12.495 μονάδες, στο Παν. Πατρών στις 10.552 μονάδες, στο Παν. Ιωαννίνων στις 9.582 μονάδες, στης Καλαμάτας στις 9.526 μονάδες, στου Ρεθύμνου στις 8.696 μονάδες και στη Φιλολογία Κομοτηνής στις 8.484 μονάδες.Η πτώση αποδίδει και τη μείωση του ενδιαφέροντος των υποψηφίων για τις ανθρωπιστικές σπουδές, αλλά ειδικά για τα τμήματα Φιλολογίας. Η ομότιμη καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Αθηνών κ. Ελένη Καραμαλέγκου ανέφερε στην «Κ» ότι η ελληνική γλώσσα και δη η αρχαία ελληνική γραμματεία «αποτελούν διαχρονικό πόλο ενδιαφέροντος διεθνώς. Ωστόσο υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης των νέων, χρειάζονται περισσότερη προβολή οι σύγχρονες επαγγελματικές δυνατότητες των φιλολογικών μαθημάτων. Και αυτό διότι οι φιλολογικές επιστήμες συνδέονται με τη σύγχρονη εξέλιξη των επαγγελμάτων και την ορθή χρήση της γλώσσας».

kathimerini.gr