Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Παρέμβαση το πρώτο βιβλίο του Μάνου Δραγώγια με τίτλο: «Καμπή – Σύννεφα στην εφηβεία». Πρόκειται για μια ποιητική συλλογή που φέρνει στο προσκήνιο την πιο αμφιλεγόμενη περίοδο στη ζωή του ανθρώπου, την εφηβεία, φιλτραρισμένη μέσα από τα βιώματα του συγγραφέα της. Σκέψεις, μελαγχολικές ενίοτε, για τη ζωή, το θάνατο, τον έρωτα καταγράφονται μέσα από τους στίχους της, ενώ εξάρεται και η δύναμη της νιότης. Πολλά από τα ποιήματα της συλλογής είναι μεταφρασμένα και στα αγγλικά.
***
«Καμπή – Σύννεφα στην εφηβεία», η πρώτη σας ποιητική συλλογή, κ. Δραγώγια, γράφτηκε κατά τα χρόνια της δική σας εφηβείας· τι σας βοήθησε τότε να εξωτερικεύσετε η συγγραφή;
Καταρχήν, προφανώς υπήρχε η κλίση προς την εξωτερίκευση των συναισθημάτων μέσω της γραφής, που νομίζω φαίνεται ξεκάθαρα σε όλες τις σελίδες της «Καμπής». Κυρίως, όμως, πιστεύω πως είναι ο ιδιαίτερος εκείνος τρόπος που βίωνα την περίοδο αυτή της εφηβείας σε ένα γενικότερο πλαίσιο νεανικής παρορμητικότητας που με διέκρινε το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και η οποία, αλήθεια είναι, δεν τα πήγαινε καθόλου καλά με τους όποιους φραγμούς και όρια προσπαθούσε το σύστημα και οι άνθρωποι μεταξύ άλλων να μου επιβάλλουν. Το σημαντικότερο και το πιο δύσκολο, για εμένα τουλάχιστον, όταν διαβάζω οτιδήποτε προέρχεται από το παρελθόν, είναι να προσπαθήσω πρώτα να φανταστώ με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο το περιβάλλον και τις υπάρχουσες συνθήκες της εποχής γενικότερα, που- τρόπον τινά- μεταφέρει ο εκάστοτε συγγραφέας/ποιητής· χωρίς φυσικά να σημαίνει ότι συμφωνώ. Η «Καμπή» αφουγκράζεται διάφορες απόψεις από τον τρόπο που βίωσα εγώ τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο της ζωής μου και κάτω από συνθήκες που βίωνα εγώ στην προσωπική μου ζωή γεγονότα και καταστάσεις. Κάποιοι μπορεί να τις ενστερνίζονται, κάποιοι άλλοι, ίσως όχι.
Έχοντας τώρα το πλεονέκτημα της απόστασης του χρόνου και όντας ενήλικας, θα αλλάζατε κάποια πράγματα;
Αν το ερώτημα αφορά τις σκέψεις που αποτύπωσα στο χαρτί σχεδόν τριάντα χρόνια πριν, δεν θα άλλαζα απολύτως τίποτα! Θα εξομολογηθώ, όμως, κάτι. Η ζωή μου, όπως και όλων των ανθρώπων, είχε ανά διαστήματα αρκετές διακυμάνσεις και συνεχίζει να έχει, γιατί πολύ απλά έτσι είναι η ζωή μας. Τα ποιήματα της ηλικίας αυτής ανέκαθεν υπήρχαν σε περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη μου με σκοπό κάποια στιγμή να δημοσιευτούν και να τα μοιραστώ με το ευρύτερο κοινό. Από την άλλη μεριά, αν η ερώτηση αφορά το αν θα άλλαζα κάτι από αυτά που έχω ζήσει σε εκείνη τη μοναδική και ανεπανάληπτη ηλικία, θα πω και πάλι όχι! Μεγαλώνοντας καταλαβαίνεις πως η ζωή μας δεν είναι τίποτε παραπάνω από το αποτέλεσμα των επιλογών μας, που αν προσθέσεις και λίγη τύχη, εφόσον πιστεύεις φυσικά σε αυτή, καταλήγεις σε ένα ενήλικο διαπίστευμα. Όχι, τίποτε δε θα άλλαζα, όλα γίνονται για κάποιο λόγο και περνώντας τα χρόνια το συνειδητοποιείς.
Η συλλογή είναι χωρισμένη σε δύο ενότητες, «Καμπή-24 αγαπημένα ποιήματα» και «Σύννεφα στην εφηβεία -321 αληθινοί στίχοι»· τι θέλουν να προσδώσουν οι χαρακτηρισμοί «αγαπημένα» και «αληθινοί»;
Η σημασία τους είναι τόσο «απλή». Τονίζουν αυτό που θέλουν να προσδιορίσουν και τίποτα παραπάνω, εννοώ συντακτικά και κυριολεκτικά. Τα «αγαπημένα ποιήματα» συνδέονται με φάσεις που ολοκληρώνουν κύκλους συναισθημάτων που αγάπησα, ενώ οι «αληθινοί στίχοι» φανερώνουν τη δυναμική της ψυχικής φόρτισης της στιγμής σε πραγματικό χρόνο και υπό πραγματικές συνθήκες.
Υπήρχε τότε κάποιο ποιητικό πρότυπο που σας έδωσε ώθηση στο να γράψετε; Σήμερα, υπάρχει κάποιος ποιητής που σας εμπνέει;
Όχι, ιδιαίτερο ποιητικό πρότυπο δεν υπήρχε και δεν υπάρχει και τώρα- μουσικά όμως-και καλλιτεχνικά ποιητικά πρότυπα (στίχοι/lyrics) -πολλά! Διάβαζα διάφορα εκείνη την εποχή, αλλά όχι πολύ ποίηση. Πιο πολύ, οφείλω να ομολογήσω πως αρεσκόμουν στο να διαβάζω A.Clarke και ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, αλλά γενικότερα ήμουν οπαδός της μελέτης. Σήμερα μου αρέσουν πολλοί Έλληνες ποιητές και πεζογράφοι, και επειδή ακριβώς είναι όλοι τους αξιόλογοι, δεν θα ήθελα να ονοματίσω κάποιον χωριστά. Δε μπορώ να πω πως κάποιος με εμπνέει ιδιαίτερα, συνήθως επιστρέφω στα ίδια και τα ίδια και αυτό δε μου αρέσει και τόσο. Κοντά στην ενηλικίωση μου, είχα εντρυφήσει αρκετά στην ψυχανάλυση/ατομική-συμπλεγματική και την ψυχολογία γενικότερα και μελετούσα αρκετά συχνά τους Έλληνες και Κινέζους φιλοσόφους (Πλάτωνας, Ηράκλειτος, Λάο – Τσε, Κομφούκιος) κ.τ.λ. Αυτοί νομίζω με κέρδισαν από παιδί. Τελικά σπούδασα Ιστορία και Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή των Ιωαννίνων, κοντά έπεσα…
Αυτό που πρέπει να τονίσω και έχει άμεση σχέση με την «Καμπή» είναι η αγάπη μου για τη μουσική. Ειδικά για τη ροκ μουσική. Τότε ήταν που γνώριζα το είδος αυτό και συμμετείχα ως έφηβος/νέος σε διάφορα τοπικά σχήματα ως «τραγουδοποιός» με τα οποία κάναμε αξιόλογες μπορώ να πω για την εποχή εμφανίσεις στην πόλη και την περιφέρεια του δήμου της Κοζάνης. Η μουσική υπήρξε το κίνητρο και η αγάπη για τους στίχους και την ποίηση γενικότερα. Επηρεάστηκα αρκετά από τη μουσική των 90ς και όλα όσα πρέσβευε εκείνη την εποχή θέλοντας να το ζήσω και ο ίδιος στα άκρα ως νέος/έφηβος. Ας μην ξεχνάμε πως η δεκαετία των 90ς κατέχει την πρωτιά σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης ύπαρξης οι οποίοι με τη σειρά τους διαμόρφωσαν τον ρου της μετέπειτα ιστορικής εξέλιξης. Αυτή η αίσθηση της ελευθερίας και ανεμελιάς που μου χάριζε- και μου χαρίζει – η μουσική δεν κατάφερα να τη βρω πουθενά αλλού. Πιστεύω πως η σχέση της με τον άνθρωπο είναι μια δυναμική σχέση και τον χαρακτηρίζει απόλυτα.
Θεωρείτε οι νέοι διαβάζουν σήμερα; Η παιδική-εφηβική λογοτεχνία έχει αξιόλογα δείγματα να δώσει ή είναι ένας τομέας της λογοτεχνίας που υστερεί;
Σήμερα δυστυχώς τα παιδιά δε διαβάζουν όσο θα έπρεπε. Αυτό το πιστεύω και ως απλός παρατηρητής αλλά και ως πατέρας τριών παιδιών, και νομίζω πως η μεγαλύτερη μερίδα του κακού ανήκει στην τεχνολογία και τον τρόπο που οι γονείς και τα παιδιά διαχειριζόμαστε. Γίνεται πολύς λόγος γι’ αυτό και δε θα ήθελα να συνεχίσω επί του θέματος, οι ειδικοί ας βοηθήσουν με τις γνώσεις τους και τις έρευνες. Αυτό που βλέπω και με λυπεί αφάνταστα είναι ότι το έντυπο βιβλίο τείνει να εκλείψει και μαζί με αυτό πολλά άλλα πράγματα επίσης. Αυτή η εξέλιξη πιστεύω πως θα επιφέρει τραγικές συνέπειες που έχουν ήδη αρχίσει δειλά δειλά να φαίνονται. Όσον αφορά την παιδική/εφηβική λογοτεχνία, πιστεύω πως ναι υπάρχουν αξιόλογα δείγματα που αντιπροσωπεύουν λογοτεχνικά επάξια αυτό το είδος. Πρόσφατα, τον Αύγουστο του 2021 προστέθηκε και η «Καμπή – σύννεφα στην εφηβεία», του Μάνου Δραγώγια από τις Εκδόσεις Παρέμβαση. Αισιοδοξώ οι εντυπώσεις της μικρής αυτής πρωτότυπης εφηβικής/νεανικής συλλογής να είναι θετικές. Να διαβαστεί και να προβληματίσει γονείς και νέους, εξάλλου αυτός είναι και ο στόχος της.
Σκέφτεστε να δώσετε και συνέχεια σ’ αυτή την πρώτη σας συγγραφική απόπειρα;
Η αλήθεια είναι πως δε γράφω ποίηση τα τελευταία χρόνια, τουλάχιστον δε γράφω τόσο ώστε να γίνει σύντομα μια καλή δουλειά, ίσως όταν ωριμάσει το υλικό και είναι σε όγκο κατάλληλο- όπως η Καμπή- να γίνει κάτι. Ποτέ δεν ξέρεις, την ποίηση συνήθως την διακατέχει μια άρτια για τον ποιητή υποκειμενικότητα και επίσης είναι αποτέλεσμα ψυχικής κατάστασης το οποίο αποτυπώνεται σε ανύποπτο χρόνο. Δε μπορώ να καθίσω και να πω στον εαυτό μου γράψε ποίημα τώρα…δε μου βγαίνει….θέλω το χρόνο μου. Αυτό το οποίο κάνω συχνά τα τελευταία δύο έτη είναι η συγγραφή ενός αστικού μυθιστορήματος, η ιδέα του οποίου γεννήθηκε σε μια φάση παρατεταμένης καραντίνας, σε μια χρονική στιγμή που είχαμε νοσήσει οικογενειακώς από τον Covid 19 το χειμώνα του 2020. Η πλοκή είναι ενδιαφέρουσα και αρκετά επίκαιρη, μένει να δούμε σε ποια μονοπάτια θα με οδηγήσει το τιμόνι της φαντασίας!
Συνέντευξη στη Φιλιώ Μπτούρη
***
Ο Μάνος Δραγώγιας γεννήθηκε το 1977 στη Κοζάνη, όπου ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα, έχοντας καταγωγή εκ πατρός από τη Λευκοπηγή Κοζάνης και εκ μητρός από τη Λυγερή Κοζάνης. Είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το 2019 διορίστηκε στο Δήμο Μαντουδίου– Λίμνης – Αγίας Άννας στην Βορειοανατολική Εύβοια, ενώ στο παρελθόν και για σχεδόν είκοσι χρόνια εργαζόταν ως ελεύθερος επαγγελματίας. Είναι παντρεμένος με την Κωνσταντίνα Χαλάστρα και πατέρας τριών παιδιών, της Παναγιώτας, του Δημήτρη και του Ιάσονα.
