Από το ξεκίνημα της μεγάλης ύφεσης το 2008 και κυρίως μετά την υπογραφή του πρώτου μνημονίου το 2010 ο δημόσιος χώρος είχε καταληφθεί, σταδιακά στην αρχή και εξ ολοκλήρου στη συνέχεια, από την αντιμνημονιακή ρητορική και το διαγκωνισμό στην πιο δραματική περιγραφή μιας πραγματικά πολύ δύσκολης κατάστασης.
Κανένα πρόβλημα δεν λύνεται με περιγραφές των συνεπειών του, παρά μόνο με το τρίπτυχο αποδοχή-εξακρίβωση αιτίων- πρόταση.
Τα τελευταία 2-3 χρόνια πληθαίνουν οι μελέτες με επιστημονική τεκμηρίωση και οι πρωτοβουλίες δημόσιου διαλόγου όπως η σημερινή και ο χώρος των μικρομεσαίων με επικεφαλής τη ΓΣΕΒΕ και όλα τα επιμελητήρια πρωταγωνιστεί σε αυτή την εξέλιξη.
Η διαπάλη ανάμεσα στη λογική και το θυμικό, ανάμεσα στον τεκμηριωμένο λόγο και τη συνθηματολογία έχει ήδη ξεκινήσει και αυτό είναι μόνο αισιόδοξο.
Τι ακριβώς επέδρασε σε αυτή την εξέλιξη δεν είναι ξεκάθαρο.
Ίσως το γεγονός ότι οι επικεφαλής του πρώτου αντιμνημονιακού μετώπου έγιναν διαδοχικά πρωθυπουργοί, πρώτα ο κ . Σαμαράς και μετά ο κ. Τσίπρας.
Ίσως το γεγονός ότι κι άλλοι υπέγραψαν μνημόνια πριν από εμάς και έχουν ήδη βγει, ενώ εμείς βρισκόμαστε στον αστερισμό του 3ου και πάμε και για 4ο.
Ίσως πάλι να έχει καταστεί κοινή συνείδηση μη ομολογημένη, το γεγονός ότι από μνημόνιο σε μνημόνιο και από Κυβέρνηση σε Κυβέρνηση οι λύσεις διαρκώς χειροτερεύουν.
Από την εκχώρηση της δημοσιονομικής κυριαρχίας με το 1ο μνημόνιο φτάσαμε στην εκχώρηση μέρους της εθνικής μας κυριαρχίας με το 3ο και αναφέρομαι στην εκχώρηση τόσο της δημόσιας περιουσίας όσο και των Τραπεζών στον έλεγχο των δανειστών.
Ίσως τελικά λειτούργησε το αρχαιοελληνικό «ανάγκα και θεοί πείθονται» καθώς η χώρα αποδυναμώνεται διαρκώς στον πιο κρίσιμο συντελεστή ευημερίας που είναι το ανθρώπινο δυναμικό της.
Ίσως τίποτα από όλα αυτά, ίσως και όλα μαζί.
Σημασία έχει ότι έστω και μετ’ εμποδίων συζητάμε μήπως και καταφέρουμε να συνεννοηθούμε.
Γιατί είναι ξεκάθαρο ότι αυτό που κυρίως μας έλειψε από το ξέσπασμα της κρίσης μέχρι και σήμερα είναι η ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ και το τίμημα είναι βαρύ.
Για μας, το ΠΑΣΟΚ και τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, το πραγματικό δίλημμα της χώρας είναι εθνική συνεννόηση η εθνική καταστροφή.
Όσοι στην Κυβέρνηση πανηγυρίζουν για το διαφαινόμενο κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης προκαλούν θλίψη.
Είναι πράγματι λυπηρό το θέαμα του νεότερου πρωθυπουργού στην ιστορία μας, να μιλάει σαν χρηματιστηριακός σύμβουλος που ποντάρει στην άνοδο άυλων αξιών, επειδή επανέρχεται η σταθερότητα στην οικονομία μετά από περιπέτειες 28 μηνών.
Με την υπερφορολόγηση, τα απαγορευτικά επιτόκια και το φορο-ασφαλιστικό Κατρούγκαλου που ποινικοποιεί το κέρδος, ο άνεμος της ανάπτυξης στην πραγματική οικονομία δεν είναι ούριος.
Η ύφεση στη διετία του κ. Τσίπρα αντί της ανάπτυξης 6-6,5% όπως ήταν η πρόβλεψη όλων των διεθνών οργανισμών στα τέλη του 2014, δεν έπεσε από τον ουρανό, ούτε είναι αποτέλεσμα κάποιας συνωμοσίας, οφείλεται αποκλειστικά στην αβελτηρία της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Αρκεί μόνο να μνημονευθούν δέκα μεγάλες επενδύσεις και έργα που είχαν πάρει το δρόμο τους στα τέλη του 2014 και σήμερα αλλού καταγράφεται καθυστέρηση 2 ετών και αλλού αγνοείται η τύχη της.
- Ελληνικό
- Αεροδρόμιο
- ΑΔΜΗΕ
- Μικρή ΔΕΗ
- Γραμμή 4 του Μετρό
- Πάτρα – Πύργος
- Κλείσιμο ΕΣΠΑ
- Διαχείριση Απορριμμάτων
- Μεγάλα αρδευτικά
- Πακέτο Γιούγκερ
Όλα μαζί αθροίζουν ποσό πάνω από 20 δις ευρώ, σχεδόν 12% του ΑΕΠ και στην πράξη πολύ περισσότερο, δεδομένου ότι όλα τα έργα και οι επενδύσεις έχουν πολλαπλασιαστή αισθητά μεγαλύτερο της μονάδας.
Τα ίδια ισχύουν και για την περίφημη ποσοτική χαλάρωση.
Το ζήτημα δεν είναι το αναμενόμενο όφελος που είναι γνωστό, αλλά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία το στερείται επί 21 μήνες λόγω κυβερνητικών επιλογών. Αντί του Αυγούστου 2015 όπως ήταν προγραμματισμένο, η συμμετοχή μας στο QE πάει στην καλύτερη περίπτωση για Ιούνιο 2017, αν πιστέψουμε τον αρμόδιο Υπουργό Ανάπτυξης.
Κάπως έτσι κολλήσαμε 2 χρόνια στην ύφεση και συρθήκαμε σε ένα αποτέλεσμα που αλυσοδένει τη χώρα στο δίλλημα Grexit η διαρκής λιτότητα.
Με ανάπτυξη αντί για ύφεση δεν θα μιλούσαμε για νέες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, αλλά για φοροελαφρύνσεις και απασχόληση. Δεν θα αγωνιούσαμε για την επιστροφή των καταθέσεων, αλλά για αύξηση της ρευστότητας.
Δεν θα μιλούσαμε ξανά για σταθεροποίηση της οικονομίας αλλά για ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη είναι το κεντρικό ζητούμενο της χώρας και με αυτή την παραδοχή, τα κόκκινα δάνεια είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Δεν υπάρχει λόγος παράθεσης αριθμητικών στοιχείων που τεκμηριώνουν τη σοβαρότητα του προβλήματος, στη λήξη ενός Συνεδρίου που έχει ήδη συμβάλει σημαντικά στην κατανόησή του.
Είναι ωστόσο σκόπιμο να τονισθεί ότι
- Τα κόκκινα δάνεια είναι πανευρωπαϊκό πρόβλημα, αλλά πουθενά δεν έχει τις ελληνικές διαστάσεις.
- Καθυστερήσεις δεν επιτρέπονται γιατί κανένας δεν διανοείται ότι θα υπάρξει κούρεμα καταθέσεων.
- Κυρίως όμως και πάνω από όλα οι Τράπεζες πρέπει να επανέλθουν στη βασική αποστολή τους, τη χρηματοδότηση της οικονομίας.
Από το 2008 οι Τράπεζες στην Ελλάδα είναι πρακτικά κλειστές, δανείζουν δηλ σε πολύ λίγους και με απαγορευτικά επιτόκια.
Οι Τράπεζες πρέπει να απαλλαγούν από το μεγάλο όγκο κόκκινων δανείων για να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη.
Το επόμενο βήμα είναι η προσεκτική αλλά γρήγορη αποκλιμάκωση των επιτοκίων γιατί τα επιτόκια εδώ και χρόνια στην Ελλάδα λειτουργούν ως κλειδωμένη ανισότητα που βλάπτει σοβαρά την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.
Η εξέλιξη αυτή είναι επιβεβλημένη όχι μόνο ως μέτρο ανταγωνιστικότητας αλλά και ως ανοιχτή δυνατότητα των ελληνικών επιχειρήσεων να συμμετάσχουν επί ίσοις όροις στην αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Έχοντας επίγνωση της σοβαρότητας του προβλήματος και του κατεπείγοντος χαρακτήρα του από την πλευρά μας επεξεργαζόμαστε εδώ και μήνες τις θέσεις του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης.
Σε δύο ημερίδες το προηγούμενο διάστημα παρουσιάσαμε αυτές τις θέσεις τόσο για τα στεγαστικά όσο και για τα επιχειρηματικά δάνεια.
Ειδικά για τα τελευταία προτείνουμε την Ίδρυση Ταμείου Ανασυγκρότησης επιχειρήσεων ως καταλύτη για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» επιχειρηματικών χρεών και την επιτάχυνση της Οικονομίας.
Ακόμη και αν δεν υπήρχαν οι μνημονιακές επιταγές, η Ελλάδα θα έπρεπε να πετύχει σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα, την δραστική απομείωση των κόκκινων δανείων.
Η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής bad bank θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει ένα εξαιρετικά ωφέλιμο εργαλείο για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους πανευρωπαϊκά, επιταχύνοντας την αντιμετώπιση των προβλημάτων κυρίως για χώρες που παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα «κόκκινων» δανείων όπως η Ελλάδα.
Η Δημοκρατική Συμπαράταξη υποστηρίζει την ωρίμανση μιας τέτοιας πρότασης στο διάλογο που ξεκίνησε δημόσια τον Ιανουάριο του 2017 μετά από σχετική πρόταση του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής.
Ωστόσο με δεδομένη τη γνωστή βραδύτητα του μηχανισμού αποφάσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να απαιτηθούν δραστικές λύσεις σε εθνικό επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό η Δημοκρατική Συμπαράταξη προτείνει τη δημιουργία ενός Ταμείου Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων, ως ένα ακόμη εργαλείο στο μίγμα της πολιτικής διαχείρισης του κόκκινου επιχειρηματικού χρέους.
Το Ταμείο θα λειτουργεί ως ιδιωτικός οργανισμός διαχείρισης ιδιωτικού χρέους, στα πρότυπα αντίστοιχων διεθνών παραδειγμάτων.
Το προτεινόμενο Ταμείο θα αναλάβει τμηματικά τη διαχείριση μέρους των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων των τραπεζών, ώστε να απελευθερωθούν οι ισολογισμοί τους από το έτος 2018 και μετά.
Το Ταμείο θα αποτελεί το θεσμικό και λειτουργικό εργαλείο, εμπέδωσης της νέας αναπτυξιακής συμφωνίας, για το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και την ανάπτυξη της χώρας.
Το Ταμείο θα μπορεί να προβαίνει σε μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις, με πολύ χαμηλά επιτόκια, διαγραφές οφειλών, προσέλκυση επενδύσεων, και μόνο εάν δεν υπάρχουν άλλες δυνατότητες σε πωλήσεις δανείων και ρευστοποίησης.
Θα μπορεί επίσης να δανειοδοτεί project επιχειρήσεων που παρουσιάζουν καινοτομική και εξωστρεφή δραστηριότητα σε συγκεκριμένους κλάδους την ελληνική οικονομίας.
Με αυτή την πρόταση δημιουργούνται μακροχρόνιοι ορίζοντες για την αντιμετώπιση του προβλήματος –συνδεδεμένοι με την ανάπτυξη της οικονομίας- ενώ απελευθερώνονται οι Τράπεζες για να χρηματοδοτήσουν την πρωτογενή οικονομία με νέα κεφάλαια, και αποφεύγεται κάθε φόβος ή ανασφάλεια για τους καταθέτες.
Το σύνολο των προτάσεών μας είναι ανοιχτό σε διάλογο γιατί βασική μας επιδίωξη είναι να χτιστεί μια μεγάλη εθνική συμφωνία σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Τα κόκκινα δάνεια επιβάλλεται να αποτελέσουν αφετηρία μιας νέας πραγματικότητας με βασικό χαρακτηριστικό τη ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ για πολύ συγκεκριμένους λόγους.
- Όποιες λύσεις κι αν επιλεγούν δεν μπορεί να αγνοούν τους συνεπείς και ενήμερους δανειολήπτες.
- Όποια μέθοδος κι αν εφαρμοστεί κάποιες επιχειρήσεις θα αλλάξουν χέρια
- Όποια εργαλεία κι αν διαλέξουμε δεν είναι αυτονόητος ο διαχωρισμός των θυμάτων της ύφεσης από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
- Τέλος, κανένας δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος μιας νέας ανακεφαλαιοποίησης των Τραπεζών. Ο Ελληνικός λαός πλήρωσε πολύ ακριβά την αλόγιστη πιστωτική επέκταση σε καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια και τη διατήρηση εταιρειών-ζόμπι από τις Τράπεζες τα τελευταία χρόνια.
Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και το γεγονός ότι ο χρόνος δεν είναι σύμμαχός μας, τότε η συνεννόηση σε προσεκτικά επεξεργασμένες λύσεις αποτελεί όρο εκ των ων ουκ άνευ.
Δυστυχώς η Κυβέρνηση στην οποία και ανήκει φυσιολογικά η πρωτοβουλία συνεννόησης κινείται ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση.
Στις διχαστικές λογικές που τη χαρακτηρίζουν εξ αρχής, τείνει να προστεθεί τώρα η έπαρση και η αλαζονεία σε μια αγωνιώδη προσπάθεια να διαμορφώσει ένα αφήγημα.
Αντί να ασχολείται με την πραγματική οικονομία μεθοδεύει τον έλεγχο της ενημέρωσης.
Αντί να ασχολείται με την παραγωγική ανασυγκρότηση στήνει μια εξεταστική κάθε μήνα.
Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με τις εξεταστικές, αλλά από το βήμα του Συνεδρίου θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση.
Στο ΠΑΣΟΚ γνωρίζουμε πολύ καλά ότι στην ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών σε βάρος μας καταλυτικό ρόλο έπαιξε η πατριωτική μας απόφαση να γίνει η 1η ανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών με κοινές μετοχές, να περάσουν δηλαδή οι Τράπεζες στον έλεγχο του Δημοσίου.
Δεν μπορεί λοιπόν να μας κουνάνε το δάχτυλο αυτοί που εκχώρησαν τις Τράπεζες στους νέους τους ιδιοκτήτες αντί πινακίου φακής ζημιώνοντας το Δημόσιο και τελικά τον Ελληνικό Λαό με 20 δις ευρώ τουλάχιστον.
Από την πλευρά μας μένουμε σταθεροί στη γραμμή της εθνικής συνεννόησης και αυτή υπηρετούμε.
Πάνω από όλα μας ενδιαφέρει να δούμε την πατρίδα να σηκώνεται όρθια και τους πολίτες της να ανακτούν την αυτοπεποίθησή τους.
Σε αυτά τα πλαίσια αγωνιζόμαστε στο πλευρό σας για να αποδείξουμε όλοι μαζί ότι η μικρομεσαία επιχείρηση είναι μέρος της λύσης, όχι της κρίσης.
Οι μμε είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας και η στήριξή τους επιβεβλημένη.
Με αυτή την οπτική όχι απλά μας ενδιαφέρουν τα συμπεράσματα του Συνεδρίου σας, αλλά θέλουμε να γνωρίζουν όλοι οι μικρομεσαίοι ότι στηρίζουμε κάθε πρωτοβουλία της κοινωνίας που οδηγεί στη ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ.
Κανένας μόνος δε μπορεί
Όλοι μαζί μπορούμε
Άρθρο μου στη διαδικτυακή εφημερίδα Ανοιχτό Παράθυρο
* Ο Πάρις Κουκουλόπουλος είναι μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής και γραμματέας του Τομέa Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ
