ΚΟΖΑΝΗ: Του ζ΄μι τσ΄Απουκράς (Γράφει η Α. Σιόμου)

26 Φεβρουαρίου 2022
21:19

 

Χαντακωμένα τα μετακατοχικά – μετεμφυλιακά χρόνια, αφού τα όνειρα ήταν ημερήσια, να πορέψουμε σήμερα κι έχει ο Θ(ε)ός. Tο ψωμί λιγοστό, αφού τα μεροκάματα ήταν δυσεύρετα για τα λαϊκά στρώματα, οικοδόμοι, εργάτες, τσιφτσήδες, με μυστριά και σκεπαρίδες, συνωστίζονταν μπροστά στ΄Νταβάν΄, στο ανθρωποπάζαρο, για να τους διαλέξουν τα αφεντικά.Ανάσαιναν, όμως, με φιλίες ατράνταχτες, για μια ζωή είχαν πού να βαΐσουν, ξεχνιούνταν και λυτρώνονταν με τα γιορτάσια κι άλλες σημαδιακές γιορτές του χρόνου, κυρίαρχη ανάμεσά τους η Αποκριά, που τους έδεναν με την κοινότητα.

Μπορεί το κορυφαίο, το τρανό γεγονός της αποκριάς να είναι οι Φανοί, όμως, όλη την προηγούμενη βδομάδα τα καρναβάλια βούιζαν στα στενοσόκακα.

Μπορεί στο Ερμιόνιο, στου Τερζή και στου Καραδήμου οι αστοί να ντύνονταν αρλεκίνοι και κολομπίνες κατά τα ευρωπαϊκά, η φτωχολογιά, όμως, είχε άλλες συνήθειες, εκτός από τα ντόπια.

Η αντιστροφή, άντρες ντυμένοι γυναίκες και γυναίκες – άντρες, στο κλίμα της ανατροπής της αποκριάς, ή και για ευκολία, ήταν μια προτίμηση.

Κι οι πιο φτωχοί άντρες ράβονταν για το γάμο και το γαμπριάτικο κοστούμι, σπανίως φορεμένο και πάντα χωρίς γραβάτα, αφού δεν ανέχονταν ζυγό στο ζνίχο, τους συνόδευε μέχρι το ξόδι.

Αλλά κι οι γυναίκες, ίσως, να δανείζονταν το νυφιάτικο, έραβαν , όμως, πάντα το δεύτερο, συνήθως μαύρο, για να γνωρίσει η νύφη καλύτερα το σόι σε επίσκεψή της τη δεύτερη Κυριακή. Κι αυτό το ρούχο κρατούσε μια ζωή προσαρμοσμένο σε χαρές και λύπες, αφού τα λιγοστά ρούχα τα τιμούσαν και δεν αντλούσαν αξία από αυτά.

Τέλη δεκαετίας του ΄50, βράδυ αποκριάς και μια ομάδα ανδροντυμένων γυναικών ξεπροβάλλει στη βόλτα, με πρώτη στάση στο γλυκόλαλο κλαρίνο του Καλέα, στο καφενείο του Πατρώνα.

Μια κουστουμάτη βεργολυγερή από φτιαξιά ή από στερήσεις, σέρνει πρώτη το χορό, όταν αντηχεί: γεια σου Μανόλη Καρά, με τα τσαλίμια σου, το όνομα και το παρατσούκλι του σκουρόπετσου πατέρα μου, που ήταν παρών, αλλά βυθισμένος ως ταιριασμένος Σκαρκιώτης. Το μοναδικό, το γαμπριάτικο κοστούμι του πατέρα μου, ως πολύχρονο σήμα, πρόδωσε τη μητέρα μου, που έγινε άφαντη…

Οι Παρταλαίοι ήταν η άλλη αγαπημένη μεταμφίεση. Οι όπλατες, μπαλώματα στα παρτάλια, ήταν ένα ακόμα ζύγι νοικοκυροσύνης εκτός από τα ασπρισμένα ραλίκια, τα γιαπράκια- τσιόμκες, τα τανυσμένα στρωσίδια. Κι η μια όπλατα πάνω στην άλλη ήταν η ακραία ένδειξη φτώχειας, αλλά τα παραφθαρμένα ρούχα κανέναν δεν καταδίκαζαν και μόνον η βρωμιά ήταν ντροπή.

Οι παρταλαίοι της Σκ΄ρκας προσωποκαλυμμένοι κι αμίλητοι, αφού η επιτυχία ήταν να μην αναγνωριστούν στα σπίτια συγγενών, φίλων, κουμπάρων που τους περίμενα ορθάνοιχτα, αλλά να δοκιμάσουν τους μπακλαβάδες και τα σαραγλιά με τα αραχνοϋφαντα φύλλα, να πειράξουν χειρονομώντας, να ευχηθούν με νοήματα την καλοχρονιά και να φύγουν.

Εγώ μικρό κοριτσάκι τους ακολουθούσα κι όταν τους έχανα στο χαμό της αποκριάς τσίριζα, μαμά.. κι η μάνα μου αποκρινόταν με τα χαϊδευτικά, ξιπατουμένου, ουρσούζκου, που μ΄ακλουθάς, άντυτου κιόλας, αφού ντυμένοι ήταν μόνον οι
μεταμφιεσμένοι , όκαχτη ου μπαμπάς σ΄είσι…

Καλή απουκρά,

Με ελπίδες να σιγήσουν τα όπλα

Να φύγει το χτικιό

Τάσα Σιόμου

Υ.Γ. Ως θυμίαμα σε όλους τους ανυποψίαστους που κράτησαν τα αντέτια μας κι εγχύμωσαν τη διακριτή ύπαρξη του τόπου μας κι ενίσχυσαν την ανυπακοή μας.

11 σχόλια

  • Τασα καλύτερο κείμενο δε διάβασα ποτέ! Τόσο παραστατικό, ουσιαστικό, με τόση ευαισθησία περιγραφής κι αυθεντικοτητα! Είσαι μοναδική αξία στη πόλη που ενώ σ αγαπούν όλοι και σ εκτιμούν, δεν έχει τα κότσια και τους ανθρώπους να σε τιμήσουν.
    Είναι η ρηχότητα της εποχής που κατέστρεψε την κοινωνία.
    Για άλλη μια φορά σ ευχαριστούμε για όλα!

  • Χτικιό ήταν η κακιά-αγιάτρευτη αρώστια .
    Είχε ομως και έχει και αλληγορική σημασία …π. χ. να φύγει αυτός που μας κάθονταν στο σβέρκο..! Είτε ήταν κατακτητής είτε ήταν κυβέρνηση όπως για παράδειγμα η σημερινή..!

  • Κα Τασα είσαι ένας πνευματικός φάρος για την πόλη.Η γραφή σου μοναδική σε όλα τα κείμενα σου.Εισαι εδώ παρά τον διωγμό και την καταδίωξη που υπεστης από το αυτοδιοικητικό σύστημα και όχι μονο.Και πόσο λείπεις από αυτή την πόλη που παρακμάζει.Πρωτοπορα ανατρεπτική οραματιστρια ,ασυμβίβαστη ,εργατική σε όλα από το σχολείο σε θυμάμαι ως μαθητής,μέχρι το Δήμο και την Περιφέρεια ως συνήγορος.Γιατι αυτή η κοινωνία να τρώει τους άξιους και να αφήνει να επιπλέουν οι φελοι και τα σκ…γιατί τα κόμματα και η πολιτική δεν αναδεικνύει και δεν προωθεί τους ικανούς?
    Με σεβασμό και εκτίμηση ένας μαθητής σου

  • Τωρα θα καταλαβουν αυτοι που περηφανευονται για τη μοναδικοτητα του καρναβαλιου της Κοζανης.Ηταν γιορτη της φτωχολογιας, ενω σε αλλα μερη γιορτη του συνολου.

  • Είμαι και γω ένας από τους πολλούς μαθητές σας. Δεν ήμουν καλός στο μάθημα σας και σεις δείχνατε πάντοτε κατανόηση. Ύστερα από τόσα χρόνια μετανιώνω που δεν ασχολήθηκα περισσότερο. Μέσα στις λίγες αράδες αυτές περιγράψατε μια ολόκληρη εποχή. Σας παρακαλώ πολύ να γράψετε κάποιο μυθιστόρημα. Θα είμαι από τους πρώτους που θα το διαβάσω. Πιστεύω ότι έχετε το χάρισμα να μεταδώσετε τον ελληνικό πολιτισμό στις επόμενες γενιές.

    • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΑΩ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ( ΚΟΙΝΩΝΙΑ) ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ.ΤΑ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΑ ΤΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΠΡΟΣΦΕΡΑΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ;

  • Γεια σου Τασα!!! Νοσταλγικό και γλυκόπικρο το κείμενο,πασπαλισμενο με χιούμορ!!!Να είσαι καλά και του χρόνου με υγεία….

Γράψτε απάντηση στο Ανώνυμος Ακύρωση απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

*

Προσοχή!!! Για να δημοσιεύονται, από 'δω και στο εξής, τα σχόλιά σας, θα πρέπει να επιλέγετε, την παρακάτω επιλογή  "Διάβασα και αποδέχομαι τους Πολιτική απορρήτου  " που σημαίνει ότι διαβάσατε κι αποδέχεστε την πολιτική απορρήτου του kozan.gr. Αν, κάποια φορά, ξεχάσετε να το κάνετε θα λάβετε μια ειδοποίηση ότι δεν το πατήσατε (αρα δεν αποδεχτήκατε την πολιτική απορρήτου). Σε αυτή την περίπτωση, για να μη χαθεί το σχόλιο σας, πατήστε να γυρίσετε πίσω  και ξαναπατήστε "δημοσίευση", τσεκάροντας, προηγουμένως, την προαναφερόμενη επιλογή. Η συμπλήρωση των πεδίων όνομα, Ηλ. διεύθυνση και ιστότοπος, της παραπάνω φόρμας, δεν είναι υποχρεωτική.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.