Βιβλιοκρισία του δημοσιογράφου Χρήστου Κωνσταντινίδη για πρόσφατα κυκλοφορήσαν βιβλίο “Προσφυγικό Λειμωνάριο”

Κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο δεύτερος τόμος «Αυθεντικές Ιστορίες Προσφύγων», που συνέγραψε ο συντοπίτης μας δρ θεολογίας Τσακαλίδης Γεώργιος. Πρόκειται για 24 ιστορίες προσφύγων, που συγκλονίζουν με την τραγικότητά τους, αλλά και εντυπωσιάζουν με το άρωμα που εκπέμπει η ευωδιαστή και αξιομίμητη ζωή τους. Άνετα θα μπορούσε να ονομασθεί το βιβλίο «Προσφυγικό Λειμωνάριο».

Οι εφτά ιστορίες αφορούν σε ιερείς του Πόντου και της Μ. Ασίας. Από αυτούς τρεις σφαγιάστηκαν άγρια. Δύο ένοιωσαν τη φρίκη και τον αβάστακτο πόνο να δολοφονούνται παρουσία τους όλα τα μέλη των οικογενειών τους, ο ένας μάλιστα και να ατιμάζονται προηγουμένως. Ο ένας φυλακίστηκε για ένα χρόνο και όταν αθωώθηκε και επέστρεψε στο σπίτι του, οι δικοί του είχαν ήδη εξοριστεί. Ούτε με τα μέλη της οικογένειάς του κατάφερε να ανταμώσει, ούτε στην Ελλάδα να φτάσει.

Άλλες εφτά ιστορίες αφορούν σε πρόσφυγες ενός οικισμού, του Κτενά της Κοζάνης, ενός ήδη διαλυμένου οικισμού, οι πρόσφυγες κάτοικοι του οποίου γνώρισαν διπλό ή και τριπλό ξεριζωμό. Δύο από αυτούς, αδέλφια, δημιούργησαν υπερ-πολύτεκνες οικογένειες, που σχηματίζουν σήμερα μαζί με τους απογόνους τους στην Μελβούρνη της Αυστραλίας ένα ολόκληρο χωριό 350 περίπου κατοίκων. Πολλά μπορούμε να διδαχθούμε όλοι από το παράδειγμά τους. Δώδεκα παιδιά γέννησε το ευλαβές ανδρόγυνο Γρηγόρη και Παρθένας Παντελίδη. Πεθαίνει μια κόρη σε ηλικία 19 ετών. Την επόμενη κιόλας χρονιά την αναπληρώνουν με νέα γέννηση, γιατί δεν θέλουν να πέσουν κάτω από τον ιερό αριθμό δώδεκα (τον αριθμό των παιδιών του Ιακώβ και τον αριθμό των μαθητών του Χριστού). Οικογένειες που γνωρίζουν την ιερή αποστολή τους και προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες στην πατρίδα τους, που σήμερα με την ολιγοπαιδία μας κινδυνεύει να αφανιστεί.

Άλλες δέκα ιστορίες αφορούν σε πρόσφυγες από την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Ένας από αυτούς, ο Θεόδωρος Τσανακτσίδης, κατέγραψε όσα έζησε ο ίδιος και μας άφησε τα γραπτά του πολύτιμη παρακαταθήκη. Σε 115 ανέρχονται οι δικοί του απόγονοι. Από τους υπόλοιπους εννιά άλλοι πήραν τα βουνά του Πόντου και έγιναν αντάρτες, για να σώσουν τις οικογένειές τους. Άλλοι κλείσθηκαν στη σπηλιά του Ότκαγια και έλαβαν πείρα του απάνθρωπου προσώπου του Τούρκου δυνάστη. Άλλοι γνώρισαν βάσανα και εξορίες. Άλλοι, ως λιποτάκτες του τουρκικού στρατού, βίωσαν μακροχρόνια τις σκληρές συνθήκες και την επικίνδυνη ζωή στην ύπαιθρο. Άλλοι αναγκάστηκαν να παντρέψουν κορίτσια 13 και 14 χρόνων με χήρους Ρωμιούς 20 και πλέον χρόνια μεγαλύτερους, μόνο και μόνο για να τα σώσουν από την ατίμωση των συνοδών Τούρκων στρατιωτών στην εξορία. Άλλοι αναγκάστηκαν να πνίξουν τα μωρά τους με τα ίδια τα χέρια τους, για να μη προδώσουν με το κλάμα τους το καταφύγιό τους, και πέσει όλη η μεγάλη ομάδα στα χέρια του εχθρού. Άλλοι τέλος γνώρισαν τη μεγάλη απογοήτευση στη νέα τους πατρίδα, που τους αντιμετώπισε μερικές φορές με σκαιότητα.

Κάθε μία από τις ιστορίες αυτές αποτελεί και έναν επί πλέον αδιάψευστο μάρτυρα της προγραμματισθείσας και συντελεσθείσας γενοκτονίας, όπως τη βίωσαν όχι το κοινωνικό σύνολο των Ποντίων, αλλά οι συγκεκριμένοι άνθρωποι με ονοματεπώνυμα, τόπο καταγωγής και φωτογραφίες τους. Ο συγγραφέας δεν θέλησε ούτε να ωραιοποιήσει ούτε να τραγικοποιήσει καταστάσεις. Τις κατέγραψε με απλότητα, όπως του τις διηγήθηκαν απόγονοι των ιστορουμένων προσώπων.

Το βιβλίο προλογίζει ο ομότ. Καθηγητής του Ε.Μ.Π. Ερμόπουλος Ιωάννης, αριθμεί 408 σελίδες και διανθίζεται με πολύ όμορφους πίνακες του γνωστού Πόντιου καλλιτέχνη Γιώργου Κωνσταντινίδη.

Διάθεση του βιβλίου από τον συγγραφέα:

Τηλ. 24610/39470, κιν.: 6947494401,

Email: getsakalidis@yahoo.gr

Χρήστος Κωνσταντινίδης

Δημοσιογράφος