Άνθρωποι του «κέντρου», άνθρωποι της «περιφέρειας» (ή καλύτερα της «επαρχίας»). Άλλοι που ζουν εδώ, άλλοι που ζουν εκεί, άλλοι που ζούνε παραπέρα. Αλήθεια, υπάρχει ακόμη σήμερα διαχωρισμός με γεωγραφικά κριτήρια; Κι όμως, υπάρχει. Αυτό διαπιστώνω συχνά σε φάσεις κι εκφράσεις που αποτυπώνουν την αναχρονιστική αντίληψη που εξακολουθεί να υφίσταται ως κατάλοιπο άλλων εποχών, όταν η χιλιομετρική απόσταση αποτελούσε ίσως μια υπαρκτή αιτία διαχωρισμού. Γεωγραφικές προκαταλήψεις, που παραδόξως εξακολουθούν να ασκούν κάποιου είδους «bulling» -εκούσιου ή ακούσιου- σε ό,τι κινείται εκτός των ορίων της πρωτεύουσας ή ακόμη και της «συμπρωτεύουσας», όμορφης Θεσσαλονίκης.
Ως εξ επαρχίας προερχόμενη -μπορείς να με πεις κι «από χωριό»-, έχοντας κάνει το πέρασμά μου από τη ζωή της πρωτεύουσας, για να επιλέξω να επιστρέψω τελικά στα πάτρια ταπεινά εδάφη, θα έλεγα πως το κακό πηγάζει από πολλά και διάφορα παλιακά στερεότυπα, ακμάζει δε στους χώρους της τέχνης, όπου η ματαιοδοξία -για να μην πω κενοδοξία- σαφώς περισσεύει. Εκεί ιδίως είναι που ο διαχωρισμός σε «πρωτευουσιάνους» κι «επαρχιώτες» της τέχνης -της όποιου είδους τέχνης- κάνει την εμφάνισή του, διακριτικά πάντοτε, σιγανά και ταπεινά -μην παρεξηγηθούμε κιόλας- μπήγοντας τα νύχια στο πετσί όποιου κουβαλά το «βάρος» του επαρχιωτισμού. Έτσι, κατά το γνωστό ρητό που λέει: «Αν είσαι γυναίκα, πρέπει να προσπαθήσεις δυο φορές περισσότερο για να θεωρηθεί ότι αξίζεις όσο μισός άντρας», έρχεται και η φυσική παράφρασή του: «Αν είσαι από την επαρχία, πρέπει να προσπαθήσεις δυο φορές περισσότερο για να αποδείξεις την αξία σου σε σχέση με έναν άνθρωπο του κέντρου». Αλίμονο! Αν είσαι και γυναίκα και «επαρχιώτισσα»… Τι καταδίκη στην εφ’ όρου ζωής προσπάθεια!
Εκείνο, βέβαια, που είναι ακόμα πιο θλιβερό είναι όταν η ίδια η επαρχία αυτοϋποτιμάται βουλιάζοντας κι αυτή στα δικά της κόμπλεξ, ψάχνοντας διακαώς διεξόδους διαφυγής στους κόλπους της κάθε είδους ‘πρωτεύουσας’ που θα την κάνει -θαρρεί- να νιώσει πιο σημαντική. Κι αυτό συμβαίνει παντού ανά τον κόσμο, κι όχι μονάχα στην Ελλάδα. Ματαιότητες.
Δε λέω πως δεν οργίζομαι φορές με τη στάση ζωής των μικρών πόλεων. Δε λέω πως δεν έχει η περιφέρεια ευθύνη για όσα συχνά της «καταλογίζουν» ή για όσα δεν της αναγνωρίζουν. Δε λέω πως δεν έχουν τη γοητεία τους οι πρωτεύουσες. Την έχουν. Και είναι ερωτεύσιμες πολύ. Και καπάτσες. Και πληθωρικές. Άλλαξαν, όμως, οι καιροί. Τα πάνω ήρθανε κάτω με εκατοντάδες τρόπους. Δεν είναι, λοιπόν, ώρα ν’ αφήσουμε τις προκαταλήψεις και να αντιληφθούμε τον χώρο και τον χρόνο μας ως ενιαία ενότητα; Το κέρδος θα είναι πολύ μεγαλύτερο και για τους «μεν» και για τους «δεν».
Είναι παράδοξο το ότι στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και του ψηφιακού μετασχηματισμού, εξακολουθούν να υπάρχουν στεγανά και η αόρατη «διαμάχη» ανάμεσα σε πρωτεύουσες και μη, ακόμη κρατά. Δίκαιη, άδικη, πάντως κρατά. Θα μου πεις, η αλλαγή στη συνείδηση των ανθρώπων δεν γίνεται μεμιάς. Θέλει μυαλά ανοιχτά και χρόνο πολύ. Χρόνο… αυτόν το χρόνο που στην «αθάνατη ελληνική επαρχία», ευτυχώς κυλάει πιο αργά.
εδώ ακόμα οι Κοζανίτες σουρδοι αποκαλούν χωριατες και αυτούς άλλους συνανθρώπους μας
Εδώ ακόμα σε ένα χωριό όπως τα Σέρβια ακούς “οι χωριαταρεοι” από τους Σερβιωτες!
θα ερθει καιρος και νομιζω οτι ηδη ηρθε που κατα κυματα οι ανθρωποι θα αφηνουν τα μεγαλα αστικα κεντρα για να εγκατασταθουν στην επαρχια για μια πιο ανθρωπινη και οικονομικη ζωη
Κι όμως ισχύει το οξύμωρο (καθόλου οξύμωρο όμως για γεωγράφους) ότι με την εκμηδένιση των αποστάσεων και τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή το χάσμα με την επαρχία απλά μεγαλώνει, διότι δε μπορεί με τίποτα η επαρχία να συναγωνιστεί τις εκθετικά πλέον πολλαπλασιασμενες ευκαιρίες, μεταμορφώσεις, αλληλεπιδράσεις του συνδεδεμένου αστικού κέντρου. Η πόλη είναι και πάλι στο προσκήνιο και είναι μοχλός ανάπτυξης και παραγωγής πολιτισμού. Κακώς νιώθετε ότι πρέπει να το συναγωνιστείτε αυτό. Ίσα ίσα έχει βρει σύμπνοια και με έναν ρομαντισμό για επιστροφή στην περιφέρεια σε κάποιους κύκλους, οπότε υπάρχουν και οι ευκαιρίες να αναδειχθήτε εφόσον αυτό επιθυμείτε. Από την άλλη, μπορεί μια χαρά ένα δημιουργικό πνεύμα να είναι ικανοποιημένο στην επαρχία, το δίχτυ ασφαλείας του περίγυρου της μικρής μας πόλης και η αίσθηση κοινότητας είναι σαφή προτερήματα, δε βγήκε άδικα το καλύτερα πρώτος στο χωριό.
….και εσυ δημητρουλα στην συμπρωτευουσα πας και τυπωνεις τα βιβλία σου, γιατι στην Κοζάνη δεν έχει τυπογραφεία????? μην εχεις παράπονο που σε αντιμετωπιζουν ως “χωριατάκι” ουτε καν επαρχιωτάκι? Μηπως είναι καιρός να το καλοσκεφτεις? η το συμφέρον πάνω από όλα? … με τα χερακια σου βγαζεις τα ματάκια σου!
Προσωπικές διαπιστώσεις Δήμητρα, και εμείς σπουδάσαμε σε μεγάλες πόλεις, και ζήσαμε και γυρίσαμε και ξανά φύγαμε και προοδεψαμε, Δεν είναι οι επαρχιώτες έτσι όπως τα γραφεις και ούτε οι πρωτευουσιάνοι μας βλέπουν «κατωτερους», το θέμα είναι πως βλέπεις εσυ τον εαυτό σου κ τι επιτρέπεις στους άλλους!
Ξεπεράστηκαν αυτά προ πολλού!