Αμιγώς χριστιανικός οικισμός τότε , όπως όλοι οι οικισμοί του Βιλαετίου Σερβίων νοτίως του Αλιάκμονα , εκτός των Αυλών ( χωριό των γιών των γενιτσάρων ) και της πόλης των Σερβίων που είχε μουσουλμάνους κυρίως υπηρεσιακούς παράγοντες κατά το 20 % του πληθυσμού της ως το 1680 ( Εβλιγιά Τζελεμπί ). Τη χρονική περίοδο 1520 – 1660 οι χριστιανοί Σερβιώτες εγκαταλείπουν σταδιακά το χιλιόχρονο βυζαντινό και δυσπόρθητο κάστρο τους και κατεβαίνουν στα πεδινά , τα σημερινά Σέρβια , πρώτη τους συνοικία η Aya Kiriaki , το μετέπειτα Βαρόσι. Το ορθό κατά τη γνώμη μου είναι να μελετήσουμε ταυτόχρονα την απογραφική διαδρομή των τριών χωριών/οικισμών Mokro, Kizonya και Nihori τα οποία κάποια εποχή μετά το 1613 συναποτέλεσαν το ενιαίο Μόκρο .
Για την εκτίμηση ενός πληθυσμιακού μεγέθους κατά την εποχή εκείνη προτείνονται διάφοροι πολλαπλασιαστές , ακολούθησα την πιο αποδεκτή πρόταση , 5μελή τα νοικοκυριά , 4μελή τα νοικοκυριά χηρών και 1μελές οι άγαμοι . Ένα μεγάλο πρόβλημα για τη μελέτη εκείνης της εποχής είναι η καταγραφή των νοικοκυριών που είχαν κοπάδια ( τσελιγκάτα ) , αυτά καταχωρούνταν αλλού και οι φόροι πήγαιναν κατ ευθείαν στο σουλτανικό ταμείο , ενώ οι φόροι που προέρχονταν απ τη γεωργία / χοίρους / κλπ δίνουν το μέγεθος του πληθυσμού των αγροτών πάνω κάτω και αυτό είναι που καταγράφεται και αποδίδεται ως εισόδημα στον εκάστοτε τοπικό τιμαριούχο – σπαχή – ιππέα. Διαβάζουμε το 1500 για τον τιμαριούχο που καρπώνονταν τους φόρους εκτός αμνοεριφίων : ” Το χωριό Mokri ανήκει στα Σέρβια , εκ του πλεονάσματος του ιππέα Υusuf Cundi , τιμάριο του Mehmed , γιου του Ismail , το κατέχει και εκστρατεύει , έχει στα χέρια του βεράτιο του Mustafa Pasa “.
Οι πληθυσμοί επομένως ήταν μάλλον μεγαλύτεροι αφού το Λιβαδερό είχε και έχει μεγάλη κτηνοτροφία . Θα παραθέσω τα δημογραφικά σε 5 στήλες : χρονολογία – Μόκρο – Κυδωνιά -Νιχώρι – σύνολο.
1480 , 18 , 17 , 7 , 42 οικογένειες ( περ 160-200 κάτοικοι )
1500 , 155, 150 ,10 , 315 κάτοικοι
1519 , 124 , 121 , 38 , 283 κάτοικοι
1528 , 124 , 85 , 44 , 253 κάτοικοι
1543 , 195 , 90 , 40 , 325 κάτοικοι
1569 , 139 , 43 , 49 , 231 κάτοικοι
1613 , 168 , 42 , 44 , 254 κάτοικοι
Το 1500 στην Kizonya συναντούμε επώνυμα όπως : Νikola Arnavud , Dimo Ivlacho , ενδεικτικό της παρουσίας δύο νοικοκυριών Αρβανιτών και Βλάχων.
Σε όλη την περίοδο και για τα τρία χωριά μόνο στην Κizonya συναντάμε το 1613 , που έχει κατά πολύ ερημώσει , μια οικογένεια μουσουλμάνων, ασφαλώς επιστατών των συμφερόντων του τιμαριούχου – μπέη – ιππέα – σπαχή -τσιφλικά των τριών οικισμών .
Το ίδιο έτος στο Μokri απ τα 27 πλήρη χριστιανικά νοικοκυριά που καταγράφονται :
– τα 4 φέρουν το βαπτιστικό Miho
Miho Masgan
Miho Masgan ( ίσως πρώτα ξαδέρφια )
Μiho Vari
Miho Nikola
-τα 2 το επώνυμο Miho
Μano Miho
Dimo Miho
To επώνυμο Μίχος διατηρήθηκε από το 1500 ως σήμερα στο Λιβαδερό και ίσως είναι το αρχαιότερο που έφτασε ως τις μέρες μας . Παρατηρούμε ότι οι δυο μεγαλύτεροι οικισμοί απ το 1480 είναι το Μόκρο και η Κυδωνιά , εκ των οποίων το πρώτο διατηρεί τον πληθυσμό του με τάσεις ανόδου , ενώ η δεύτερη σε 70 χρόνια έχασε σταδιακά το 70 % περίπου των κατοίκων με αποτέλεσμα το 1569 να έχει λιγότερο πληθυσμό απ το Νιχώρι που εμφανίζεται μικρό αλλά σταθερότατο πληθυσμιακά επί ένα αιώνα . Αυτοί οι τρεις οικισμοί αποτέλεσαν αργότερα το ενιαίο Μόκρο για το οποίο γνωρίζουμε ότι το 1877 είχε 510 κατοίκους – 600 είχε το Metaksa και ήταν τα δυο μεγαλύτερα χωριά των Σερβίων τότε πλησίον των Καμβουνίων , αμφότερα περί του όρους Αμάρμπεη – διπλάσιους από το 1613 των επιμέρους τριών, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία 250 χρόνων . Θα επανέλθω , όταν έχω νεότερα .
Πηγή δημογραφικών : Κ . Καμπουρίδης – Γ. Σαλακίδης , Η Επαρχία ( Βιλαέτι ) Σερβίων τον 16 αιώνα μέσα από οθωμανικές πηγές , 2013
Πηγή φωτογραφίας Λιβαδερού δεκαετίας 1960 : https://livaderioteskozanis.files.wordpress.com
Ο Νίκος Μπουκουβάλας (Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Σερβίων)
Η οθωμανική ονοματοδοσία αναφέρει όνομα και όνομα πατρός.
Στην προκειμένη περίπτωση πχ Mano Miho = Μάνος υιός του Μίχου (Μιχάλη)
Προφανώς στην συνέχεια κάποια στιγμή έγιναν κανονικά επίθετα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ένας σημερινός Μίχος της περιοχής των Σερβίων είναι απόγονος αυτών των Μιχων.
δυστυχώς όταν γράφονται άρθρα όχι από επιστήμονες ιστορικούς ή λαογράφους αλλά από χομπίστες που νομίζουν ότι είναι λαογράφοι έχουμε πολλές τέτοιες περιπτώσεις παραπληροφόρησης. Δυστυχώς κάποιοι χομπίστες όχι απλά παραπληροφορουν μέσω της αποσπασματικής και ελλειπους επεξεργασίας στοιχείων αλλά προτείνουν κιόλας…..
Περιμένουμε τα φώτα σας…
καλό.
Δε σημαίνει και. το αντίθετο…ανώνυμε
Οποιαδήποτε συγγένεια αυτού του καταγεγραμμένου Μίχου του 17ου αιώνα με σημερινό Μίχο μόνο τυχαία μορεί να είναι γιατί όπως ανέφερα πατρώνυμα είναι αυτά και δεν υπήρχε η έννοια του επίθετου εκείνη την περίοδο.
Καλά από ένα τόσο εμπεριστατωμένο άρθρο αυτό βρήκατε να πείτε ;