Ένα βιβλίο με τίτλο, 28.000 Ένα παιδί στο «Παιδομάζωμα» θυμήθηκε, του Πέτρου Χ. Λόλα, από το Πρόσβορο Γρεβενών, υπήρξε η αφορμή να επιστρέψω, νοερά, σε ένα περιστατικό που βίωσα στο Πρόσβορο, στην παιδική μου ηλικία (πρώτες τάξεις του Δημοτικού) και παραμένει, ακόμα, ανεξίτηλο στη μνήμη μου.
Ήμουν στην πλατεία του χωριού, στο πανηγύρι του Αη Λια και πήγαινα πέρα δώθε, καμαρωτά, με ένα εικοσάρικο στο χέρι. Μου το είχε δώσει η μαμά μου, μάλλον για να αισθάνομαι πλούσια. Δεν είχα σκοπό να το ξοδέψω, αλλά μου άρεσε να το κρατώ στο χέρι. Όμως, μέσα στο γιορτινό κλίμα ξεχάστηκα και το κέρμα ξέφυγε από το χέρι μου. Έψαξα και ξαναέψαξα στην πλατεία αλλά δεν το βρήκα. Κάποια στιγμή, εντόπισα το σερβιτόρο του καφενείου να σκύβει και να παίρνει κάτι, στο μέρος που έχασα το εικοσάρικο. Έτρεξα αμέσως στη μαμά μου λέγοντας: Mαμά, μαμά αυτός βρήκε το εικοσάρικο που έχασα!
Η μαμά, φώναξε τον σερβιτόρο και του μετέφερε τις «υποψίες μου». Εκείνος, αφού ρώτησε πρώτα πού έχασα το εικοσάρικο και εγώ του έδειξα το σημείο, μου το επέστρεψε αμέσως. Μόλις ξανακράτησα το εικοσάρικο στο χέρι μου, τον συμπάθησα πολύ γιατί ήταν ψηλός, ωραίος, έξυπνος, ευγενικός και πολύ καλός άνθρωπος. Μετά έμαθα ότι ήταν και φοιτητής Κτηνιατρικής. Τον σερβιτόρο τον έλεγαν Δήμο Λόλα.
Ο Δήμος Λόλας, παραμονές Δεκαπενταύγουστου, μου χάρισε το βιβλίο του αδελφού του, 28.000 Ένα παιδί στο «Παιδομάζωμα» θυμήθηκε. Το διάβασα, κυριολεκτικά, με μια ανάσα. Δεν είναι μόνο που ξανασυνάντησα το Πρόσβορο των παιδικών μου χρόνων, τη Σύρμω, τη Νάσιαινα, την ανέχεια – που ήταν ακόμα αισθητή στο χωριό την δεκαετία του ’70-, τη Σκάλα, τη Λαγονίκα, το Κρυοπήγαδο, αλλά είναι που κατάλαβα, μέσα από τα βιώματα του αδελφού του, τί έκανε αυτόν τον άνθρωπο να μοιάζει τόσο ξεχωριστός, σε ένα παιδί εφτά χρονών περίπου.
Άλλωστε εφτά χρονών ήταν και ο αδελφός του ο Πέτρος, (τρίτος στην σειρά από τα πέντε αδέλφια), όταν κατόπιν διαταγής των ανταρτών, μαζί με τον πατέρα, τη μάνα και τα τρία του αδέλφια, (ο δεύτερος αδελφός παρέμεινε στο χωριό μόνος, με έναν παππού 80 χρονών, αφού όπως εξήγησε ο πατέρας στην αντάρτισσα που μετέφερε τις διαταγές, «το παιδί δεν μπορεί να καθίσει καβάλα, το δεξιό πόδι είναι βγαλμένο από την λεκάνη από γερμανικό βλήμα»), ξεκίνησε ένα ταξίδι, τον Ιούνιο του 1948, από το Πρόσβορο Γρεβενών, που τον οδήγησε αρχικά τον Σεπτέμβριο του 1948 σε έναν παιδικό σταθμό στον Ελμπασάν για τρεις – τέσσερεις μέρες, με απόφαση που πήρε στην Αλβανία ο ίδιος -χωρίς την συναίνεση της μητέρας του-, ύστερα σε έναν παιδικό σταθμό στο Δυρράχιο για τέσσερεις μήνες, και κατόπιν σε έναν παιδικό σταθμό στην Οράντεα της Ρουμανίας για έξι χρόνια.
Τον Αύγουστο του 1954, χωρίς την θέλησή του, εγκαταστάθηκε για λίγο στο Ντίφτσι Χραντ, στην Τσεχοσλοβακία, προς υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής που απέβλεπε στην «επανένωση των οικογενειών», και εν τέλει επέστρεψε μετά από εφτά χρόνια, μαζί με την μητέρα και τα τρία αδέλφια του, στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 1954 και κατόπιν στον γενέθλιο τόπο του, το Πρόσβορο Γρεβενών, όπου ζούσε ήδη ο πατέρας του μαζί με τον «σακάτη» αδελφό του.
Ο συγγραφέας, στο βιβλίο του, αφηγείται όλα τα γεγονότα που συνέβησαν σ’ αυτόν και την οικογένειά του από τον Ιούνιο του 1948 μέχρι την επανένωση της οικογένειας στο Πρόσβορο Γρεβενών, το Φθινόπωρο του 1954, τα βιώματά του στους παιδικούς σταθμούς, την κομματική προπαγάνδα, την μετέπειτα πορεία του στην Ελλάδα, τις σπουδές του, το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων, την αριστεία καθώς και την επιλεκτική ανταμοιβή της στην Ελλάδα, αλλά και τον συνεχή αγώνα του για την πραγματοποίηση των ονείρων, που δεν εγκατέλειψε ποτέ.
Το βιβλίο του Πέτρου Λόλα, συνταξιούχου Γεωπόνου, συγκλονίζει τον αναγνώστη, γιατί ο συγγραφέας αφηγείται χωρίς προσωπική ιδιοτέλεια τα γεγονότα. Εστιάζει στην κοινοποίηση της αλήθειας, που αφορά μια πολύ δύσκολη περίοδο της σύγχρονης ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας, και ο στόχος του επιτυγχάνεται πλήρως από την κατάθεση της ψυχής του.
Το βιβλίο εκδόθηκε από τον συγγραφέα τον Ιούνιο του 2018 και τυπώθηκε στον Βόλο από τις γραφικές Τέχνες «ΠΑΛΜΟΣ». Η γοητεία της αλήθειας του είναι τόσο έντονη, που είμαι σίγουρη πως δεν θα αφήσει ασυγκίνητο κανέναν αναγνώστη.
Κλείνοντας, ευχαριστώ από καρδιάς τον Δήμο Λόλα, που με κατέστησε μέτοχο των βιωμάτων της οικογενείας του μέσω του βιβλίου που μου χάρισε, και συγχαίρω θερμά τον συγγραφέα του βιβλίου, Πέτρο Χ. Λόλα, για την σημαντική παρακαταθήκη που αφήνει στην πατρίδα μας με το βιβλίο του, 28.000 Ένα παιδί στο «Παιδομάζωμα» θυμήθηκε, αφού σύμφωνα με τον συγγραφέα, «για τα σχεδόν 28.000 παιδιά σημασία, τελικά, δεν έχει τι ήταν, Παιδομάζωμα ή Παιδοσώσιμο, αλλά το πως το βίωσαν τα ίδια»
Εύχομαι ολόψυχα, αυτό το εξαιρετικό βιβλίο, να είναι καλοτάξιδο.
