Εικόνες από τους τόπους από όπου ήρθαν πρόσφυγες στα Σέρβια και στην περιοχή του Δήμου μας, με μικρά σχόλια. Το Ημερολόγιο διατίθεται στο Γραφείο του Μ.Ο.Σ. (προς το παρόν) όλες τις εργάσιμες ημέρες από 10π.μ. έως 1 μ.μ. Για τους εκτός Σερβίων μπορεί να σταλεί αντικαταβολή.
Η Μικρασιατική Καταστροφή θεωρείται η μεγαλύτερη συμφορά του ελληνισμού διαχρονικά. Ο ελληνισμός της Ανατολής, που μετρούσε περίπου 5000 χρόνια, όπως διδάσκει η Ιστορία αλλά και η Αρχαιολογία με τα ευρήματά της, στις αρχές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου σε όλο το Οθωμανικό κράτος ήταν περίπου 3.000.000, Με τη συνθήκη της Λωζάνης και την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών εξαφανίστηκε, και περίπου ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες ήρθαν κάτω από άθλιες συνθήκες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους άλλους τόσους περίπου νεκρούς και αγνοούμενους.
Πρόκειται για ένα πρωτογενές έγκλημα, το οποίο δεν έχει συνάρτηση με πολεμικές συγκρούσεις. Ο γενοκτόνος δεν εξοντώνει μια ομάδα για κάτι που έκανε, αλλά για κάτι που είναι. Στην περίπτωση εδώ των Ελλήνων, επειδή ήταν Έλληνες και Χριστιανοί.
Η απόφαση για την εξόντωσή τους πάρθηκε από το Νεοτουρκικό Κομιτάτο, το οποίο από τους βαλκανικούς πολέμους και από τους επίσημους συμβούλους, (κυρίως Γερμανούς), διδάχθηκε ότι μονάχα με την εξαφάνιση των Ελλήνων, Ασσυρίων και Αρμενίων θα έκαναν πατρίδα τους τη Μικρά Ασία. Οι διάφορες μορφές βίας δεν αρκούσαν για να φέρουν τον εκτουρκισμό.
Στο συνέδριό τους, λοιπόν, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1911 πάρθηκε η απόφαση, ότι η Μικρά Ασία πρέπει να γίνει μωαμεθανική χώρα. Η απόφαση αυτή που καταδίκασε σε θάνατο διάφορες εθνότητες, εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Το τελικό πλήγμα δόθηκε από το 1919-1923. Ένας νέος διωγμός κατά των Ελλήνων από το κεμαλικό καθεστώς, πολύ πιο άγριος κι απάνθρωπος από τους προηγούμενους.
Σκοπός των Τούρκων ήταν, με τους εκτοπισμούς, τις πυρπολήσεις των χωριών, τις λεηλασίες, να επιτύχουν την αλλοίωση του εθνολογικού χαρακτήρα των ελληνικών περιοχών και να καταφέρουν ευκολότερα τον εκτουρκισμό εκείνων που θα απέμεναν.
Αυτό που δεν πέτυχε το σουλτανικό καθεστώς στους πέντε αιώνες της τυραννικής διοίκησής του, το πέτυχε μέσα σε λίγα χρόνια ο Κεμάλ. Εξόντωσε τον ελληνισμό της Αν. Θράκης, του Πόντου και της Μ. Ασίας.
Η τρομοκρατία, τα εργατικά τάγματα, οι εξορίες, οι κρεμάλες, οι πυρπολήσεις των χωριών, οι βιασμοί, οι δολοφονίες ανάγκασαν τους Έλληνες να ανέβουν στα βουνά οργανώνοντας αντάρτικο για την προστασία του άμαχου πληθυσμού. Χωρίς αυτό τα θύματα της γενοκτονίας θα ήταν πολύ περισσότερα.
Με την επικράτηση του Κεμάλ, οι διωγμοί συνεχίστηκαν με μεγαλύτερη ένταση. Στήθηκαν σε πόλεις τα διαβόητα έκτακτα δικαστήρια ανεξαρτησίας, που καταδίκαζαν και εκτελούσαν την ηγεσία του ελληνισμού.
Η γενοκτονία των Ελλήνων υπήρξε το αποτέλεσμα της απόφασης των Τούρκων εθνικιστών για επίλυση του εθνικού προβλήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη φυσική εξαφάνιση των γηγενών εθνοτήτων.
Ο αριθμός των Ελλήνων που δολοφονήθηκαν προσεγγίζει το ενάμισι εκατομμύριο, ενώ τον επίλογο της Γενοκτονίας αποτελεί ο ξεριζωμός των επιζώντων — αρκετοί έμειναν ως εξισλαμισμένοι Έλληνες στον Πόντο, μέχρι σήμερα. Η εκρίζωση αυτή των Ελλήνων είναι από τα πρωτοφανή εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Μετά από χιλιάδες χρόνια άφησαν εστίες, τάφους προγόνων και έφυγαν πρόσφυγες και διωκόμενοι στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.
Ο Αμερικανός Πρόξενος στη Σμύρνη Τζορτζ Χόρτον γράφει: «Ένα από τα δυνατότερα συναισθήματα που πήρα μαζί μου από τη Σμύρνη ήταν το συναίσθημα της ντροπής, γιατί ανήκα στο ανθρώπινο γένος».
Η Μικρασιατική Καταστροφή προσφέρει την ανεπανάληπτη ευκαιρία του εθνικού αναστοχασμού γύρω από τη μεγαλύτερη καταστροφή που υπέστη ο ελληνισμός. Το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας είχε συνθλιβεί και θαφτεί οριστικά στα χαλάσματα της Σμύρνης. Προσφυγοποίηση σχεδόν 1,5 εκ. ανθρώπων. Η ανταλλαγή των πληθυσμών έσβησε κάθε ελπίδα επιστροφής στα πατρογονικά εδάφη.
Η οδύνη για τη γενοκτονία αυτή είναι ανεξάλειπτη και αφόρητη, αλλά μόνη η οδύνη μένει πάντοτε άγονη. Έχει νόημα να διασώζουμε τη μνήμη της Γενοκτονίας των Ελλήνων και κάθε ιστορικού γεγονότος, αν η μνήμη συνοδεύεται με πράξεις που εγγυώνται για το μέλλον τον αυτοσεβασμό μας και τη συλλογική μας αξιοπρέπεια.
Οι Έλληνες της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης δεν επέτρεψαν η συντριβή που έζησαν να αποτελέσει τροχοπέδη στη νέα τους ζωή. Άφησαν πίσω τον πόνο και τράβηξαν μπροστά. Σε όσες περιοχές έφτασαν πρόσφυγες συνέβαλαν στην ανάπτυξη
Το σχεδόν χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος έπρεπε γρήγορα να στεγάσει και να περιθάλψει αυτόν τον τεράστιο πληθυσμό. Παράλληλα όμως απέκτησε μεγαλύτερη ομοιογένεια, εθνικά και θρησκευτικά. Σταδιακά η Ελλάδα των γηγενών και των προσφύγων μετέτρεψε την ήττα σε δημιουργία και την απώλεια σε άσβεστη μνήμη, αξιοποίησε τη διαφορετικότητα των προσφύγων ως κινητήρια δύναμη και έχτισε πάνω σε αυτά τα θεμέλια τη νέα Μεγάλη Ιδέα της συσπείρωσης και της αναγέννησης.
Ζωντανό παράδειγμα η πόλη μας. Στην «Ηχώ της Μακεδονίας» της 28ης.1 1924 διαβάζουμε «. … το όραμα και το μήνυμα της συμφιλίωσης, το πρώτο φωτεινό παράδειγμα, δίνεται από τους νέους , πρόσφυγες και ντόπιους των Σερβίων. Με την δική τους πρωτοβουλία , οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε , ο Χριστουγεννιάτικος χορός του 1923, για την ενίσχυση του προσφυγικού συσσιτίου ….»
Και η πολυπόθητη συμφιλίωση επήλθε μεταξύ ντόπιων και προσφύγων και χιλιοειπωμένα τα προκύψαντα , ευεργετικά της αποτελέσματα . « Το μπόλιασμα του Ελλαδισμού , με τον Ελληνισμό της Ανατολής , σημάδεψαν το ξεκίνημα της Ιστορίας του τόπου » επισημαίνει σε ομιλία του ο Εκπαιδευτικός Στάθης Πελαγίδης. Σήμερα δεν υπάρχουν γηγενείς και πρόσφυγες . Σήμερα υπάρχουν οι νεοέλληνες και η Ελλάδα . « Οι πρόσφυγες προσαρμόστηκαν , αναχωνεύτηκαν , αφομοιώθηκαν και εξομοιώθηκαν με τους αυτόχθονες αδελφούς. »
Για να τιμήσουμε, λοιπόν, κι εμείς όλους όσοι με οποιονδήποτε τρόπο αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν στους αγώνες αυτούς του Έθνους μας και για να διατηρήσουμε ζωντανή στη μνήμη μας αυτή τη θυσία αφιερώνουμε το φετινό μας Ημερολόγιο στη Γενοκτονία του Μικρασιατικού Ελληνισμού, προσπαθώντας να δώσουμε μια εικόνα των πόλεων από τις οποίες προήλθαν οι πρόσφυγες στα Σέρβια και στην περιοχή.
Τις πληροφορίες για τον τόπο καταγωγής των προσφύγων, καθώς και τον αριθμό των οικογενειών που ήρθαν στα Σέρβια και την περιοχή, αντλήσαμε από το βιβλίο του Μηνά Μαλούτα «Τα Σέρβια…», στον οποίο είμαστε ευγνώμονες για το πολυτιμότατο υλικό που μας παρέδωσε για τον τόπο μας. Το φωτογραφικό υλικό ευγενώς μας το προσέφερε από το πλουσιότατο αρχείο του ο κ. Σταύρος Καπλάνογλου, Γεωπόνος, τον οποίον και θερμά ευχαριστούμε.
Καλή Χρονιά σε Όλους.
Υπεύθυνη έκδοσης Χρυσάνθη Καραγιαννίδου
