Ο Σεισμός της 13ης Μαΐου του 1995 και τα συμβατικά κτίρια (γράφει ο Αναστάσιος Π. Σαπαλίδης*)

Σαν σήμερα 28 χρόνια πριν, ήμερα Σάββατο -όπως και σήμερα- συνέβη ένα αναπάντεχο γεγονός το οποίο συντάραξε τη ζωή των κατοίκων των  Νομών Κοζάνης και Γρεβενών. Ο σεισμός της 13^ης Μαΐου του 1995, ο οποίος έμελλε να γίνει σημείο αναφοράς της κοινωνικής ζωής των κατοίκων της περιοχής, ακούγοντας πολλές φορές σε καθημερινές συζητήσεις την έκφραση «αυτό έγινε πριν ή μετά το σεισμό».
Το μεγαλύτερο ευτύχημα ήταν ότι ο σεισμός δεν προκάλεσε απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, σε αυτό συνέβαλε σημαντικά και το γεγονός ότι συνέβη ημέρα Σάββατο και ώρα 11.43 π.μ., με ο, τι αυτό συνεπάγεται -κλειστά σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, ιδιωτικές εταιρίες κ.α.-

                Οι βλάβες σε κτίρια και εγκαταστάσεις ήταν αρκετά σημαντικές στους οικισμούς πέριξ του Ρυμνίου Κοζάνης το οποίο ήταν και το επίκεντρο του σεισμού.
Ο αριθμός των αστέγων εκτιμήθηκε σε 12.000 (Melis & Frigas 2001). Για την αντιμετώπιση της οικιστικής αυτής κρίσης η οποία προέκυψε, η πολιτεία έδρασε παρέχοντας στους σεισμόπληκτους της περιοχής το πρόγραμμα στέγασης σε έτοιμες κατοικίες, τα λεγόμενα συμβατικά κτίρια τα οποία βλέπουμε σε πλήθος οικισμών των δύο νομών. Ταυτόχρονα υπήρξε και ο σχεδιασμός για την ολική μεταφορά οικισμών οι οποίοι υπέστησαν σημαντικές ζημιές.

Παρακάτω βλέπουμε τον αριθμό των συμβατικών κατοικιών οι οποίες κατασκευάστηκαν σε κάθε οικισμό, στο νομό Κοζάνης.

Το μεγάλο αυτό έργο ήταν υψίστης σημασίας για την περιοχή. Ο κοινωνικός χαρακτήρας του έργου ήταν αυτός που επίτασσε την ταχεία και αποτελεσματική κατασκευή των κατοικιών για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των πληγέντων.

Στην περιοχή της Κοζάνης ανάδοχοι των έργων ήταν 6 ιδιώτες μηχανικοί  του νομού οι οποίοι χωρίστηκαν σε ζεύγη σχηματίζοντας 3 κοινοπραξίες καθώς και μερικές ντόπιες και εταιρίες εκτός νομού. Τα ονόματα των 6 μηχανικών ήταν:

• Σαπαλίδης Αναστάσιος – Κιάνας Μενέλαος
• Πλιάτσιος Δημήτριος – Σταμάτης Νικόλαος
• Απαζίδης Χρήστος – Βλάχος Ανδρέας

Τα έργα στα οποία ορίστηκαν ανάδοχοι οι παραπάνω κοινοπραξίες, αφορούσαν περίπου 55 κατοικίες το καθένα.

Ο σεισμός της 13ης Μαΐου του 1995 αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα της αναβάθμισης της εδαφικής σεισμικής επιτάχυνση της περιοχής από 0.12g σε 0.16g (όπου g η επιτάχυνση της βαρύτητας) και ουσιαστικά την κατάργηση των 4^ων ζωνών και σύμπτυξή τους σε τρείς.

Το συμπέρασμα είναι ότι η πρόληψη σώζει ζωές. Η αντισεισμική θωράκιση των υφιστάμενων κατασκευών και των κτιριακών υποδομών της χώρας είναι υψίστης οικονομικής σημασίας καθώς θα αποφευχθεί το σημαντικά μεγάλο κόστος της αποκατάστασης των βλαμμένων κατασκευών μετά από τους επερχόμενους σεισμούς. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι θα εξασφαλίσουμε πως μελλοντικά δεν θα θρηνήσουμε θύματα λόγω της έλλειψης δράσης σήμερα.

*Αναστάσιος Π. Σαπαλίδης
Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός Δ.Π.Θ.

Πηγές :

• Μουστεράκη, ∆ανδουλάκη, Συμεωνίδης, (2008): Το πρόγραµµα στεγαστικής αποκατάστασης σεισµοπλήκτων µε παροχή έτοιµων τυποποιηµένων κατοικιών. Σεισµοί Γρεβενών-Κοζάνης, 1995, 3o Πανελλήνιο Συνέδριο Αντισεισµικής Μηχανικής & Τεχνικής Σεισµολογίας  5–7 Νοεµβρίου, 2008 Άρθρο 2076
• Κυβερνητικό κλιμάκιο, (1995),  “Κοζάνη-Γρεβενά-Ολοκληρωµένο πρόγραµµα ανασυγκρότησης:  Μέτρα,  λύσεις,  δεσμεύσεις,  χρονοδιάγραμμάµµα,  πόροι.”,  Γεωτεχνική Ενημέρωση, 73, Μάιος 1994, σελ.32-44.
• Λέκκας, Ε.Λ., (1996), Φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές, Αθήνα: ACCESS. ΟΑΣΠ, (2000), Σεισμός: Η γνώση είναι προστασία.