Το κουτί της «Πανδώρας» (της Δήμητρας Καραγιάννη)

«Πολλά χρόνια πριν, όταν ο κόσμος ήταν πολύ μικρός, ζούσε ένας άντρας, ο Επιμηθέας που έψαχνε μια γυναίκα να μοιραστεί τη ζωή του. Μια μέρα, ο Δίας του έστειλε ως δώρο την όμορφη Πανδώρα, για να τον δοκιμάσει. Παρά τις συμβουλές του αδερφού του, να μη δεχθεί ποτέ δώρα σταλμένα από τους Θεούς, ο Επιμηθέας μαγεύτηκε από την ομορφιά της και την πήρε να ζήσει μαζί του. Στην αποθήκη του σπιτιού του, ο Επιμηθέας φυλούσε ένα κουτί που του είχαν δώσει οι Θεοί λέγοντάς του να μην το ανοίξει ποτέ. Η Πανδώρα κάθε βράδυ άκουγε στον ύπνο της φωνές μέσα από το κουτί να την καλούν να τις ελευθερώσει. Κάποια νύχτα δεν άντεξε άλλο, κι άνοιξε το κουτί. Τότε, εκατοντάδες σκοτεινές σκιές πλημμύρισαν το δωμάτιο βουίζοντας. ‘’Εγώ είμαι ο φόβος’’, είπε μία σκιά. ‘’Κι αυτοί είναι τα αδέρφια μου, είμαστε οι δυστυχίες που έστειλαν οι Θεοί για να τιμωρήσουν τους ανθρώπους’’. Η Πανδώρα απελπισμένη δεν ήξερε πώς να διορθώσει το κακό που είχε προκαλέσει. Τότε διέκρινε ένα πλασματάκι τοσοδά μικρό, που είχε μείνει μέσα στο κουτί. Ήταν η ελπίδα, που είχε τρυπώσει μέσα όταν δεν την έβλεπαν οι Θεοί. ‘’Η δουλειά μου είναι να διορθώνω τα κακά που προκαλούν στον κόσμο οι κατάρες’’, είπε. Η Πανδώρα με προσοχή την άφησε να πετάξει μακριά. Λένε πως η ελπίδα ακόμα γυρίζει γύρω από τους ανθρώπους για να βοηθήσει όσους την έχουν ανάγκη…»

Είναι ωραίοι οι μύθοι. Γιατί είναι, κατά κάποιο τρόπο, η πιο ιδανική εκδοχή της αλήθειας… Διαβάζοντας ξανά το μύθο αυτόν μετά από χρόνια, και βέβαια όχι τυχαία –γιατί τον έψαξα με αφορμή την πρόσφατη συναυλία της Φιλαρμονικής-, μου ήρθαν συνειρμικά διάφορες σκέψεις… για το κουτί της «Πανδώρας», εκείνης της γυναίκας της αρχαιότητας, μα και για το ‘κουτί’ της δικής μας «Πανδώρας», αυτής του σήμερα, που φέρει το όνομα της ‘ωραίας’ του μύθου. Της Πανδώρας των ήχων και των ασμάτων, που χρωστάει την ονομασία της, ίσως στο ομώνυμο σπουδαίο περιοδικό του 19ου αιώνα (στο οποίο δημοσιεύτηκε η πρώτη συγκροτημένη ιστορία της Κοζάνης του Κ. Γουναρόπουλου με τίτλο ‘Κοζανικά’), ίσως και στον ίδιο τον αρχαίο μύθο, ως μια έκφραση της ενδότερης ανάγκης για ελπίδα και αναγέννηση που ζωντάνευε στις ψυχές την εποχή του Μακεδονικού Αγώνα.

Η Φιλαρμονική μας, των 115 χρόνων, είναι ένα είδος ωραίου μύθου, με μια βαθιά ιστορία, που ζωντανεύει στο σήμερα και χρωματίζει με νότες το αύριο. Εκατοντάδες παιδιά γνώρισαν, έμαθαν κι αγάπησαν τη μουσική και την τέχνη, στην φιλόξενη αγκαλιά της. Ένα κομμάτι πολιτισμού και παιδείας… Μια σταθερά στον νεότερο πολιτισμό μας, ως έκφραση μουσικής καλλιέργειας. Δεμένη με την ίδια την ύπαρξη της πόλης. Χιλιάδες άνθρωποι πέρασαν απ’ τις τάξεις της, έπαιξαν μουσική για τους ίδιους, αλλά κυρίως για τους γύρω τους σε τόσες στιγμές και καταστάσεις της ιστορίας και της ζωής.

Η δημόσια μουσική… μια γνώση ατομική και μια διάχυση συλλογική, μια υψηλή πνευματική δημιουργία και προσφορά, που μας κάνει ευγενέστερους. Η Πανδώρα μας, διαχρονικά, άφησε το ανεξίτηλο σημάδι της στον πολιτισμό και την ιστορία, συνοδεύοντάς τα με την ξεχωριστή μουσική της υπόκρουση.

Από την πολύτιμη αξία του χθες, που σμίλεψε το υλικό, μέχρι την ανανεωτική ορμή τού σήμερα, η ωραία «Πανδώρα» είναι ένα στολίδι στα χέρια μας. Όχι μόνο για την ιστορία, μα ακόμα πιο πολύ για την ουσία της. Μέσα στο κλειστό κουτί της κρύβει πολλές μικρές ελπίδες που τριγυρνούν ανάμεσά μας, για να μας εμπνεύσουν το αύριo, αφού ‘η μουσική είναι ο καλύτερος τρόπος που έχουμε για να αφομοιώνουμε το χρόνο’, μα και για να τον αλλάζουμε.