Ανθρώπινα Δικαιώματα – και η οικογενειακή ζωή ομόφυλων ζευγαριών  (Του Κυριάκου Μ. Τσολακίδη [1])

Τα σύγχρονα ανθρώπινα δικαιώματα διακηρύχθηκαν αρχικά στην εποχή του Διαφωτισμού, και αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για την αμερικανική και τη γαλλική επανάσταση. Σήμερα, αποτελούν τις βασικές συνταγματικές αρχές σε γραπτά και άγραφα συντάγματα σύγχρονων δημοκρατιών. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της ιστορία τους, έχουν ιδιαίτερη σημασία για την προστασία του αδύναμου έναντι του ισχυρού. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μια έννοια δυναμική, εξελισσόμενη και μη στατική, έχουν κεντρική θέση στην ιστορία της ανθρωπότητας καθώς τείνουν να τοποθετούνται σταθερά στον πυρήνα της κοινωνικοπολιτικής ύπαρξης (Μπουρζουά, 2000). Λειτουργούν ως διεθνείς νόρμες και σταθερές που καλούνται να τελέσουν ένα διττό στόχο. Καλούνται, από τη μια, να διασφαλίζουν την προστασία όλων των ανθρώπων, όπου κι αν βρίσκονται, από κάθε μορφής εκμετάλλευση ή και κακοποίηση – πολιτική, νομική, κοινωνική, πολιτιστική, οικονομική, φυλετική, συναισθηματική, λεκτική, ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική, εμπορία ανθρώπων (trafficking). Από την άλλη, καλούνται να προστατεύουν τους ανθρώπους από κάθε μορφής διάκριση για λόγους φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας ασθένειας, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου (United Nations, 2008). Επίσης, στα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνονται τα κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα της συμμετοχής στον πολιτισμό, το δικαίωμα στην υγεία και την ιατρική.

Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου άρθρου με την ανάλυση παραδειγμάτων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) επιχειρείται η απάντηση στο ερώτημα της ύπαρξης διατυπωμένων σεξουαλικών δικαιωμάτων και αν, ναι, ποιο είναι το περιεχόμενό τους και σε ποιο βαθμό είναι κατοχυρωμένα σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Αναφορές γίνονται και σε χώρες εκτός Ευρώπης, στην Αμερική και αλλού, οι οποίες αναδεικνύουν την οικουμενικότητα των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την κοινή προσέγγιση τους στο διεθνές δίκαιο, στα εθνικά συντάγματα και στην δράση διεθνών οργανισμών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) για ετερόφυλα και ομόφυλα ζευγάρια.

 Τα ανθρώπινα δικαιώματα: ορισμός με βάση την Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948

Ιστορικά, η Magna Carta του 1215, ο μεσαιωνικός καταστατικός χάρτης της ελευθερίας, και το Καταστατικό του Καλίς (Kalisz) το 1264[2], που παραχωρούσε προνόμια στην εβραϊκή μειονότητα στο Βασίλειο της Πολωνίας, όπως η προστασία από τις διακρίσεις και την ρητορική μίσους, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στις σύγχρονες συζητήσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Άγγλος φιλόσοφος Τζον Λοκ τον 17ο αιώνα αναφέρθηκε στα φυσικά δικαιώματα και τα προσδιόρισε ως δικαιώματα «στη ζωή, την ελευθερία και την περιουσία (ακίνητη)», και υποστήριξε ότι τα εν λόγω θεμελιώδη δικαιώματα δεν μπορούν να παραλειφθούν από το κοινωνικό συμβόλαιο. Στον 19^ο αιώνα η κατάργηση της δουλείας στην Αμερική και πολλά κινήματα στον 20^ο αιώνα όπως η απελευθέρωση της Ινδίας από την Βρετανική κατοχή με το κίνημα του το κίνημα του Μαχάτμα Γκάντι οδηγούν στην δημιουργία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) το 1945 και τα ανθρώπινα δικαιώματα τέθηκαν στο επίκεντρο της παγκόσμιας συζήτησης.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα ορίζονται ως ηθικές αρχές που θέτουν συγκεκριμένα πρότυπα ανθρώπινης συμπεριφοράς και προστατεύονται ως νόμιμα δικαιώματα κατά το εθνικό και διεθνές δίκαιο. Περιλαμβάνουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα όπως το δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, καθώς και την ισότητα ενώπιον του νόμου. Στα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνονται, επίσης, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα στην υγεία, το δικαίωμα στην τροφή, το δικαίωμα στην κατοικία, την ιατρική περίθαλψη, την εκπαίδευση και το δικαίωμα συμμετοχής στον πολιτισμό.

Εισάγονται επίσης δικαιώματα που έχουν κοινωνικό χαρακτήρα (κράτος πρόνοιας) και δίνουν βάρος στις συλλογικότητες, όπως είναι η οικογένεια και τα συνδικάτα. Επιπλέον, διατυπώνονται για πρώτη φορά δικαιώματα που αφορούν στα έθνη, στις εθνότητες, στις θρησκευτικές μειονότητες, στις γυναίκες, στους ομοφυλόφιλους και στα παιδιά. Συνάμα, αναγνωρίζεται η μόρφωση και η εκπαίδευση ως ένα από τα ουσιαστικότερα ανθρώπινα δικαιώματα που αξίζουν να προστατευτούν. Η Διακήρυξη του ΟΗΕ του 1948 αποτελεί το θεμέλιο λίθο του διεθνούς δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εφόσον είναι το πρότυπο επί του οποίου βασίστηκαν μεταγενέστερες διεθνείς και διακρατικές Συνθήκες, Πρωτόκολλα, Συμβάσεις αλλά και τα εθνικά Συντάγματα (Clapham, 2007; Ishay, 2008).

Τα ανθρώπινα δικαιώματα θεωρούνται ως «κοινώς αντιλαμβανόμενα αναπαλλοτρίωτα θεμελιώδη δικαιώματα που κάθε άτομο δικαιούται από τη στιγμή της γέννησής του, απλώς και μόνο επειδή είναι ανθρώπινο ον» (Sepúlvedaetal. 2004, σελ. 3). Αυτά είναι:

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/world/999375/ta-30-katochyromena-kai-anafaireta-anthropina-dikaiomata-symfona-me-ton-oie/

Ειδικότερα, το γεγονός ότι είναι οικουμενικά και αναφαίρετα πηγάζει από την ίδια την αξία του ανθρώπου και εμπεριέχει την έννοια ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι συνυφασμένα με την ανθρώπινη φύση και συνεπώς έχουν οικουμενικό χαρακτήρα και δεν μπορούν να αφαιρεθούν. Είναι στενά συνυφασμένα μεταξύ τους, κατά τρόπο που αν παραβιαστεί ένα δικαίωμα παραβιάζονται σχεδόν όλα: π.χ. αν παραβιαστεί η ελευθερία ενός ανθρώπου, παραβιάζεται ταυτόχρονα και η αξιοπρέπειά του, αλλά και η ισότητα, αν παραβιαστεί η ιδιοκτησία παραβιάζεται η ελευθερία, αν παραβιαστεί η ισότητα κάνοντας διακρίσεις (π.χ. άνιση μεταχείριση κάποιων πολιτών από το κράτος) τότε υποτιμάται η ηθική αξία ορισμένων ανθρώπων, κ.λπ. Συνεπώς τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαίρετα και αλληλένδετα (Clapham, 2007).

Ανθρώπινα δικαιώματα και διατυπωμένα σεξουαλικά δικαιώματα

 Η προσέγγιση που ακολουθείται για την διερεύνηση του ερευνητικού ερωτήματος στο εάν υπάρχουν διατυπωμένα σεξουαλικά δικαιώματα και αν, ναι, ποιο το περιεχόμενό τους, βασίζεται σε παραδείγματα αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Εξετάζονται περιπτώσεις δικαστικών αποφάσεων διαφορετικών ευρωπαϊκών χωρών και εξετάζεται επίσης η περίπτωση της μικρής Σάρα που οδήγησε στην απόφαση-ορόσημο για τα δικαιώματα του παιδιού ομοφυλόφιλου ζευγαριού.

Το θέμα είναι ιδιαίτερα επίκαιρο, το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα ενόψει διαβουλεύσεων με τα πολιτικά κόμματα για την υποβολή σχετικού νομοσχεδίου για τους γάμους ομόφυλων ζευγαριών και την δημιουργία οικογένειας.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα προστατεύονται από τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Αυτά καλύπτουν το δικαίωμα σε μη διακριτική μεταχείριση λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού, το δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, και/ή το δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοσύνη.

Η ΕΣΔΑ «Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», με 59 άρθρα[3], προστατεύει τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα. Επίσης, η προάσπιση των οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων πραγματοποιείται με τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη. Συνεπώς η απάντηση στο ερώτημα, σύμφωνα με διεθνές κεκτημένο

Υπάρχουν σεξουαλικά δικαιώματα καθώς τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι στατικά όμως δεν είναι κατοχυρωμένα σε όλες τις χώρες. Τα σεξουαλικά δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα καθώς αποτελούν ένα εξελισσόμενο σύνολο αυτών που αφορούν στην σεξουαλικότητα και τα οποία συμβάλλουν στην ελευθερία, την ισότητα και την αξιοπρέπεια όλων των ανθρώπων.

Για να διασφαλιστεί το υψηλότερο δυνατό επίπεδο σωματικής, ψυχικής υγείας και κοινωνικής ευημερίας, για όλους τους ανθρώπους, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχουν τη δυνατότητα να απολαμβάνουν τα σεξουαλικά τους δικαιώματα ελεύθεροι από κάθε μορφή κακοποίησης, εξαναγκασμού, ή διάκρισης.

Τα σεξουαλικά δικαιώματα κατοχυρώνονται από διεθνείς συμβάσεις και η εφαρμογή τους αποτελεί προϋπόθεση για την ευημερία των ανθρώπων μιας κοινωνίας. Τα εν λόγω δικαιώματα προστατεύουν τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων προκειμένου να μπορούν από τη μία να εκφράζουν και να εκπληρώνουν τη σεξουαλικότητά τους και από την άλλη να απολαμβάνουν τη σεξουαλική τους υγεία, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τα δικαιώματα τόσο των ίδιων όσο και των άλλων συνανθρώπων τους σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2015).

Παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί πρόοδος στην ΕΕ όσον αφορά την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ, εξακολουθούν να γίνονται διακρίσεις σε βάρος ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, με ποσοστό που ανέρχεται στο 43 % να αισθάνεται ότι υφίσταται διακρίσεις. Η κρίση της νόσου COVID- 19 απλώς επιδείνωσε την κατάσταση. Μηχανισμοί όπως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) που προαναφέρθηκε αλλά αυτό συμπληρώνεται στην δράση του από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιβλέπει την εφαρμογή των αποφάσεων και τη λήψη μέτρων για τη συμμόρφωση τους με αυτές.

Η μεγάλη όμως καινοτομία είναι το δικαίωμα της ατομικής προσφυγής, που αποτελεί αναμφίβολα τον ακρογωνιαίο λίθο του θεσμικού μηχανισμού της ΕΣΔΑ μια και για πρώτη φορά στην ιστορία της διεθνούς κοινωνίας αναγνωρίστηκε στα άτομα το δικαίωμα να εγκαλέσουν ενώπιον διεθνών οργάνων το κράτος που παραβίασε στο πρόσωπο τους δικαιώματα που κατοχυρώνονται με διεθνή πράξη.

Παραδείγματα υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Τα κράτη δεν αποτελούν πλέον τον μοναδικό εγγυητή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ ταυτόχρονα αποδέχονται περιορισμούς στην κυριαρχία τους. Η προσοχή στρέφεται σε διεθνείς οργανισμούς οι οποίοι είτε σε οικουμενικό είτε σε περιφερειακό επίπεδο αναλαμβάνουν ρόλο ελεγκτή και προαγωγού των δικαιωμάτων, ενώ τα κράτη δέχονται ότι μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο ελέγχου από διεθνή όργανα ή ακόμα και να βρεθούν ως διάδικοι διεθνών δικαστηρίων.

Στο πλαίσιο αυτό, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι περιπτώσεις- παραδείγματα υποθέσεων ατομικών προσφυγών προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Υπενθυμίζεται ότι ένα άτομο μπορεί να προσφύγει σε αυτό όταν έχει χρησιμοποιήσει όλα τα ένδικα μέσα στη χώρα του. Υπογραμμίζεται ότι οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ είναι υποχρεωτικές για τα συμβαλλόμενα κράτη, τα οποία οφείλουν να συμμορφώνονται (άρθρο 46). Πολύ συχνά παρουσιάζεται ότι μια χώρα έχει καταδικαστεί από το ΕΔΔΑ.

Η συμμόρφωση μπορεί να προβλέπει αποζημίωση και επανόρθωση για τα θιγόμενα μέρη, από την οποία μπορεί να προκύπτει ανάγκη τροποποίησης του νομοθετικού πλαισίου ή ακόμα και εθνικού Συντάγματος, λήψη διοικητικών μέτρων ή οποιοδήποτε άλλο μέτρο κρίνεται πρόσφορο για την εξάλειψη της παραβίασης

Χαρακτηριστικές και ενδεικτικές είναι οι εξής δικαστικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ αναφορικά με το θέμα της ρητής αναγνώρισης του δικαιώματος οικογενειακής και όχι μόνο προσωπικής ζωής στα ομόφυλα ζευγάρια, της νομιμοποίησης συνάψεως συμφώνου συμβίωσης μεταξύ ομοφυλοφίλων αλλά και η απαγόρευση της διαφορετικής μεταχείρισης των ομοφυλόφιλων ζευγαριών σε σχέση με τα ετερόφυλα ζευγάρια:

α) η υπόθεση Schalk and Kopf κατά Αυστρίας, 24.6.2010

β) η υπόθεση Vallianatosetal. κατά Ελλάδας, 7.11.2013

γ) η υπόθεση Oliarietal. κατά Ιταλίας, 21-10-2015

δ) η υπόθεση E.B. κατά Γαλλίας της 22ας Ιανουαρίου 2008, αρ. προσφ. 43546 (Τμήμα Ευρείας Συνθέσεως)

ε) η υπόθεση X and OthersvsAustria (Αρ. προσφυγής 19010/2007 ), 19-02-2013

Με την πρώτη απόφαση του ΕΔΔΑ (υπόθεση Schalk and Kopf κατά Αυστρίας[4] ) τα ομοφυλόφιλα πλέον άτομα, τα οποία συνάπτουν σχέσεις μεταξύ τους και παρουσιάζονται ως ζευγάρια, υπάγονται στην έννοια της οικογενειακής ζωής του αρ.8 ΕΣΔΑ και έτσι τους αναγνωρίζονται σε νομικό επίπεδο δικαιώματα του οικογενειακού δικαίου.

Με τη δεύτερη απόφαση (Vallianatosetal. κατά Ελλάδας[5]) το ΕΔΔΑ έκρινε ως αδικαιολόγητη και διακριτική (ρατσιστική) μεταχείριση σε βάρος των ομοφυλόφιλων ζευγαριών την παροχή δυνατότητας μόνο στα ετερόφυλα ζευγάρια του δικαιώματος να συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης.

Με την τρίτη απόφαση (Oliarietal. κατά Ιταλίας[6]) παγιώνονται προγενέστερες σχετικές αποφάσεις, οι οποίες αναγνωρίζουν οικογενειακά δικαιώματα σε ομοφυλόφιλα ζευγάρια και πλέον θεωρείται παράνομη η αδράνεια του εθνικού νομοθέτη του κάθε κράτους, όταν δεν πράττει με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην εμποδίζονται τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια να απολαμβάνουν την οικογενειακή ζωή και όλα τα νομικά δικαιώματα, τα οποία απορρέουν από αυτή, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα ετερόφυλα ζευγάρια.

Με την τέταρτη απόφαση κρίθηκε, ότι η απαγόρευση από τις αρμόδιες εθνικές αρχές σε μία ομοφυλόφιλη να υιοθετήσει παιδί, ήταν ξεκάθαρη διακριτική – ρατσιστική παραβίαση των άρθρων 8 και 14 της ΕΣΔΑ και έτσι κατά την ΕΣΔΑ κάθε άτομο, είτε ομοφυλόφιλο, είτε ετεροφυλόφιλο, έχει το δικαίωμα να μπορεί να προβεί σε υιοθεσία παιδιού. Επιπλέον καταδίκασε την Γαλλία σε 10.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών εξόδων της προσφεύγουσας για την ηθική βλάβη, την οποία υπέστη κατά την κρίση του δικαστηρίου.

Με την πέμπτη απόφαση το ΕΔΔΑ έκρινε ότι σε περίπτωση ενός ομόφυλου ζεύγους, η άρνηση αναγνώρισης του δικαιώματος του ενός για υιοθεσία τέκνου του άλλου συνιστά διακριτική – ρατσιστική μεταχείριση σε σχέση με ένα ετερόφυλο ζεύγος. Το δικαστήριο επίσης στην υπόθεση αυτή, έκρινε επιπλέον, ότι η διαμορφωθείσα σχέση των δυο ομοφυλόφιλων και του τέκνου εμπίπτει στο άρθρο 8 της ΕΣΔΑ και έτσι κατοχυρώνεται στην περίπτωσή τους το δικαίωμα στην προστασία της οικογενειακής τους ζωής. Το δικαστήριο και σε αυτήν την περίπτωση επέβαλλε πρόστιμο 10.000 ευρώ στην Αυστρία, για την αρχική άρνησή του να επιτρέψει στο ένα ομοφυλόφιλο πρόσωπο, να υιοθετήσει το παιδί του άλλου ομοφυλόφιλου και να έχουν οικογένεια.

Στην Ευρώπη δέκα χώρες εκ των οποίων,  η Ολλανδία (το έτος 2001), το Βέλγιο (το έτος 2003), η Ισπανία (το έτος 2005), η Ισλανδία (το έτος 2010), η Νορβηγία (το έτος 2008), η Σουηδία (το έτος 2009), η Πορτογαλία (το έτος 2010), η Δανία (το έτος 2006), η Γαλλία (το έτος 2013) και η Αγγλία (το έτος 2014) αναγνωρίζουν πλήρη δικαιώματα πολιτικού γάμου για όλα τα ζευγάρια χωρίς καμία διάκριση φύλου. Άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες αναγνωρίζουν δικαιώματα μέσω του συμφώνου συμβίωσης σε ομοφυλόφιλους είναι η Αυστρία, η Φινλανδία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, το Λιχτενστάιν, η Ελβετία, η Ανδόρα, η Τσεχία, η Κροατία, το Λουξεμβούργο, η Σλοβενία καθώς και η Ελλάδα τώρα πια.

Εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μπορούσε επίσης να επισημανθεί μία κρίσιμη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, στην υπόθεση Obergefelletal. v. Hodgeetal[7]., η οποία εξεδόθη το 2015 και αναγνώρισε ρητά σε όλα τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια στην Αμερική το δικαίωμα στην απόλαυση της οικογενειακής ζωής.

Το εμβληματικό παράδειγμα της μικρή Σάρα που οδήγησε στην απόφαση-ορόσημο για τα δικαιώματα του παιδιού σε οικογένειες ομόφυλων ζευγαριών

Όλα ξεκίνησαν όταν ενώπιων του δικαστηρίου (ΕΔΔΑ) έφτασε η υπόθεση, καθώς οι βουλγαρικές αρχές αρνήθηκαν να δώσουν πιστοποιητικό γέννησης στην νεογέννητη κόρη ενός ομοφυλόφιλου ζευγαριού με βάση ότι ένα παιδί δεν μπορεί να έχει δύο μητέρες. Η Βουλγάρα Καλίνα Ιβάνοβα και η γεννημένη στο Γιβραλτάρ, Τζέινς Τζόουνς είναι και δύο μητέρες της Σάρα, η οποία γεννήθηκε στην Ισπανία το 2019. Καμία, όμως, δεν είχε ισπανική καταγωγή, κάτι που σημαίνει ότι το παιδί δεν μπορεί να πάρει ισπανική υπηκοότητα και σύμφωνα με βρετανικό νόμο του 1981, η Τζόουνς δεν μπορεί να μεταβιβάσει την βρετανική υπηκοότητα στην κόρη της καθώς γεννήθηκε στο Γιβραλτάρ. Τότε, η Ιβάνοβα ζήτησε βουλγαρική υπηκοότητα για το παιδί της, αλλά απορρίφθηκε καθώς ο γάμος ομοφυλοφίλων και το σύμφωνο συμβίωσης δεν αναγνωρίζονται νομικά στη Βουλγαρία. ‘Έτσι, η μικρή Σάρα κινδύνευσε να μην θεωρείται υπήκοος κάποιου κράτους, ανίκανη να φύγει από τη χώρα διαμονής της οικογένειάς της, την Ισπανία, καθώς και προσωπικά έγγραφα, περιορίζοντας επομένως την πρόσβασή της στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και την κοινωνική ασφάλιση.

Ωστόσο, η απόφαση του δικαστηρίου υποστηρίζει την μικρή Σάρα και άλλες ομόφυλες οικογένειες. Να σημειωθεί, ότι το δικαστήριο αποφάσισε ότι το παιδί έπρεπε να λάβει βουλγαρικό διαβατήριο. Μετά την απόφαση, η ArpiAvetisyan, επικεφαλής στη ΜΚΟ ILGA-Europe[8] δήλωσε, σύμφωνα με το euronews: «Η απόφαση έφερε την πολυαναμενόμενη διευκρίνιση ότι η γονεϊκότητα που έχει εδραιωθεί σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν μπορεί να απορριφθεί από ένα άλλο, με το πρόσχημα της προστασίας της εθνικής ταυτότητας».

Για παρόμοιο θέμα, σχετικά με ερωτήματα που τίθενται για τα δικαιώματα του παιδιού, την ευημερία του και την ψυχική του υγεία ο κ. Κωνσταντίνος Ρόκκας[9] (Επίκουρος Καθηγητής Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Συναλλαγών στο ΑΠΘ)  ερωτηθείς για το αν πρέπει να εξετάσουμε πρωτίστως τα δικαιώματα του παιδιού σημείωσε ότι «αυτή τη στιγμή, επειδή η Ελλάδα δεν είναι πρωτοπόρος τουλάχιστον στο ζήτημα των ομόφυλων οικογενειών, υπάρχει εμπειρία δεκαετιών από πάρα πολλές χώρες και υπάρχουν ήδη έρευνες, όχι μία περισσότερες έρευνες, οι οποίες εξετάζουν την ευημερία των παιδιών τα οποία έχουν μεγαλώσει σε οικογένειες ίδιου φύλου. Εδώ λοιπόν τα δεδομένα τα οποία έχουμε είναι αρκετά σαφή και δείχνουν ότι η ευημερία, η ψυχική υγεία των παιδιών και η ανάπτυξη των παιδιών που μεγαλώνουν σε οικογένειες που συγκροτούνται από δύο άτομα του ίδιου φύλου, δεν διαφοροποιείται σε σχέση με τις υπόλοιπες οικογένειες που αποτελούνται από παιδιά που μεγαλώνουν με δύο γονείς διαφορετικού φύλου»

Η οικογενειακή ζωή ομόφυλων ζευγαριών διερευνήθηκε μέσα από ενδεικτικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Από όλες τις ενδεικτικές μελέτες και παραδείγματα αναδεικνύεται η προάσπιση των δικαιωμάτων των ομόφυλων ζευγαριών και η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των παιδιών. Αν και στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης η ισχύς των θεμελιωδών δικαιωμάτων υποστηρίζεται θεσμικά φαίνεται ότι αυτό δεν ισχύει σε όλες τις χώρες Κράτη -Μέλη της Ένωσης οι οποίες καλούνται να εκσυγχρονίσουν το θεσμικό τους πλαίσιο και να εναρμονιστούν με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Διαπιστώνεται ότι από την πλευρά της νομοθετικής κατοχύρωσης της οικογενειακής ζωής των ομόφυλων ζευγαριών έχουν γίνει σημαντικά βήματα και συμβαδίζουν με τα δικαιώματα των ετερόφυλων ζευγαριών ωστόσο χρειάζονται πολύ να γίνουν στο επίπεδο της κοινωνίας και της συλλογικής αντίληψής του θέματος ώστε να υπάρξει συν αντίληψη και μη διάκριση απέναντι των ομόφυλων ζευγαριών και των οικογενειακών δικαιωμάτων τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

–          Bourgeois, B. (2000). Φιλοσοφία και δικαιώματα του Ανθρώπου, Εκδ. Εστία

–          Clapham, Α. (2007). Human Rights: A Very Short Introduction,Oxford University Press

• Ishay, (2008).The History of Human Rights: From Ancient Times to the Globalization Era, University of California Press
• Sepulveda, M. et al. (2004).Human Rights Reference Handbook (3rd ed.). CostaRica: University of Peace.
• Ηνωμένα Έθνη: https://unric.org/el/%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%b1/
• Καθημερινή:https://www.kathimerini.gr/world/999375/ta-30-katochyromena-kai-anafaireta-anthropina-dikaiomata-symfona-me-ton-oie/
• https://www.oyez.org/cases/2014/14-556
• https://hudoc.echr.coe.int/fre#{%22itemid%22:[%22002-912%22]}
• https://www.constitutionalism.gr/echr-vallianatos-el/
• https://www.constitutionalism.gr/oliar%CE%B9-sholio-vlahou/
• https://www.lifo.gr/now/world/apofasi-orosimo-omofyla-zeygaria-kai-ta-paidia-toys-prepei-na-anagnorizontai-os
• https://www.ertnews.gr/roi-idiseon/k-rokas-sto-proto-gia-omofyla-zeygaria-simantika-ta-vimata-apo-pleyra-nomothesias-prepei-omos-na-oloklirothoun-pio-syntoma-audio/

Ν.Β.: Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Επιστημονικό περιοδικό της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών (ΕΕΦ) «ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ» στις 29 Ιανουαρίου

[1]Ο Κυριάκος Μ. Τσολακίδης, Msc είναι Εκπαιδευτικός κλάδου ΠΕ86 (Πληροφορικής), Διευθυντής του Γυμνασίου Σερβίων – Κοζάνης

[2]https://el.wikipedia.org/wiki/

[3]https://www.echr.coe.int/documents/d/echr/convention_ell

[4]https://hudoc.echr.coe.int/fre#{%22itemid%22:[%22002-912%22]}

[5]https://www.constitutionalism.gr/echr-vallianatos-el/

[6]https://www.constitutionalism.gr/oliar%CE%B9-sholio-vlahou/

[7]https://www.oyez.org/cases/2014/14-556

[8]https://www.lifo.gr/now/world/apofasi-orosimo-omofyla-zeygaria-kai-ta-paidia-toys-prepei-na-anagnorizontai-os

[9]https://www.ertnews.gr/roi-idiseon/k-rokas-sto-proto-gia-omofyla-zeygaria-simantika-ta-vimata-apo-pleyra-nomothesias-prepei-omos-na-oloklirothoun-pio-syntoma-audio/