Το παραποτάμιο πλατανόδασος και τα γειτονικά Αναβρυκά του Αλιάκμονα, περιοχή μεγάλου φυσικού κάλλους κοντά στο Ρύμνιο, κινδυνεύουν σοβαρά. Τα επιβλητικά πλατάνια τους, τα οποία φιλοξενούν πλήθος ενδημικών και αποδημητικών πτηνών, απειλούνται από δύο βασικούς κινδύνους:
Ο πρώτος αφορά στα αυξημένα κρούσματα λαθραίας υλοτομίας που εμφανίστηκαν τον τελευταίο καιρό. Τέτοιες περιπτώσεις είχαμε και παλιότερα με αποκορύφωμα την περίοδο κατασκευής του φράγματος Ιλαρίωνα, οπότε τα παράνομα πριόνια δούλευαν ασταμάτητα.
Ο δεύτερος και πιο σοβαρός κίνδυνος είναι η θανατηφόρα ασθένεια του «μεταχρωματικού έλκους» που προσβάλει μαζικά (και) τα πλατάνια της Ελλάδας και οφείλεται στο μύκητα Ceratocystis fimbriata f.sp. platani. Η μεταδοτική αυτή αρρώστια έχει φτάσει πλέον και στα πλατανόδασος του Αλιάκμονα, το οποίο εκπέμπει SOS. H μετάδοση επιταχύνεται και από τη λαθραία υλοτομία, μιας και τα αλυσοπρίονα που μολύνονται κατά την κοπή ενός άρρωστου δέντρου μεταφέρουν το μύκητα όταν χρησιμοποιηθούν για το «κλάδεμα» ενός υγιούς δέντρου.
Το μεταχρωματικό έλκος είναι η πλέον καταστρεπτική ασθένεια του πλατάνου διεθνώς. Νεαρά δένδρα συνήθως νεκρώνονται σε χρόνο μικρότερο των δύο ετών, ενώ για τα μεγαλύτερα δένδρα απαιτούνται περισσότερα χρόνια μέχρι την «τελική πτώση». Η ασθένεια έχει προκαλέσει τεράστιες καταστροφές στην Ιταλία και τη Γαλλία. Ο μύκητας αυτός αποτελεί μια τεράστια απειλή για τα πλατάνια της Ελλάδας και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Το πλέον εμφανές σύμπτωμα είναι ο ξαφνικός μαρασμός ενός τμήματος της κόμης του δέντρου. Τα φύλλα κιτρινίζουν πρόωρα και μαραίνονται. Έτσι μπορούν να διακριθούν από τα γειτονικά υγιή φύλλα. Πολύ συχνά την άνοιξη οι νέοι οφθαλμοί ξαφνικά νεκρώνονται πριν ακόμη αναπτυχθούν ή μπορεί να μην αναβλαστήσει καθόλου ολόκληρο το δέντρο. Πληροφ. Υπουργείο Γεωργίας.
Εικ.1. Υπεραιωνόβιο δέντρο πλατάνου (διάμετρος 3μ. περίπου), που έχει νεκρωθεί από την ασθένεια
Να υπογραμμίσουμε ότι οι Δασικές Υπηρεσίες της Π.Ε Κοζάνης, οι οποίες διαχειρίζονται το θέμα, έχουν εντοπίσει «εστίες προσβολής» και σε άλλες περιοχές με συστάδες πλατάνων, κυρίως σε ρεματιές. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα ρέματα δίπλα στη Μηλιά, στο Βελβεντό (προς τη λίμνη) και την Αγία Κυριακή, στην Αιανή, στην Ελάτη και το Πλατανόρευμα στα Σέρβια. Οι Δασικές Υπηρεσίες έχουν οριοθετήσει αρκετές ζώνες ελέγχου σε «υποψήφιες για κρούσματα» περιοχές των δήμων Κοζάνης, Σερβίων και Βελβεντού. Να σημειώσουμε επίσης ότι στις ζώνες αυτές πρόκειται να κοπούν και να ΚΑΟΥΝ τα άρρωστα δέντρα, ώστε να σωθούν τα γερά. Στις εστιακές, οριοθετημένες ζώνες θα γίνονται συνεχείς έλεγχοι από τις δασικές υπηρεσίες. Απαγορεύεται η διακίνηση φυτών πλατάνου που προορίζονται για φύτευση, καθώς και καυσόξυλων ή και ξυλείας πλατάνου. Επίσης, στις ζώνες απαγορεύεται να πραγματοποιηθούν χωματουργικές εργασίες χωρίς άδεια των Δασικών Υπηρεσιών.
Εικ 2. Πλάτανος που προσβλήθηκε από την ασθένεια και κατέρρευσε
Κατά τη γνώμη μας, εκτός από τις καθ’ ύλη αρμόδιες Δασικές Υπηρεσίες της Π.Ε Κοζάνης, πρέπει να δραστηριοποιηθούν και οι οικείοι Δήμοι Κοζάνης, Σερβίων και Βελβεντού, τουλάχιστον στο επίπεδο της ενημέρωσης του κόσμου. Συγκεκριμένα:
1) Να βγάλουν αναλυτικές ανακοινώσεις, επισημαίνοντας τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα πλατάνια μας
2) Να καλούν τους πολίτες να καταγγέλλουν κάθε κρούσμα λαθρο-υλοτομίας, ώστε να συλληφθούν και να τιμωρηθούν οι παρανομούντες που καταστρέφουν το φυσικό κεφάλαιο του τόπου. Επίσης να αναφέρουν όσες περιπτώσεις ασθένειας υποπίπτουν στην αντίληψή τους
Κι εμείς με τη σειρά μας, ως Οικολογική οργάνωση, κάνουμε έκκληση στους περιπατητές, στους ορειβατικούς και περιβαλλοντικούς συλλόγους που περιδιαβαίνουν τη φύση, να έχουν το νου τους. «Τα πλατάνια και τα μάτια μας». Ειδικά για το παραποτάμιο δάσος – βιότοπο του Αλιάκμονα δεν χωρά καμιά έκπτωση, γιατί αποτελεί ένα βαρύτιμο κόσμημα για όλη τη Δυτική Μακεδονία.
Οικολογική Κίνηση Κοζάνης 7-2-2024
**Οι εικόνες με τα άρρωστα πλατάνια που σας στείλαμε δεν είναι από την περιοχή μας. Είναι από άλλες περιοχές, όπου η αρρώστια έχει προχωρήσει πολύ και η προσβολή των δέντρων είναι καταστροφική
Όσοι πάμε για ψάρεμα βλέπουμε συχνά αγροτικά να φορτώνουν Πλατάνια. Ο Έλληνας δυστυχώς είναι πολλά χρόνια πίσω σε όλα. Και όσοι ρωτάτε γιατί δεν παίρνουμε τηλέφωνο, ρωτήστε τους βοσκούς εκεί που παίρνουν πόση σημασία τους δίνουν. Κάθε μέρα κόβουν και ποτέ δεν εμφανίστηκε το δασαρχείο. Το δάσος έμεινε το μισό.