Το αρχοντικό της Πούλκως βρίσκεται στη συνοικία Γεράνεια στη Σιάτιστα Κοζάνης. Σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την είσοδο, άρχισε να χτίζεται το 1752 και χρωστά το όνομά του στην Ελένη Πουλκίδου, σύζυγο του έμπορου Μιχαήλ Καραμπέρη, που το κληρονόμησε από τη μητέρα της το 1910 και κατοίκησε σε αυτό αρκετά χρόνια αργότερα με την οικογένειά της. Το 1921 το μεταβίβασε στην κόρη της Βασιλική, σύζυγο του Αναστασίου Πουγγιά, η οποία πέθανε το 1959, με αποτέλεσμα να το κληρονομήσουν τα παιδιά της έως το 1966, οπότε και πέρασε στο υπουργείο Πολιτισμού, με αναγκαστική απαλλοτρίωση. Όλα ξεκίνησαν, όμως, όταν ο περιπλανώμενος στην Οθωμανική Αυτοκρατορία Έλληνας έμπορος με καταγωγή από τη Σιάτιστα, Θεόδωρος Εμμανουηλίδης, αποφάσισε να χτίσει ένα μεγαλοπρεπές αρχοντικό στη γενέτειρά του. Σήμερα, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τον εξαιρετικό γραπτό διάκοσμο, τα πολύχρωμα βιτρό στα παράθυρα και φυσικά τα ξυλόγλυπτα. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει και στις γύψινες διακοσμήσεις στα τζάκια του αρχοντικού. Η επίτιμη έφορος αρχαιοτήτων Αγγελική Κοτταρίδη έχει περιγράψει το συγκεκριμένο οικοδόμημα ως «ένα εξαιρετικό δείγμα αστικής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα, εύγλωττος μάρτυρας της άνθισης των πόλεων της δυτικής Μακεδονίας, όπου το επιχειρηματικό δαιμόνιο των Ρωμιών εμπόρων κατάφερε να μετατρέψει τις ευκαιρίες της Pax Ottomana σε πλούτο και ποιότητα ζωής. Ευρύχωρες σάλες, εντυπωσιακά τζάκια, άνετα μιντέρια, υαλοστάσια με κομψά αραβουργήματα και χρωματιστά γυαλιά που μετατρέπουν το φως σε μαγικό παιχνίδι, ξύλινες επενδύσεις, λαμπερά, χαρούμενα χρώματα, ζωγραφιές παντού με ανθοδέσμες και γλάστρες, λουλούδια κάθε λογής και φρούτα και πουλιά, που ακολουθώντας τη μόδα της εποχής φέρνουν τους ανοιξιάτικους κήπους μέσα στο σπίτι, δημιουργούν το πλαίσιο όπου μπορεί κανείς να απολαύσει τη χαρά της ζωής, μιας ζωής άνετης και εκλεπτυσμένης που συνεχίζει τη μακριά παράδοση της Ανατολής». Και προσθέτει: «Οι τοιχογραφίες με τα τρικάταρτα εμπορικά ιστιοφόρα και τα περίτεχνα αραβουργήματα που διακοσμούν τους εξωτερικούς τοίχους του ορόφου δηλώνουν τις πηγές του πλούτου, αλλά και την κοσμοπολίτικη διάθεση των ιδιοκτητών του αρχοντικού, ενώ η μορφολογία, η δομή και η διακόσμησή του ακολουθούν τα εξαιρετικά λειτουργικά πρότυπα που, όντας προϊόντα παράδοσης και εξέλιξης αιώνων, καθιερώθηκαν και επαναλαμβάνονταν παντού, από την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και την Αττάλεια μέχρι το Κάιρο και τα Βαλκάνια, αντικατοπτρίζοντας το κοινό γούστο −τη μόδα της εποχής− και ενσωματώνοντας τις τοπικές ιδιαιτερότητες». Να θυμίσουμε ότι η αποκατάσταση του αρχοντικού υλοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας, στην οποία ανήκε η Σιάτιστα τα προηγούμενα χρόνια.
Φωτογραφίες: Βίκυ Μάκρα και Τάσος Κακαμανούδης – lifo.gr
