Όταν ακούμε για βία κατά των γυναικών, σκεφτόμαστε ίσως την (σωματική, σεξουαλική, λεκτική, συναισθηματική, οικονομική) ενδοοικογενειακή βία, τη σεξουαλική παρενόχληση, το βιασμό, και τη γυναικοκτονία, την πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας. Χωρίς τα παραπάνω να αποτελούν μια εξαντλητική αναφορά των μορφών έμφυλης βίας, είναι αυτά που συνήθως περνούν από το μυαλό μας. Υπάρχει, ωστόσο, μια μεγάλη κατηγορία μορφών βίας κατά των γυναικών που δεν την αντιλαμβανόμαστε ως τέτοια: η έμφυλη διαδικτυακή βία.
Αυτή περιλαμβάνει ένα μεγάλο φάσμα συμπεριφορών κατά των γυναικών που πραγματοποιούνται διαδικτυακά και αναμφίβολα αποτελούν κακοποίηση.
Δυστυχώς, κάποιες από αυτές είναι σχεδόν νομιμοποιημένες στη συνείδηση όλων μας και η αναφορά σε αυτές γίνεται ως αστείο, όπως η αποστολή γυμνών φωτογραφιών στα social media σε ανυποψίαστες άγνωστες. Παρόλα αυτά, πρόκειται για διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση, συνιστά παραβίαση και – το σημαντικότερο – μπορεί να έχει πολύ αρνητικές συναισθηματικές επιπτώσεις στα νεαρά κορίτσια στα οποία συνήθως απευθύνεται.
Μία ακόμη σοβαρότερη μορφή διαδικτυακής κακοποίησης των γυναικών είναι η ανάρτηση γυμνών φωτογραφιών των ίδιων των γυναικών στο internet χωρίς τη συγκατάθεσή τους, συνηθέστερα από δυσαρεστημένους πρώην συντρόφους. Αυτή η μορφή έχει συνήθως τραγικές συνέπειες, καθώς η γυναίκα έρχεται αντιμέτωπη με την πραγματικότητα να υπάρχουν στο διαδίκτυο γυμνές φωτογραφίες της ή βίντεο χωρίς τη συγκατάθεσή της, συχνά να αποστέλλονται σε οικογένεια, νυν συντρόφους, ακόμη και στην εργασία της, με αποτέλεσμα την ψυχολογική της κατάρρευση και, σε κάποιες περιπτώσεις, την αυτοκτονία.
Μια τρίτη υποκατηγορία, που αφορά ιδιαίτερα τους/τις έφηβους/ες και απαιτεί συντονισμένες παρεμβάσεις πρόληψης για την αποφυγή της, είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying). Το γνωστό μας bullying μεταφέρεται στο διαδίκτυο μέσω του οποίου στα social medial παιδιά εκφοβίζουν, ντροπιάζουν και απειλούν άλλα παιδιά, συχνά ομαδικά (cybermobbing), πράγμα που εντείνει τον εξευτελισμό που βιώνουν τα άτομα και πάλι με τραγικές συχνά συνέπειες. Και όλα αυτά με πλήρη άγνοια γονιών και δασκάλων, μηδενική εποπτεία της ψηφιακής ζωής και συμπεριφοράς των παιδιών και καμία προηγούμενη εκπαίδευση γύρω από την ηθική και τους νόμους που διέπουν τη χρήση του διαδικτύου. Τα παραπάνω έχουν και νομικές συνέπειες, τις οποίες επίσης φαίνεται να αγνοούμε.
Ο κατάλογος είναι ανεξάντλητος: διαδικτυακή παρακολούθηση (cyberstalking), διαδικτυακός εκβιασμός ή σεξουαλικός εξαναγκασμός, διαδικτυακές απειλές βιασμού, εικονικοί βιασμοί στα διαδικτυακά παιχνίδια προσομοίωσης της πραγματικής ζωής, διαδικτυακή ρητορική μίσους κατά των γυναικών. Κακοποιητικές συμπεριφορές που τσακίζουν συναισθηματικά και κοινωνικά τα θύματά τους, για τις οποίες δεν υπάρχει ακόμη επαρκής ενημέρωση, και τις οποίες δεν αντιλαμβάνονται συχνά ούτε τα θύματα ως κακοποιητικές, με αποτέλεσμα να μην κινητοποιούνται για την αντιμετώπισή τους ή να μην μοιράζονται καν τι τους συνέβη.
Και αν το μοιραστούν, δυστυχώς συχνά επαναθυματοποιούνται και επανατραυματίζονται είτε από την οικογένεια και τους οικείους είτε από τις αρχές στις οποίες απευθύνονται για να το καταγγείλουν. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της διάχυτης κοινωνικής αντίληψης ότι φέρουν και τα ίδια τα θύματα ευθύνη, ακριβώς όπως συμβαίνει και με τα θύματα βιασμού στην πραγματική ζωή.
Αναμενόμενα, αυτό που συχνά υιοθετούν οι γυναίκες ως στρατηγική αντιμετώπισης της βίας που έχουν υποστεί είναι να βγουν από την ομάδα που τους επιτέθηκε, να απεγκαταστήσουν την εφαρμογή social media όπου δέχτηκαν τη βία, να μη μπαίνουν στο διαδίκτυο κοκ. Το αποτέλεσμα είναι να αποσυρθούν από το διαδίκτυο και τη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας, θέτοντας οι ίδιες οι νέες γυναίκες τον εαυτό τους εκτός δημόσιου χώρου, στερούμενες την πρόσβαση και περαιτέρω εξοικείωση με τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας, συχνά κατόπιν προτροπής οικείων, αρχών και ειδικών ψυχικής υγείας. Πέρα από τον προφανή αυτοπεριορισμό και τις συνέπειές του, με αυτόν τον τρόπο αναπαράγεται περαιτέρω η μειωμένη πρόσβαση των γυναικών στα του δήμου και ενισχύεται η πατριαρχική αντίληψη που τις περιορίζει στα του οίκου.
Τα παραπάνω είναι πρωτίστως αποτέλεσμα της έλλειψης ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης όχι μόνο για την έμφυλη βία και κακοποίηση, διαδικτυακή και μη, αλλά ευρύτερα για τη συναίνεση, την ισότητα, τα δικαιώματα και το σεβασμό. Συνεπώς, για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας, διαδικτυακής και μη, απαιτούνται αφενός προγράμματα πρόληψης και συμπερίληψη του μαθήματος της σεξουαλικής αγωγής στο ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας και αφετέρου εκπαίδευση στη χρήση του διαδικτύου ώστε να αποτελεί εργαλείο ενδυνάμωσης και χειραφέτησης των κοριτσιών και των γυναικών και όχι ένα ακόμη μέσο κακοποίησής τους.
*Περισσότερες πληροφορίες για τη διαδικτυακή βία κατά των γυναικών μπορείτε να αναζητήσετε στην ιστοσελίδα του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας στη διεύθυνση:
https://www.kethi.gr/ereunes-meletes/diadiktyaki-bia-kata-ton-gynaikon-synoptiki-ekthesi
*Περισσότερες πληροφορίες για τη σεξουαλική αγωγή για όλες τις ηλικίες μπορείτε να βρείτε εδώ:
