Τα πλίνθινα χωριά των Κορεστείων συνθέτουν ένα ξεχωριστό σκηνικό, μοναδικό στην ελληνική Περιφέρεια. Ο Άνω και Κάτω Κρανιώνας, μαζί με τον Γάβρο, την Χαλάρα και τον Μαυρόκαμπο, είναι τα χωριά που συναντά κανείς όταν ταξιδεύει στον επαρχιακό δρόμο από Καστοριά προς Πρέσπες. Περπατώντας στα λασπωμένα ανοίγματα του χωριού, το νιώθεις στην ατμόσφαιρα, ότι η εγκατάλειψη και ερήμωση του δεν έγινε για τους γνωστούς λόγους της αστυφιλίας που χαρακτηρίζει την Ελλάδα μετά το 1960. Τα χωριά όπως κι οι δύο μαχαλάδες του Κρανιώνα βρέθηκαν στην πυρήνα των εμφυλιοπολεμικών συγκρούσεων, μιας και στην περιοχή του Μάλι Μάδι διαδραματίστηκαν οι αιματηρότερες και σφοδρότερες μάχες της εμφύλιας σύγκρουσης. Όπως αναφέρει κι ο Μιχάλης Σακελλαρίου, μόνιμος κάτοικος της περιοχής, πολλοί κάτοικοι που απέμειναν μετά τον εμφύλιο έφυγαν για τον Καναδά, την Αυστραλία και κάποιοι στην Ευρώπη.
Οι περισσότερες κατοικίες κτίστηκαν προς τα τέλη του 19ου αιώνα και τα υλικά της τοιχοποιίας είναι πλινθόκτιστοι κυβόλιθοι από κοκκινόχωμα αναμεμιγμένο με άχυρο.
ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/Δημήτρης Στραβού
