Εννέα χρόνια μετά την ανάληψη της διεύθυνσης της ιστορικής Φιλαρμονικής «Πανδώρα» του Δήμου Κοζάνης, ο αρχιμουσικός Νικόλαος Χρυσοχόου μιλά στο kozan.gr για μια πορεία γεμάτη μουσική, όραμα και συλλογική προσπάθεια. Ωστόσο, ο ίδιος δεν εστιάζει μόνο στα καλλιτεχνικά επιτεύγματα. Το όραμά του εκτείνεται πολύ πέρα από τις νότες: η Πανδώρα, όπως τονίζει, πρέπει να γίνει ένας θεσμικά ισχυρός οργανισμός, με σαφείς διαδικασίες και σταθερές δομές, αντάξιες της 125ετούς ιστορίας της. «Δεν είναι σωστό να λειτουργεί μόνο χάρη στο φιλότιμο λίγων. Οι θεσμοί πρέπει να αντέχουν πέρα από πρόσωπα», σημειώνει με νόημα. Μέσα από τη συνέντευξη, αναδύεται και μια ιδιαίτερα ποιητική μεταφορά: η Πανδώρα, λέει, μοιάζει με κρεμμύδι – κάθε στρώση της αποκαλύπτει κάτι ουσιαστικό, κάτι μοναδικό. Κάθε άνθρωπος που περνά από αυτήν, γίνεται κι ένας ακόμη φλοιός σε μια ζωντανή ιστορία που συνεχώς μεγαλώνει. «Η αξία της, όπως και το κρεμμύδι, είναι στην πολλαπλότητα και στην εξέλιξή της», καταλήγει. Ανάμεσα σε παρελάσεις, πρόβες, συγκινήσεις και σχέδια για το μέλλον, ο Νικόλαος Χρυσοχόου αποδεικνύει τι σημαίνει να ηγείσαι όχι μόνο με την τεχνική ενός σπουδαίου μαέστρου, αλλά με αγάπη, θεσμική συνείδηση και βαθιά πίστη στην αποστολή του πολιτισμού.
Ακολουθεί η συνέντευξή του στο kozan.gr
– Πότε μπήκε για πρώτη φορά η μουσική στη ζωή σας και πότε καταλάβατε ότι η διεύθυνση ορχήστρας ή μπάντας ήταν ο δικός σας δρόμος;
Η μουσική μπήκε στη ζωή μου από πολύ νωρίς, ήδη από τα νηπιακά μου χρόνια, καθώς γεννήθηκα σε ένα σπίτι όπου η μουσική είχε έντονη παρουσία. Η μητέρα μου ασχολούνταν σοβαρά με τη μουσική και μας μετέδωσε την αγάπη της για αυτήν την τέχνη. Έτσι, μόλις τελείωσα το σχολείο, αφοσιώθηκα στην μελέτη και εκπαίδευση του εργασιακού χώρου των φιλαρμονικών.
– Τι ήταν αυτό που σας προσέλκυσε περισσότερο ώστε να εκφράσετε το ενδιαφέρον σας για τη θέση του Αρχιμουσικού στην Πανδώρα; (π.χ. η ιστορία της, οι προοπτικές, κάποιο άλλο επαγγελματικό κίνητρο, ένας συνδυασμός όλων αυτών;
Αυτό που με ώθησε να υποβάλω αίτηση για τη θέση του Αρχιμουσικού της Φιλαρμονικής, πριν από εννέα χρόνια, δεν ήταν απλώς η αγάπη μου για τη μουσική, αλλά κυρίως ο βαθύς θαυμασμός μου για την ανεκτίμητη ιστορική διαδρομή της Πανδώρας. Μιλάμε για τη Φιλαρμονική με την αρχαιότερη παρουσία σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα, έναν ζωντανό οργανισμό πολιτισμού που κουβαλά πάνω του τη μνήμη γενεών, την παράδοση και τη μουσική ταυτότητα του τόπου μας.
– Πώς ήταν η Πανδώρα όταν ξεκινήσατε και πώς έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα, εννέα χρόνια μετά;
Όταν ανέλαβα τη Φιλαρμονική, βρισκόταν ήδη σε ένα πολύ καλό επίπεδο. Η δική μου φιλοδοξία ήταν να ενισχύσω επιμέρους τομείς και να εισάγω νέα, καινοτόμα προγράμματα στην καθημερινή λειτουργία και φιλοσοφία του συνόλου. Η στρατηγική μου βασίστηκε σε τρεις κύριους άξονες, που καθόρισαν και τη μετέπειτα πορεία μας.
Πρώτος άξονας: η δημιουργία ενός ισχυρού φυτωρίου και της μπαντίνας, ως βασική επένδυση στο μέλλον της Φιλαρμονικής. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι, όταν ξεκινήσαμε, το παρουσιολόγιο κατέγραφε μόλις τρία παιδιά. Μέσα σε έναν χρόνο, καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα 35μελές οργανωμένο και λειτουργικό φυτώριο, που θα αποτελούσε τον θεμέλιο λίθο για τις επόμενες γενιές μουσικών.
Δεύτερος άξονας: η εξωστρέφεια. Ήθελα η Φιλαρμονική να ξεπεράσει τα όρια του στενού γεωγραφικού της πλαισίου και να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με το ευρύτερο κοινό, μέσα από συμμετοχές σε φεστιβάλ, συνεργασίες, αλλά και μέσω της παρουσίας της σε πολιτιστικά δρώμενα με δυναμική απήχηση.
Τρίτος και εξίσου σημαντικός άξονας: η ενίσχυση του αυθεντικού ρεπερτορίου για ορχήστρα πνευστών. Δώσαμε έμφαση τόσο στο συμφωνικό όσο και στο σύγχρονο ρεπερτόριο, με στόχο να εξοικειωθεί το σύνολο με τις απαιτήσεις μιας σύγχρονης συμφωνικής μπάντας και να αποκτήσει καλλιτεχνική ταυτότητα με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Θα ήθελα, ωστόσο, να επισημάνω με έμφαση πως σε καμία περίπτωση ο σκοπός μου δεν ήταν να αλλάξω το ρεπερτόριο της Φιλαρμονικής. Αντιθέτως, τρέφω βαθύ σεβασμό για τη μακρά και ένδοξη ιστορία της, στην οποία το ρεπερτόριο των παρελάσεων και τα παραδοσιακά έργα καταλαμβάνουν εξέχουσα θέση. Αυτά τα έργα αποτελούν τον πυρήνα της ταυτότητάς της — ένα αυθεντικό μουσικό οπλοστάσιο που συγκινεί και ενώνει γενιές.
Η δική μου προσπάθεια επικεντρώθηκε αποκλειστικά στην ενίσχυση αυτού του οπλοστασίου, με την προσθήκη νέων, σύγχρονων μουσικών ‘όπλων’. Ήθελα να εμπλουτίσουμε τη φαρέτρα μας, να αποκτήσουμε τη δυνατότητα να εκφραστούμε και με άλλα μέσα, χωρίς ποτέ να ξεχνάμε από πού ξεκινήσαμε. Η εξέλιξη δεν είναι αντίπαλος της παράδοσης· είναι η φυσική της συνέχεια, όταν συνοδεύεται από σεβασμό, γνώση και αγάπη.
– Ποιο θεωρείτε το πιο δύσκολο και ποιο το πιο συγκινητικό σημείο αυτής της μέχρι τώρα διαδρομής;
Είναι φυσικό, όταν ένα μουσικό σύνολο αριθμεί περίπου 100 ενεργά μέλη και έχει τόσο έντονη καλλιτεχνική δραστηριότητα, να δημιουργούνται κατά καιρούς κάποιες τριβές. Υπάρχει, όμως, ένας φυσικός νόμος που λέει πως μέσα από την τριβή γεννιέται η θερμότητα. Έτσι, αξίζει να σταθούμε στο γεγονός ότι, παρά τις όποιες δυσκολίες, κάθε μέλος της φιλαρμονικής αφήνει στην άκρη τους προσωπικούς του προβληματισμούς και τις κακοτοπιές, και συμβάλλει με τη στάση του στη λύση και όχι στο πρόβλημα. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύει τη φιλαρμονική ώστε να προχωρά μπροστά. Αυτό φανερώνει τη βαθιά εκτίμηση και τον σεβασμό που δείχνουν τα μέλη όχι μόνο για τη μουσική, αλλά και για το ίδιο το σύνολο.
– Είστε αρκετά χρόνια πλέον στην Κοζάνη και γνωρίζετε πλέον αρκετά πράγματα και για τους ανθρώπους της. Τι είναι αυτό που πιστεύετε ότι κάνει τους κατοίκους της Κοζάνης να έχουν μια ιδιαίτερη σχέση αγάπης και ιδιαίτερου σεβασμού και θαυμασμού επί πάρα πολλά χρόνια για την Πανδώρα.
Η Φιλαρμονική είναι η μουσική ψυχή της πόλης. Αποτελεί πολύτιμο κομμάτι της πολιτιστικής της κληρονομιάς και ζωντανό φορέα της ιστορίας της. Είναι, θα μπορούσε κανείς να πει, η μεγάλη οικογένεια που αγκαλιάζει κάθε μικρή οικογένεια της κοινότητας.
– Ποιο είναι το κοινό της Πανδώρας; Τι αίσθηση σας δίνει όταν παίζετε μπροστά στους πολίτες; Είναι περισσότερο νέοι σε ηλικία ή μεγαλύτεροι ή δεν υπάρχει συγκεκριμένο όριο ηλικίας;
Η φιλαρμονική μας απαρτίζεται από μέλη ηλικίας από εννέα έως εξήντα και ετών. Αντίστοιχα, πιστεύω πως και το κοινό μας καλύπτει όλο το ηλικιακό φάσμα. Το πλούσιο καλλιτεχνικό μας πρόγραμμα, προσαρμοσμένο κάθε φορά ανάλογα με τη φύση της εκδήλωσης, απευθύνεται άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες. Ωστόσο, από το θερμό χειροκρότημα και τα χαμόγελα του κόσμου, εκτιμώ πως σε κάθε περίπτωση το κοινό όλων των ηλικιών φεύγει ικανοποιημένο.
– Υπάρχει κάποια στιγμή σε παρέλαση, συναυλία ή τελετή μαζί με την Πανδώρα που θα κουβαλάτε για πάντα και γιατί;
Υπάρχουν πολλές στιγμές που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Αν έπρεπε να μοιραστώ μία από αυτές, θα ήταν αναμφίβολα εκείνη όπου κατακτήσαμε τα δύο χρυσά μετάλλια στον Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό Φιλαρμονικών, στην Πολωνία.
Κατά την τελετή λήξης, επιλεχθήκαμε τιμητικά να παίξουμε μπροστά σε όλες τις άλλες φιλαρμονικές. Επιλέξαμε να κλείσουμε το αυστηρά συμφωνικό μας πρόγραμμα με ένα εντελώς διαφορετικό κομμάτι – ένα έργο που ξέραμε ότι κανείς από τους παρευρισκόμενους δεν είχε ξανακούσει.
Το έργο αυτό, το οποίο πολύ συχνά αποκαλούμε στην Κοζάνη “τον εθνικό μας ύμνο”, είναι το 11! Η εκτέλεσή του προκάλεσε μεγάλη αίσθηση αλλά και βαθιά συγκίνηση, καθώς ένιωθα –και νιώθαμε όλοι– πως με αυτό τον τρόπο προβάλλαμε την πόλη μας και τον τόπο μας στον Ευρωπαϊκό χάρτη των φιλαρμονικών.
– Πού θέλετε να οδηγήσετε την Πανδώρα στα επόμενα χρόνια; Υπάρχουν ανεκπλήρωτοι στόχοι, όνειρα, σχέδια;
Το όνειρό μου για την Πανδώρα είναι να γίνει ένας θεσμικά ισχυρός οργανισμός.
Πιστεύω πως πρέπει να ξεφύγουμε από τη λογική της προσωποκεντρικής διοίκησης, όπου η λειτουργία του συλλόγου εξαρτάται από το φιλότιμο και το μεράκι λίγων αφοσιωμένων ανθρώπων. Είναι καιρός να δημιουργηθούν στέρεες θεσμικές βάσεις, αντάξιες της ιστορίας και του κύρους της Πανδώρας, ενός σωματείου με παρουσία σχεδόν 125 χρόνων.
Δυστυχώς, στη χώρα μας συχνά ο θεσμός λειτουργεί μόνο χάρη στην αυταπάρνηση ορισμένων προσώπων. Οι θεσμοί όμως πρέπει να λειτουργούν ανεξάρτητα από πρόσωπα. Είναι άδικο και εξαντλητικό κάποιοι να αναλαμβάνουν περισσότερα απ’ όσα τους αναλογούν, απλώς και μόνο επειδή νοιάζονται.
Η Πανδώρα αξίζει να λειτουργεί με θεσμική συνέχεια, με σαφείς διαδικασίες και σταθερές δομές. Μόνο έτσι θα διασφαλίσουμε ότι η προσφορά και η πρόοδός της θα είναι διαρκής και ανεξάρτητη από συγκυρίες.
Πολύ συχνά, όταν συζητάμε μεταξύ μας, οι μουσικοί αναρωτιόμαστε: «Τι είναι η Πανδώρα;» Η απάντηση που καταλήγουμε να δίνουμε είναι ότι αν η Πανδώρα ήταν λαχανικό, τότε σίγουρα θα ήταν ένα κρεμμύδι!
Γιατί, όπως το κρεμμύδι, η Πανδώρα έχει πολλές στρώσεις. Κάθε φλοιός που αφαιρείται αποκαλύπτει κάτι διαφορετικό, αλλά και κάτι που έχει το δικό του λόγο ύπαρξης. Τι θα μείνει aν καθαρίσουμε ένα κρεμμύδι;
Ωστόσο, αξία δεν έχει το κρεμμύδι ως σύνολο, αλλά ο καθένας από τους φλοιούς του.
Κάθε φλοιός ξεχωριστά, συνθέτει το σύνολο και προσδίδει στην ουσία του.
Αναλόγως, και εμείς γινόμαστε με τη σειρά μας ένας ακόμα φλοιός, προσθέτοντας το δικό μας κομμάτι στην ιστορία και τη διαρκή πορεία της Πανδώρας. Μέσα από αυτό, μεγαλώνουμε, ωριμάζουμε, και προστατεύουμε την ένδοξη ιστορία της. Η αξία της, όπως και το κρεμμύδι, είναι στην πολλαπλότητα και στην εξέλιξή της.
– Αν έπρεπε να συνοψίσετε αυτά τα 9 χρόνια με μια λέξη ή μια μελωδία – ποια θα ήταν;
«Η προσευχή» που ερμηνεύουμε στο ενός λεπτού σιγή. Είναι πολύ συγκινητική στιγμή και προσδίδει ιδιαίτερη σημασία για όλους μας γνωρίζοντας την ιδιαίτερη σχέση που είχε ο Εθνομάρτυρας Παύλος Μελάς και Μακεδονικός αγώνας με την Πανδώρα από δημιουργία της.
– Και τέλος, τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στον κόσμο που αγαπά και στηρίζει την Πανδώρα;
Από καρδιάς Ευχαριστώ για την στήριξη την έμπρακτη Αγάπη και την συμμετοχή στις δράσεις μας. Νιώθουμε μεγάλη ευθύνη απέναντι σε κάθε κηδεμόνα που εμπιστεύεται το παιδί του στην οικογένεια της Φιλαρμονικής μας.
Αυτή η συνεχόμενη σχέση Αγάπης, εκτίμησης και εμπιστοσύνης Είναι η κινητήριος δύναμή μας!
Θερμά συγχαρητήρια για το έργο σας! Είμαστε υπερήφανοι που σας έχουμε!
Μπράβο κοζαν!!Αυτά είναι θέματα !!!!Σωστά και αξία προβολής!!