Σαράντα χρόνια ιστορίας, παραδόσεων κι αμέτρητων στιγμών συγκίνησης συμπληρώνει, φέτος, ο «Ακρίτας» στα Αλωνάκια Κοζάνης, ένα από τα πιο ιστορικά οικογενειακά κέντρα διασκέδασης στην περιοχή. Ξεκινώντας από το όραμα μιας οικογένειας μεταναστών, που γύρισαν από τη Γερμανία το 1985, εξελίχθηκε σε σταθερό πυλώνα της ποντιακής και δημοτικής μουσικής ζωής της περιοχής, με χιλιάδες εκδηλώσεις και ιστορικά γλέντια που άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα. Όπως σημειώνει, στο kozan.gr, ο ιδιοκτήτης του, Αλέξανδρος Παπαϊορδανίδης, «η ιδέα για τη λειτουργία κέντρου διασκέδασης στα Αλωνάκια ανήκει στους γονείς μας». Τ’ όνομα «Ακρίτας» δεν ήταν τυχαίο, «το εμπνεύστηκε η μητέρα μας και παραπέμπει στον Πόντιο Ακρίτα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Από το 1985, που πραγματοποιήθηκε το πρώτο μεγάλο γλέντι μέχρι και σήμερα, ο «Ακρίτας» φιλοξένησε χιλιάδες χορούς, γάμους, βραδιές παράδοσης. «Κάθε γλέντι ξεχωριστό», λέει ο κ. Παπαϊορδανίδης, αναφέροντας ονόματα που σημάδεψαν την ιστορία του χώρου, όπως ο Χρύσανθος, ο Σιμούλ-Αμαραντίδης, ο Κωστάκης Πετρίδης, ο Αντώνης Ρέμος «λίγο πριν καθιερωθεί», αλλά και δεκάδες άνθρωποι που «ερωτεύθηκαν και παντρευτήκαν έχοντας γνωριστεί στον Ακρίτα».
Πέρα όμως από τις έντονες στιγμές, υπήρξαν και προκλήσεις, όπως τα Χριστούγεννα του 2001, όπου έκρηξη στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου βύθισε το κέντρο στο σκοτάδι — «μια δύσκολη νύχτα που όμως δεν χάθηκε, χάρη στις προσπάθειες των τεχνικών και την προνοητικότητα για γεννήτρια». Ή την περίοδο του COVID-19, όταν όπως λέει, «υπήρχε δισταγμός στον κόσμο και αβεβαιότητα σε εμάς».
Ο «Ακρίτας» έγινε καταφύγιο για την ποντιακή μουσική κι όχι μόνο. «Η φιλοξενία εκδηλώσεων ποντιακής παράδοσης αποτελεί για εμάς ένα χρέος προς τους προγόνους μας. Δεν κάναμε εκπτώσεις και προσπαθήσαμε να γεφυρώσουμε αντιθέσεις για έναν κοινό σκοπό». Μάλιστα, όπως εξομολογείται, κορυφαία στιγμή για τον ίδιο ήταν η εκδήλωση υποδοχής των νεοφερμένων Ποντίων από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ: «Εκεί συνειδητοποιήσαμε ότι η προσφυγιά δεν σταματά ποτέ… Ο πόνος της είναι ίδιος».
Και το μέλλον; «Με απόλυτη συναίσθηση της ευθύνης, συνεχίζουμε να επενδύουμε σε εγκαταστάσεις, εξοπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό. Θέλουμε ο Ακρίτας να παραμείνει μια επιλογή ζωής. Μια επιλογή που κρατά ψηλά τη σημαία της παράδοσης αλλά δεν φοβάται και το αύριο».
Ακολουθεί η συνέντευξη:
– Πώς ξεκίνησε η ιδέα για τη δημιουργία του κέντρου το 1985;
Η ιδέα για τη λειτουργία κέντρου διασκέδασης στα Αλωνάκια ανήκει στους γονείς μας, οι οποίοι επιστρέφοντας από τη Γερμανία, όπου ήταν οικονομικοί μετανάστες, ξεκίνησαν την κατασκευή ενός μεγάλου για την εποχή καταστήματος στις αρχές του 1980. Λίγο πριν ολοκληρωθεί η κατασκευή και συνεπικουρούμενοι από συγγενείς του πατέρα μας , πήραν την τελική απόφαση για την έναρξη λειτουργίας ενός οικογενειακού κέντρου που έμελλε να γίνει καταρχήν γνωστό στους Ποντίους της Κοζάνης και κατά την πορεία του σε πολλούς σε όλη τη χώρα.
– Ποιο ήταν το πρώτο μεγάλο γεγονός που φιλοξενήσατε;
Το πρώτο μεγάλο γεγονός που φιλοξενήθηκε στον Ακρίτα, ήταν η επίσημη πρώτη του, το Μάρτιο του 1985, με τη συμμετοχή κορυφαίων Ποντίων καλλιτεχνών. Μια έναρξη περιπετειώδης, καθώς η χώρα βρισκόταν στη δίνη παρατεταμένης απεργίας των βενζινοπωλών, στην οποία η κατανάλωση καυσίμων γινόταν κυριολεκτικά με το δελτίο. Έκτοτε στην αίθουσα φιλοξενήθηκαν χιλιάδες εκδηλώσεις, που η καθεμιά άφησε το δικό της αποτύπωμα στο διάβα του χρόνου.
– Τι ήταν αυτό που ενέπνευσε το όνομα αλλά και το στυλ του χώρου;
Το όνομα το εμπνεύστηκε η μητέρα μας και το «επικυρώσαμε» με δημοκρατική διαδικασία, καθώς η πλειοψηφία υποστήριξε ότι ταιριάζει καλύτερα στο ύφος του καταστήματος που γεννιόταν, ήταν μοναδικό κι η ετυμολογία του στηριζόταν στην λέξη Ακρίτας της ποντιακής διαλέκτου που αναφερόταν στον Πόντιο Ακρίτα που κρατούσε Θερμοπύλες στα σύνορα- στην άκρη.
– Πόσο σημαντικός ήταν ο ρόλος των Ποντιακών συλλόγων στην επιβίωση και την πορεία του κέντρου;
Με τους ποντιακούς συλλόγους κινηθήκαμε παράλληλα όλα τα χρόνια, καθώς μας βοήθησαν στα μέγιστα, στην εδραίωση της λειτουργίας του Ακρίτα. Και εμείς όμως, όλα τα χρόνια στηρίξαμε έμπρακτα τη δράση των συλλόγων. Έτσι η διατήρηση της ποντιακής μας παράδοσης, των χορών και σε μικρότερο βαθμό της διαλέκτου λάμβανε σάρκα και οστά. Στον Ακρίτα, θα ήταν όμως μεγάλη μας παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι φιλοξενήθηκαν πολλές δημοτικές βραδιές από πολλούς συλλόγους της περιοχής και τη θέση της λύρας έπαιρνε το κλαρίνο ως θεματοφύλακας της δημοτική μας παράδοσης.
– Υπάρχουν στιγμές που θυμάστε έντονα από ποντιακούς χορούς ή γλέντια;
Κάθε γλέντι ξεχωριστό, ώστε πολλές φορές πολλοί λένε, σαν τον Ακρίτα πουθενά, αλλά βαθιά χαραγμένα στο νου και την ψυχή μας είναι τα γλέντια με τον Χρύσανθο, το Σιμούλ- Γιώργο Αμαραντίδη, τον Κωστάκη Πετρίδη, του ιατρού φίλου μας και στιχουργού των Ποντίων Χρίστου Αντωνιάδη, που δε βρίσκονται στη ζωή, οι αναμνήσεις όμως της φυσικής τους παρουσίας δεν λησμονιούνται. Πολλοί άνθρωποι άφησαν το αποτύπωμα με τα γλέντια τους στον Ακρίτα, ερωτεύθηκαν και παντρευτήκαν έχοντας γνωριστεί στο κέντρο.
Αλλά ακόμα και την έκτακτη εμφάνιση του Αντώνη Ρέμου – λίγο πριν καθιερωθεί στο πανελλήνιο κοινό- μια χιονισμένη παραμονή του Αγίου Νικολάου το 1991, με κυριολεκτικά ένα μέτρο χιόνι, όπου ο καλλιτέχνης με μια άρτια σκηνική παρουσία ξεδίπλωνε ένα μοναδικό ταλέντο που θα έγραφε ιστορία σε όλη την Ελλάδα.
– Τι σημαίνει για εσάς προσωπικά το να φιλοξενείτε εκδηλώσεις ποντιακής παράδοσης;
Για μας η φιλοξενία εκδηλώσεων ποντιακής παράδοσης, αποτελεί ένα χρέος προς τους προγόνους μας, ότι ποτέ δεν ξεχάσαμε. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, αλλά έχουμε βάλει και μεις το λιθαράκι μας στη διατήρηση της ποντιακής μουσικής μας παράδοσης. Δεν κάναμε προς την κατεύθυνση αυτή εκπτώσεις και προσπαθήσαμε να γεφυρώσουμε τις όποιες αντιθέσεις, για να υπηρετήσουμε όλοι τον κοινό σκοπό. Το γεγονός ότι σήμερα προβάλλεται η ποντιακή μουσική παράδοση σε όλη την υφήλιο είναι αδιαμφισβήτητα σημαντικό. Αν γυρίσουμε πίσω τέσσερις δεκαετίες κάτι τέτοιο φάνταζε εξαιρετικά δύσκολο. Ευτυχώς όμως σημασία έχει το ότι το μέλλον είναι ευοίωνο και λαμπρό.
– Έχει αλλάξει – και πως – το ύφος των γάμων ή των κοινωνικών εκδηλώσεων από το 1985 μέχρι σήμερα;
Το ύφος των εκδηλώσεων στο διάβα από το 1985 έως και σήμερα, προφανώς και έχει αλλάξει. Υπάρχει μια τάση, στην οποία προσαρμόζονται κατά καιρούς τα κέντρα Διασκέδασης προκειμένου να εξυπηρετήσουν καλύτερα και αρτιότερα τους πελάτες τους. Ακόμα όμως διατηρείται αναλλοίωτο το ύφος που σχετίζεται με το ρόλο της οικογένειας στις κοινωνικές εκδηλώσεις. Ο γάμος παραμένει σημαντικό γεγονός και ενσαρκώνει τη χαρά της οικογένειας, φίλων και συγγενών.
– Ποιες εποχές ήταν οι πιο έντονες, γεμάτες δουλειά, και ποιες πιο δύσκολες;
Η πορεία της επιχείρησης δεν πέρασε παρά πολύ έντονες διακυμάνσεις. Αυτό ακριβώς την κάνει να ξεχωρίζει. Υπήρχαν χρονιές με πάρα πολύ δουλειά και με έλλειψη διαθεσίμων ημερομηνιών για να καλυφθούν επιπλέον εκδηλώσεις και χρονιές πιο κανονικές. Υπήρξαν ξενύχτια έως το χάραμα και ξενύχτια πιο κανονικά. Υπήρξαν περίοδοι κοσμοσυρροής και χρονιές οριακής διαθεσιμότητας.
Η πιο δύσκολη περίοδο για την εστίαση ήταν η περίοδος του COVID-19, όπου υπήρχε ένα μούδιασμα για το πότε και πως θα ξανανοίξουμε. Δισταγμός στον κόσμο, αβεβαιότητα σε εμάς. Στον Ακρίτα όλα τα χρόνια πέρασαν αναρίθμητες χιλιάδες κόσμου. Δύσκολη βραδιά για εμάς ήταν και τα Χριστούγεννα του 2001, όπου μεγάλη έκρηξη στον Α.Η.Σ Αγίου Δημητρίου Ρυακίου βύθισε τα πάντα στο σκοτάδι για ώρες και οι υπεράνθρωπες προσπάθειες των τεχνικών, βοήθησαν να μην χαθεί η βραδιά. Έτσι προχωρήσαμε και στην επένδυση αγοράς ηλεκτρικής γεννήτριας που καλύπτει τις ανάγκες σε ηλεκτρισμό του καταστήματος, σε περίπτωση διακοπής ρεύματος προγραμματισμένης αλλά και απρογραμμάτιστης.
– Υπάρχει κάποιος “διάσημος” γάμος ή ιστορικό γεγονός που έχει φιλοξενηθεί στον χώρο;
Δε θα θέλαμε να αναφερθούμε σε διάσημους γάμους γιατί με τη στενή έννοια του όρου δεν υπήρξαν. Για μας ο κάθε γάμος και κοινωνική εκδήλωση είναι ξεχωριστή και διάσημη και προσπαθούμε να δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας, ώστε να περάσουμε πιο ψηλά από τον πήχη των προσδοκιών των νεονύμφων και των στενών τους συγγενών. Οι γάμοι που πραγματοποιήθηκαν στον Ακρίτα, προέρχονται από όλη τη Δυτική Μακεδονία, με αναφορά σε όλα τα είδη παραδοσιακής μουσικής του τόπου μας.
Το πιο μεγάλο γεγονός για εμάς ήταν η εκδήλωση υποδοχής των ομογενών Ποντίων από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, όπου ολοκληρώνοντας σεμινάρια εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας, διοργανώθηκε προς τιμή τους με τη στήριξη και της Ευξείνου Λέσχης Κοζάνης, δείπνο, με τη συνοδεία ποντιακής μουσικής και όπου περίπου 350 νεόφερτοι Πόντιοι στη Δυτική Μακεδονία, ήπιαν και χόρεψαν με τη συνοδεία της ποντιακής λύρας. Εκεί συνειδητοποιήσαμε ότι η προσφυγιά δε σταματά ποτέ, αγγίζει άλλους ανθρώπους, αλλά ο πόνος της είναι ίδιος. Και εμείς οι Πόντιοι δεν πρέπει να το ξεχνούμε ποτέ.
– Ποια στιγμή δεν θα ξεχάσετε ποτέ από αυτά τα 40 χρόνια λειτουργίας;
Δε λησμονούμε ποτέ τη στιγμή που όταν ολοκληρώθηκε η προέκταση της κύριας αίθουσας και των βοηθητικών της χώρων, διοργανώσαμε μια βραδιά το Πάσχα και λίγες μόλις ώρες από την ολοκλήρωση των εργασιών, όπου η αίθουσα ήταν κατάμεστη και έξω από τον Ακρίτα περίμεναν καρτερικά τουλάχιστον άλλοι τόσοι άνθρωποι, προκειμένου να καταφέρουν να καθίσουν και να διασκεδάσουν. Αξέχαστη στιγμή και άκρως τιμητική. Εξάλλου υπάρχει διαχρονικά μια σχέση εμπιστοσύνης με τον κόσμο.
– Πώς φαντάζεστε το μέλλον του κέντρου κι αν υπάρχει κάτι που ονειρεύεστε ακόμη να δείτε να συμβαίνει σε αυτό το χώρο;
Αυτό που επιθυμούμε στο πέρασμα των χρόνων, καθώς ο Ακρίτας μπήκε στη δεκαετία του μισού αιώνα ζωής είναι να συνεχίσει τη σταθερή του πορεία, που το κατέταξε στη συνείδηση αλλά και την επιλογή του κόσμου ως μια από τις κορυφαίες επιλογές του. Με απόλυτη συναίσθηση της ευθύνης που μας βαραίνει, συνεχίζουμε την προσπάθεια, επενδύοντας σε καινούρια πράγματα για να παραμείνει ο Ακρίτας μια επιλογή ζωής. Εξάλλου όλα τα χρόνια επενδύουμε σε εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, στο ανθρώπινο κεφάλαιο, για να μπορούμε να ανταποκριθούμε στις σύγχρονες απαιτήσεις.
Ευχαριστούμε τον κόσμο της ευρύτερης περιοχής για τη στήριξή του και δεσμευόμαστε ότι έτσι θα συνεχίσουμε και στο μέλλον. Ευχαριστώ προσωπικά κι εσάς κύριε Σαμαρά, για την ευκαιρία που μου δώσατε να παρουσιάσω ίσως άγνωστες πτυχές που αφορούν τον Ακρίτα στους χιλιάδες αναγνώστες σας. Ευχαριστώ και το kozan.gr, που πάντα καλύπτει τις εκδηλώσεις των συλλόγων που πραγματοποιούνται στον Ακρίτα.
Επιμέλεια συνέντευξης, για το kozan.gr, Άρης Σαμαράς
20/12/2012 απο την έντονη χιονόπτωση έκλεισε η εγνατία και η ΠΕΟ στο βατερό. Οι άνθρωποι άνοιξαν το κέντρο για να διανυκτερεύσουμε όσοι αποκλειστήκαμε. Σας ευχαριστώ και πάλι.