Διαφθορά (του Απόστολου Παπαδημητρίου)

               Το σκάνδαλο της διασπάθισης κοινοτικού χρήματος για την αμοιβή κομματικών υποστηρικτών έδειξε περίτρανα το μέγεθος της διαφθοράς στην ελληνική κοινωνία. Οι της κυβέρνησης έσπευσαν να δικαιολογηθούν ότι αυτά συνέβαιναν και επί προηγουμένων κυβερνήσεων και ασφαλώς συνέβαιναν. Το να προβάλλεται αυτό ως δικαιολογία είναι θλιβερό! Κάποιοι φθηνά φιλοσοφούντες υποστηρίζουν ότι είναι στη φύση του ανθρώπου η απληστία και η αδικία της στήριξης δικών μας σε βάρος άλλων. Υποστηρίζουν ακόμη ότι έτσι ήταν πάντα και η ελληνική κοινωνία. Σπεύδουν μάλιστα να φέρουν παραδείγματα διαφθοράς κατά το παρελθόν.

               Αντικρούοντας ο Μακρυγιάννης τον δυτικοσπουδασμένο νεωτεριστή και μυστικιστή ιερέα Καΐρη έγραψε: «Ηβρε την πατρίδα σε πολέμους και ταραχές, όχι όμως γυμνή από αρετή, όχι από φόβο Θεού, όχι ψευτιές και άλλα τοιαύτα, ότ᾿  ήταν ο φόβος και η σέβας της θρησκείας. Όπου νύχτωνε ο άνθρωπος εις την ερημιά, την αυγή ξύπναγε και πάγηνε εις την δουλειάν του χωρίς να τον πειράξει άλλος και να τον διατιμήσει. Αν ήταν αστενής, τον περιποιγιόταν ως τον αυτόν του. Αν ήταν άρρωστος, τον έβαινε εις το ζώο του και τον πάγαινε εις το σπίτι του ή σ᾿ αλλουνού, όσο να αναλάβει, να πάγει εις την δουλειά του. Αν του χρειαζόταν χρήματα, δανειζόταν, όχι ομόλογον και μάρτυρες, ο Θεός  και οι δύο αυτείνοι και εις την διορίαν του να έβγει αληθινός εις την ώρα του. Αυτά τα έθιμα είχαμεν, αυτόν τον Χριστόν φοβόμαστε, φιλόσοφε Καΐρη, και αυτείνη η θρησκεία μας ξαναλευτέρωσε και βήκαμεν εις την κοινωνίαν του κόσμου, οπού ήμαστε χαμένοι και σβησμένοι από τον κατάλογον όλου του κόσμου τόσες αιώνες».

               Βέβαια σήμερα πολλοί ειρωνεύονται τον ονειροπαρμένο Μακρυγιάννη και επιμένουν ότι διαχρονικά οι κοινωνίες παραμένουν οι ίδιες. Είναι τραγικό το σφάλμα ανάλυσης αυτού του τύπου. Οι κοινωνίες χαρακτηρίζονται από περιόδους ακμής και παρακμής. Σε κάθε περίοδο υπάρχουν άνθρωποι που αποτελούν εξαίρεση του κανόνα του συνόλου. Καλό είναι να εξετάζεται με διάθεση αυτοκριτικής σε ποια από τις δύο περιόδους βιώνουμε σήμερα.

               Κατά τη νεωτερικότητα κυριάρχησε η υλιστική φιλοσοφία, η οποία θέτει ως πρωταρχικό, αν όχι μοναδικό κίνητρο των ανθρωπίνων ενεργειών το οικονομικό. Και όντως είναι ισχυρό το κίνητρο αυτό, δεν υπαγορεύεται όμως από κάποιο ένστικτο. Αν συνέβαινε αυτό θα υπήρχε δικαιολογία για την απληστία. Αλλά η απληστία χαρακτηρίζεται πάθος από τα πλέον οδυνηρά τόσο για τον άνθρωπο, που έχει υποταγεί σ᾿ αυτό όσο και για τους συνανθρώπους του, που υποφέρουν εξ αιτίας του.

               Οι αρχαίοι πρόγονοί μας θεωρούσαν πολύ σημαντική την παιδεία για τη διάπλαση των παιδιών σε πολίτες καλούς καγαθούς. Το καλός είχε την έννοια του γυμνασμένου όχι βέβαια για συμμετοχή σε διαγωνισμό σωματικής ρώμης, αλλά του αξιόμαχου προς υπεράσπιση της πατρίδας του από κάθε επίβουλο. Το αγαθός είχε την έννοια του ηθικού, αυτού που αναλώνεται όχι για προσωπικό όφελος αλλά για το γενικό καλό και αποφεύγει την «ύβριν», την αλαζονεία δηλαδή εκ της ισχύος, η οποία επέφερε την οργή των θεών, που τιμωρούσαν τον «υβριστή». Κύρια συστατικά της παιδείας ήταν η καλλιέργεια φρονήματος και ήθους. Η έλλειψη βέβαια σαφούς προτύπου αποτελούσε εγγενή αδυναμία στη συγκρότηση υγιούς κοινωνίας, κατά την αρχαιότητα. Παρ᾿ αυτά οι πρόγονοί μας άφησαν, μέσω επιφανών ανδρών, λαμπρά παραδείγματα φιλοπατρίας και προσφοράς στην Πόλιν.

               Στην μετά Χριστόν εποχή οι εκχριστιανισμένες κοινωνίες είχαν πλέον απόλυτο και αιώνιο πρότυπο, ώστε να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά και τους εφήβους με βάση αυτό. Στόχος της κατά Χριστόν αγωγής είναι η καλλιέργεια προϋποθέσεων για την αγιότητα. Βέβαια δεν μεταμορφώθηκαν οι λεγόμενες χριστιανικές κοινωνίες σε κοινωνίες αγγέλων. Συνέβησαν και σ’ αυτές πολλές αθλιότητες. Γι᾿ αυτό  και είναι σφάλμα να γίνεται λόγος για χριστιανικές κοινωνίες. Όμως παρά την επίκριση της χριστιανικής διδασκαλίας ως ουτοπίας, το πλήθος των αγίων μαρτυρεί ότι από τη θέληση του ανθρώπου εξαρτάται να πορευθεί σύμφωνα με τις εντολές του Χριστού ή να τις απαξιώσει. Η δικαιολογία ότι δεν είναι δυνατή η υπέρβαση του ενστίκτου είναι πολύ παραπλανητική, όταν διαχέεται ως επιστημονική άποψη. Η υποταγή του ανθρώπου στα πάθη, κυρίαρχα μεταξύ των οποίων αυτά της φιλαρχίας, φιλαργυρίας και φιληδονίας, καθιστούν αυτόν δέσμιο και αρνούμενο να υποταγεί στις εντολές του Θεού. Και για την αυτοδικαίωση καταλήγει στην άρνηση του Θεού. Πολύ εύστοχα ο Ντοστογιέφσκι τόνισε: «Χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται»!

               Βέβαια δεν λείπουν οι λαοπλάνοι που διαλαλούν ότι αυτά είναι για τους καλόγερους και τους ασκητές και ποτέ δεν βρήκαν εφαρμογή στις ανθρώπινες κοινωνίες. Για να μην επεκταθούμε, περιοριζόμαστε στην παράθεση ενός μόνο θαυμαστού παραδείγματος, του μεγάλου πρώτου κυβερνήτη της νεότερης Ελλάδας, του Ιωάννη Καποδίστρια. Αγωνίστηκε για τα δίκαια της πατρίδας μας σε συνέδρια, όπου είχε να αντιμετωπίσει τα θηρία του ολοκληρωτισμού και επέτυχε περιφανείς νίκες. Παραιτήθηκε από σημαντικό αξίωμα, ώστε να αγωνιστεί χωρίς δεσμεύσεις για την ελευθερία. Αρνήθηκε ακόμη και την οικονομική επιχορήγηση για την μέχρι τότε προσφορά του. Αγωνίστηκε να συγκεντρώσει πόρους για την επαναστατημένη χώρα μας και επέτυχε, καθώς το ήθος, οι ικανότητες και η αξιοπρέπειά του είχε συγκινήσει αρκετούς επιφανείς Ευρωπαίους. Ήρθε στην Ελλάδα αποφασισμένος να θυσιαστεί για τη θεμελίωση της «γέφυρας» του Γένους μας. Αρνήθηκε να λάβει μισθό, εργαζόταν ακατάπαυστα, ζούσε λιτοδίαιτα, και πορεύθηκε εν γνώσει του προς τον θάνατο υπακούοντας στις εντολές του Θεού. Το βόλι του θανάτου τον βρήκε ενωρίς το πρωί Κυριακής στην είσοδο ιερού ναού. Αυτόν τον μεγάλο άνδρα, τον πρώτο εισηγητή κατάργησης της δουλείας στα «χριστιανικά» κράτη, απαξίωναν τότε οι δουλόφρονες υποταγμένοι στους ισχυρούς. Απαξιώνουν και σήμερα οι διάδοχοί τους που νέμονται την εξουσία του προτεκτοράτου Ελλάς ελέω των ξένων δυναστών της χώρας. Ο Σμαραγδής αντιμετώπισε πλήθος από αντιξοότητες, πριν αρχίσει το γύρισμα της ταινίας για τον Καποδίστρια. Και όταν προβληθεί αυτή θα γνωρίσει τη μεγάλη επιτυχία που γνώρισε η τηλεοπτική σειρά για τον άγιο Παΐσιο.

Βέβαια αυτοί που προωθούν στην εξουσία πρόσωπα της αρεσκείας τους, προς υποστήριξη των συμφερόντων τους σε βάρος της χώρας δεν σημαίνει ότι τρέφουν και εκτίμηση για τους προστατευόμενους τους. Απόδειξη αυτού συνιστά η έκθεση Πόρτερ, αξιωματούχου των ΗΠΑ, ο οποίος συνέταξε έκθεση για λογαριασμό της κυβέρνησής του σχετικά με την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα, κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου (1947). Παραθέτω απόσπασμα από την περίληψη της έκθεσης, όπως είχε δημοσιευθεί τότε στον ελληνικό τύπο:

«Εδώ δεν υφίσταται κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αντ’ αυτού υπάρχει μια χαλαρή ιεραρχία ατομιστών πολιτικών, μερικοί από τους οποίους είναι χειρότεροι από άλλους, που είναι τόσο απασχολημένοι με τον προσωπικό τους αγώνα για εξουσία, ώστε δεν έχουν τον χρόνο να αναπτύξουν οικονομική πολιτική, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι είχαν την ικανότητα.

 Υπάρχει μεγάλη ανομοιομορφία εις το βιοτικόν έπίπεδον και τα εισοδήματα ανά την Ελλάδα. Οι κερδίζοντες, δηλαδή οι βιομήχανοι, οι έμποροι, οι κερδο­σκόποι και οι μαυραγορίται, διάγουν έν πλούτω και χλιδή, το πρόβλημα δε αυτό ουδεμία κυβέρνησις το αντιμετώπισεν αποτελεσματικώς. Εν τω μεταξύ αι λαϊκαί μάζαι περνούν μιαν αθλίαν ζωή. Οι κερδίζοντες είναι σχετικώς ολίγοι τον αριθμόν και ο συνολικός πλούτος των, περιερχόμενος εις τό σύνολον του πληθυσμού θα έπέφερεν ελάχιστην βελτίωσιν των γενικών συνθηκών διαβιώ­σεως. Αλλ’ ο πολυτελής τρόπος ζωής των εν μέσω της πτώχειας συντείνει εις το να εξοργίζη τας μάζας και να υπογραμμίζη την δυστυχίαν των πτωχών».

               Τίποτε δεν άλλαξε από τότε. Οικογένειες πολιτικών με κληρονομικό τον τίτλο, όπως οι «ευγενείς» στη φεουδαρχία υποστηριζόμενοι από τους εντόπιους οικονομικούς ολιγάρχες εναλλάσσονται στην εξουσία με τη στήριξη του ξένου παράγοντα, που από το 1947 είναι οι ΗΠΑ. Και όταν εμφανίζεται ο κίνδυνος η αγανάκτηση του λαού να οδηγήσει σε εκτροπές, καλείται η «Αριστερά» στην εξουσία.

               Η εξουσία διαφθείρει τους ασκούντες αυτή. Η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απολύτως. Το πρόβλημα όμως είναι τρομακτικό και δυσεπίλυτο όταν τα πρόσωπα της εξουσίας καταφέρουν να διαφθείρουν τον λαό. Η λατρεία του κόμματος για οικονομικό όφελος μαρτυρεί διαφθορά και τμήματος του λαού. Πόσο άραγε είναι το τμήμα αυτό σήμερα;

               Η διοικούσα Εκκλησία στον ορυμαγδό αυτό μένει αμέτοχη ή δείχνει να συμπλέει με τον Καίσαρα. Γιατί άραγε; Θέλει να δικαιώσει τον Μαρξ;

                                                                           «Μακρυγιάννης»