Πρόταση ανάπτυξης τεχνολογικών προϊόντων και υπηρεσιών Τεχνητής Νοημοσύνης στην Δ. Μακεδονία

H Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να αποτελέσει πυλώνα ανάπτυξης της Δ. Μακεδονίας που θα την οδηγήσει σε οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στην μετα-λιγνιτική εποχή.

Με βάση μια ανάλυση SWOT, βλέπουμε ότι η Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη τεχνολογίας Τεχνητής Νοημοσύνης: α) βιομηχανική βάση και παραγωγή ενέργειας, β) μοναδική γεωγραφική θέση ( για διασυνοριακή συνεργασία με γεωστρατηγικές παραμέτρους) γ) ψυχρό κλίμα και επαρκείς υδάτινους πόρους.

Με βάση τις ιδιαιτερότητες αυτές, η παρούσα πρόταση αφορά την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογικών προϊόντων και υπηρεσιών Τεχνητής Νοημοσύνης με στόχο την δημιουργία σχετικού τεχνολογικού οικοσυστήματος  για νέες ευκαιρίες απασχόλησης, και παραγωγή και διάχυση κοινωνικού πλούτου στην Δ. Μακεδονία. Για τον σκοπό αυτό προτείνονται εξειδικευμένες τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης (από τις πολλές διαθέσιμες) που ταιριάζουν στο προφίλ της Περιφέρειας. Η πρόταση υποβλήθηκε στην ‘Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ερευνας και Τεχνολογίας’ της Βουλής των Ελλήνων (συνεδρίαση 18/9/2025).

Α. Ανάπτυξη τεχνολογίας και εφαρμογών αυτόνομων συστημάτων στην Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας.

Τα αυτόνομα συστήματα (drones, οχήματα κτλ) είναι ειδική κατηγορία της Ρομποτικής και Τεχνητής Νοημοσύνης. Χρειάζονται ένταση γνώσης (όχι κεφαλαίου), μπορούν να στηριχθούν στην βιομηχανική παράδοση της Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας (έστω και αν είναι φθίνουσα) και έχουν ευρύτητα εφαρμογών, με ανάπτυξη ενός τοπικού τεχνολογικού οικοσυστήματος και νέων προϊόντων (κυρίως drones) και υπηρεσιών:

• Αμυντική βιομηχανία,
• Εφαρμογές ενέργειας,
• Επισκόπηση υποδομών και βιομηχανικών/ενεργειακών εγκαταστάσεων,
• Γεωργία ακριβείας,
• Αντιμετώπιση φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών, π.χ., πρόληψη βιομηχανικών ατυχημάτων, αντιμετώπιση πυρκαϊών.

Ειδικά για τον στόχο (Α1), πρέπει να είναι εθνική προτεραιότητα, αν διδαχθούμε από τις πρόσφατες συγκρούσεις Αρμενίας-Αζερμπαιτζάν και Ρωσίας-Ουκρανίας. Το δέχομαι, παρ’ ότι προσωπικά δεν συμμετείχα ποτέ σε σχετικές αμυντικές έρευνες.  Για τον σκοπό αυτό μπορεί να ζητηθεί μεγάλη Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Για τους στόχους (Α2-Α5) μπορεί να γίνει συνέργεια με το AI factory Δ. Μακεδονίας και άλλα κέντρα δεδομένων που προγραμματίζει η ΔΕΗ, ώστε να δημιουργηθεί οικοσύστημα νέων εφαρμογών και επιχειρήσεων Τεχνητής Νοημοσύνης με στόχο την αύξηση της απασχόλησης και του πλούτου. Μόνον έτσι (και μέσω της πώλησης υπολογιστικής ισχύος σε κάθε ενδιαφερόμενο), μπορεί να αποσβεσθούν οι σχετικές κεφαλαιοβόρες επενδύσεις και να ισοσταθμιστεί το οικονομικό/περιβαλλοντικό κόστος από τα οφέλη.

1. B. Εκπαίδευση Τεχνητής Νοημοσύνης

Η εκπαίδευση στην Τεχνητή Νοημοσύνη έχει στόχο την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού για την υποστήριξη των προαναφερόμενων στόχων και την καθιέρωση της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας σαν διαπεριφερειακού και διασυνοριακού κέντρου εκπαίδευσης στην Τεχνητή Νοημοσύνη, μέσω της εξαγωγής τεχνογνωσίας στους γείτονες. Ειδικότερα, προτείνονται:

1) Δημιουργία Τμήματος Τεχνητής Νοημοσύνης ή έστω σχετικών προγραμμάτων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας. Κανονικά κάτι τέτοιο θα έπρεπε να προταθεί για άλλα ιδρύματα που διαθέτουν ανάλογη κρίσιμη μάζα (π.χ., ΑΠΘ, ΕΚΠΑ, ΕΜΠ). Δυστυχώς όμως, τα παλιά ιδρύματα έχουν εσωτερικές αντιθέσεις και είναι δύστοκα σε ρηξικέλευθες αποφάσεις. Επειδή το Πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας είναι νέο ίδρυμα,  θα μπορούσε να είναι πιο ευέλικτο και να δημιουργήσει το πρώτο τέτοιο Τμήμα Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ελλάδα, αν χρηματοδοτηθεί να αποκτήσει επαρκή τεχνογνωσία και νέα μέλη ΔΕΠ.

2) Επειδή η ανάγκη επιμόρφωσης στην Τεχνητή Νοημοσύνη είναι τεράστια, προτείνεται δημιουργία ‘Μορφωτικού Κέντρου Τεχνητής Νοημοσύνης’ στην Εράτυρα Κοζάνης με στόχο κυρίως: α) μαθητές, β) μετεκπαιδευόμενους επιστήμονες και επαγγελματίες και γ) το ευρύ κοινό, μέσω δημιουργίας ’Έκθεσης Τεχνητής Νοημοσύνης’, και προσφοράς μαθημάτων και επιμορφωτικών σεμιναρίων. Ακόμα και μικρά μέρη με αποδεδειγμένη προσφορά στα γράμματα (20 καθηγητές Πανεπιστημίου και 2 Πρυτάνεις προέρχονται από την Εράτυρα) έχουν την υποδομή, εμπειρία και δυναμικό να προσφέρουν στην μόρφωση του απλού κόσμου, των επιστημόνων και επαγγελματιών.

Και οι δύο αυτές δράσεις εκπαίδευσης μπορούν να είναι πρότυπες και για την υπόλοιπη Ελλάδα και την ΝΑ Ευρώπη. Φυσικά είναι πραγματικά ευπρόσδεκτες ανάλογες προτάσεις Τεχνητής Νοημοσύνης ανάπτυξης από άλλες πόλεις ή νομούς της Περιφέρειας.  Όλες προτάσεις πρέπει να σχεδιαστούν και εξειδικευτούν  σε ένα στρατηγικό σχέδιο Τεχνητής Νοημοσύνης της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας.

Καθηγητής Δρ. Ι. Πήτας

[email protected]

Πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας Διδακτορικών Σπουδών στην Τεχνητή Νοημοσύνη (AIDA, https://www.i-aida.org/)