kozan.gr: ΤΕΕ/Δυτ. Μακεδονίας: Κάθετη αντίθεση της Ομάδας Εργασίας στην καύση – Σαφώς πιο «ήπιο» το προτεινόμενο τελικό κείμενο θέσης του ΤΕΕ/ΤΔΜ, που εν τέλει “πέρασε” – Έτσι όπως είναι διατυπωμένο, με αίτημα περί νέας διαβούλευσης, δεν κλείνει οριστικά την πόρτα

Η Ομάδα Εργασίας του ΤΕΕ/Τμήματος Δυτικής Μακεδονίας, που συστάθηκε για να εκφέρει άποψη στο έντονη διαφοροποίηση καταγράφεται εντός  για τη ΣΜΠΕ των έξι μονάδων καύσης απορριμμάτων, στο πόρισμά της, σημεία του οποίου αποκάλυψε το kozan.gr (δείτε εδώ σχετικά), εκφράζει κατηγορηματική αντίθεση, μιλώντας για «περιβαλλοντικό και κοινωνικό έγκλημα», εντοπίζοντας «σωρεία τεχνικών αστοχιών» και ζητώντας απόσυρση του σχεδίου.

Αντίθετα,  το προτεινόμενο τελικό κείμενο θέσης του ΤΕΕ/ΤΔΜ που θα κατατεθεί στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης είναι σαφώς ηπιότερο στον τόνο. Αναγνωρίζει ότι «με τα σημερινά δεδομένα σχεδιασμού και τεκμηρίωσης, οι προϋποθέσεις δεν ικανοποιούνται επαρκώς και, ως εκ τούτου, η ενεργειακή αξιοποίηση, όπως προτείνεται, δεν είναι αποδεκτή», αλλά δεν κλείνει οριστικά την πόρτα. Ζητά εκ νέου διαβούλευση για το σύνολο της ΣΜΠΕ, με περισσότερα αναλυτικά και ποσοτικά στοιχεία, εναλλακτικά σενάρια, σαφή κριτήρια χωροθέτησης και ρήτρες.

Με απλά λόγια:

– Η Ομάδα Εργασίας λέει «όχι στην καύση» εδώ και τώρα.

– Η πλειοψηφία της Διοικούσας (με ψήφους  8 – 1) εγκρίνοντας το τελικό κείμενο  είπε ουσιαστικά πως λέμε όχι έτσι όπως προτείνεται τώρα (βλέπε φράση: «με τα σημερινά δεδομένα σχεδιασμού και τεκμηρίωσης») και παραπέμπει σε νέα, πληρέστερη διαβούλευση (βλέπε φράση: «προτείνεται η εκ νέου διαβούλευση»)

Παρακάτω το kozan.gr αποκαλύπτει  την τελική πρόταση της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ/Τμ. Δ. Μακεδονίας που πέρασε με ψήφους 8 – 1 κι είναι το κείμενο που θα κατατεθεί στη διαβούλευση 

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Απόψεις επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το σχέδιο δημιουργίας δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ)», που αναρτήθηκε στο πλαίσιο της διαβούλευσης και προβλέπει την κατασκευή έξι (6) εργοστασίων καύσης απορριμμάτων σε όλη τη χώρα (Αττική, Κοζάνη, Ροδόπη, Βοιωτία, Ηράκλειο, Πελοπόννησο).

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας/Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας (Τ.Ε.Ε./Τ.Δ.Μ.), στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου ως τεχνικού συμβούλου της πολιτείας, συνδυαστικά με τη μείζονα σημασία του θέματος της δημιουργίας δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ) για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και αφού μελέτησε και αξιολόγησε τα στοιχεία που συμπεριλαμβάνονται στην προς διαβούλευση ΣΜΠΕ, κατέληξε στα παρακάτω συμπεράσματα:

Κατ΄ αρχάς, στο σύνολο της μελέτης, καμία επιλογή δεν τεκμηριώνεται με συγκριτική τεχνικοοικονομική αξιολόγηση των εναλλακτικών επιλογών και λύσεων, ούτε γίνεται ουσιαστική εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, συνεκτιμώντας την υφιστάμενη κατάσταση περιβάλλοντος και τους δυνητικούς κινδύνους. Παρουσιάζονται εξ’ αρχής ως βιώσιμες, δύο επιλογές με διακριτές κλίμακες μονάδων (η μία με πρώτη ύλη προς επεξεργασία 60.000 τόνους/έτος και η άλλη με 300.000 τόνους/έτος), χωρίς να υπάρχει ποσοτική αξιολόγηση που να δικαιολογεί τις επιλογές αυτές.

Κατά την άποψή μας το περιεχόμενο της ΣΜΠΕ, κατ’ αρχήν, θα έπρεπε να εστιάζει σε επιλογές που:

• τηρούν αυστηρά την ιεράρχηση διαχείρισης αποβλήτων σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας (πρόληψη–επαναχρησιμοποίηση–ανακύκλωση/κομποστοποίηση–ανάκτηση ενέργειας μόνο για μη αξιοποιήσιμα υπολείμματα–υγειονομική ταφή υπολειμμάτων),
• αποφεύγουν κλειδώματα (lock‑in) σε υπερδιαστασιολόγηση εγκαταστάσεων και
• ελαχιστοποιούν τις περιβαλλοντικές/υγειονομικές επιπτώσεις βάσει Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών (BAT)

Προκειμένου να αποφασισθεί ως λύση η δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ)», θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι:

• δίδεται απόλυτη προτεραιότητα στην πρόληψη και διακριτή συλλογή των απορριμμάτων, δηλαδή:
  • να εξασφαλίζεται πλήρης ανάπτυξη των συστημάτων διακριτής συλλογής απορριμμάτων (χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί, βιοαπόβλητα) με υποδομές εγγύτητας, ψηφιακή ιχνηλασιμότητα και κίνητρα συμμετοχής.
  • να τίθεται στοχοθεσία πρόληψης αποβλήτων ανά ροή, με δείκτες απόδοσης και εφαρμογή ετήσιας δημόσιας αναφοράς.
• γίνεται καθορισμός του όρου «υπολείμματος» με συγκεκριμένα και σαφώς προσδιορισμένα κριτήρια, δηλαδή:
  • ως υπολείμματα για ενεργειακή αξιοποίηση να νοούνται μόνο ροές που τεκμηριωμένα δεν μπορούν να προληφθούν/επαναχρησιμοποιηθούν/ανακυκλωθούν οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμα.
  • να αποκλείονται ρητά τα βιοαπόβλητα που μπορούν να οδηγούνται σε αναερόβια χώνευση/κομποστοποίηση.
• πραγματοποιείται διαστασιολόγηση χωρίς εγκλωβισμό (lock‑in), δηλαδή:
  • να καθορίζεται ανώτατο όριο δυναμικότητας ανά εγκατάσταση, βάσει ρεαλιστικών προβλέψεων υπολειμμάτων μετά την πλήρη ανάπτυξη των μέτρων πρόληψης/ανακύκλωσης.
  • να εξασφαλίζεται η ευελιξία του σχεδιασμού (modular/σταδιακή υλοποίηση) με κλιμακούμενες φάσεις και σαφή κριτήρια ενεργοποίησης.
  • να πραγματοποιείται περιοδική αναθεώρηση τροφοδοσίας ανά 3–5 έτη με δυνατότητα μείωσης φορτίου εάν αυξηθούν οι επιδόσεις ανακύκλωσης/πρόληψης.
  • να καθορίζονται ρήτρες απεγκλωβισμού στις συμβάσεις, με αποφυγή ή αυστηρό περιορισμό ρητρών (συνθήκη «put or pay»), πρόβλεψη ρητρών προσαρμογής σε στόχους της Ε.Ε./εθνικούς στόχους και να υπάρχει η δυνατότητα πρόωρης μείωσης δυναμικότητας χωρίς ποινές.
  • να εξασφαλίζεται η συμβατότητα με ιεραρχία των αποβλήτων, δηλαδή να δίδεται προτεραιότητα στις ανώτερες βαθμίδες και κατόπιν, εάν προκύπτουν υπολείμματα, να γίνεται χρήση τους μετά από διαλογή στην πηγή & στη Μ.Ε.Α.
  • να καθορίζονται δείκτες παρακολούθησης και ανώτατα και κατώτατα όρια παρέμβασης, δηλαδή εάν η ανακύκλωση υπερβαίνει συγκεκριμένη ποσότητα ή μειωθούν τα σύμμεικτα κάτω από Υ t/έτος, να ενεργοποιείται αυτόματα αναδιάρθρωση/παύση φάσης.
• γίνεται χρήση των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών (BAT) και να καθορίζονται τα όρια εκπομπών ρύπων, δηλαδή:
  • να είναι υποχρεωτική η συμμόρφωση με τα ισχύοντα BREF/WI BAT conclusions για Μονάδες Καύσης Αποβλήτων.
  • να υπάρχει συνεχής παρακολούθηση κρίσιμων ρύπων (σκόνη, NOx, SO2, HCl, HF, CO, TOC, βαρέα μέταλλα, διοξίνες/φουράνια) με δημόσια διαδικτυακή δημοσιοποίηση σε πραγματικό χρόνο.
  • να συνταχθεί σχέδιο πρόληψης/ελαχιστοποίησης οσμών και δευτερογενών ρύπων στη διαχείριση καυσίμου RDF/SRF.
• υπάρχει πρόβλεψη για τη διαχείριση των καταλοίπων, δηλαδή:
  • να πραγματοποιείται επεξεργασία της ιπτάμενης τέφρας και των καταλοίπων καθαρισμού απαερίων ως επικίνδυνων αποβλήτων με ασφαλή τελική διάθεση ή/και αδρανοποίηση.
  • να γίνεται αξιοποίηση της σκωρίας μόνο μετά από ωρίμανση, απορρύπανση και τεκμηριωμένη συμμόρφωση σε πρότυπα χρήσης.
• διασφαλίζεται η κλιματική ουδετερότητα και η ενέργεια, δηλαδή:
  • να υπάρχει πλήρης αποτύπωση του ισοζυγίου άνθρακα (καύσιμο κλάσμα βιογενούς/ορυκτού, να αποφεύγεται ότι προκύπτει λόγω ανάκτησης ενέργειας και να διαμορφώνονται συγκριτικά σενάρια
  • να είναι υποχρεωτική η συμπαραγωγή θερμότητας όπου υπάρχει θερμική ζήτηση (τηλεθέρμανση, βιομηχανία) και όχι να επιλέγεται η απλή ηλεκτροπαραγωγή
• γίνεται χωροθέτηση με την αρχή της εγγύτητας, δηλαδή:
  • να επιλέγονται θέσεις με κριτήρια μεταφορικού αποτυπώματος, συμβατότητας χρήσεων γης, υφιστάμενων βιομηχανικών ζωνών και επάρκειας δικτύων.
  • να εξαιρούνται οι περιοχές υψηλής οικολογικής/πολιτιστικής ευαισθησίας και να υπάρχει σωρευτική εκτίμηση με άλλες δραστηριότητες.
• μέσω της ψηφιακής διακυβέρνησης, υπάρχει διαφάνεια και κοινωνικός έλεγχος, δηλαδή:
  • να δημιουργηθεί ανοιχτή πλατφόρμα δεδομένων (φορτία, εκπομπές, βλάβες, καταγγελίες/αποκρίσεις).
  • να συγκροτηθεί επιτροπή παρακολούθησης με συμμετοχή των επιστημονικών φορέων και της τοπικής κοινωνίας και να συντάσσεται ετήσια δημόσια έκθεση.
• εφαρμόζεται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», δηλαδή:
  • να προβλέπονται ρήτρες απόδοσης σε συμβάσεις (ποιότητα καυσίμου, διαθεσιμότητα, περιβαλλοντική συμμόρφωση) και ρήτρες αποφυγής «υποχρεωτικών ποσοτήτων» που αντιστρατεύονται στην ανακύκλωση.
  • να συντάσσονται διακριτοί λογαριασμοί κόστους ώστε να μην επιδοτείται η ανάκτηση ενέργειας εις βάρος της πρόληψης/ανακύκλωσης.
• διασφαλίζεται η σύνδεση και με άλλες τεχνολογίες κυκλικής οικονομίας, δηλαδή:
  • να προτάσσεται η αναερόβια χώνευση βιοαποβλήτων και η παραγωγή βιομεθανίου.
  • να προωθείται η ανακύκλωση των υλικών υψηλής αξίας (χαρτί, πλαστικά, μέταλλα) και κατόπιν των δευτερογενών πρώτων υλών.

Πιο συγκεκριμένα, επί της ΣΜΠΕ, θεωρούμε ότι πρέπει να:

• πραγματοποιηθεί επικαιροποίηση των σεναρίων, ώστε να ενσωματώνουν δεσμευτικούς στόχους διακριτής συλλογής/ανακύκλωσης ανά ροή και ρεαλιστικές καμπύλες ωρίμανσης, συνεκτιμώντας τα διαθέσιμα στοιχεία και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
• υπάρχει διακριτή ανάλυση ευαισθησίας για μείωση των διαθέσιμων υπολειμμάτων (±20–40%) και ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στη βιωσιμότητα, με τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας, σύμφωνα με την αρχή «πληρώνω όσο πετάω». Κατά την άποψή μας, αυτό θα συμβάλλει στην:
  • ενίσχυση της περιβαλλοντικής παιδείας με προτεραιότητα στη διαχείριση αποβλήτων.
  • άμεση και αποτελεσματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση από Φορείς, Διαχειριστικές, Δημοτικές Αρχές με τη διάθεση των απαραίτητων πόρων και συμπληρωματικά μέσω του Τέλους Ταφής.
• περιλαμβάνεται υποχρεωτικά ο δείκτης KPIs, δηλαδή να γίνεται υπολογισμός του ποσοστού υπολείμματος επί παραγόμενων ΑΣΑ, του βαθμού ενεργειακής απόδοσης (R1) και των δεικτών εκπομπών ανά MWh και ανά τόνο.
• καταρτίζονται σχέδια έκτακτης ανάγκης για διακοπές λειτουργίας/αντιστροφές ροών με ασφαλή προσωρινή αποθήκευση.
• υπάρχει πλήρης χαρτογράφηση μεταφορών και στοχοθέτηση ανώτατων χιλιομετρικών αποστάσεων/εκπομπών και εμπεριστατωμένη και περιβαλλοντικά τεκμηριωμένη προσέγγιση των χωροθετήσεων, με προτεραιότητα την γειτνίαση στην πηγή δημιουργίας των ΑΕΠΥ.
• επανεξεταστούν τα σενάρια χωροθέτησης, που αναφέρουν μόνιμα τη Δυτική Μακεδονία ως απόλυτη επιλογή πρόκρισης κατασκευής του χώρου ενεργειακής αξιοποίησης ΑΕΠΥ, με διαφανή και επιστημονικά αποδεκτά και ιχνηλάσιμα κριτήρια και δεδομένα, λαμβάνοντας, πρωτίστως, υπόψη την υφιστάμενη λειτουργία του συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων της Δυτικής Μακεδονίας, που επιτυγχάνει τους υφιστάμενους στόχους με δυνατότητα άμεσης βελτίωσης προσθέτοντας πόρους.

Είναι άξιο λόγου το γεγονός πως στην παράθεση των εναλλακτικών σεναρίων και οι τρεις προτεινόμενες λύσεις, περιλαμβάνουν την ΠΕ Κοζάνης ως απόλυτη επιλογή πρόκρισης κατασκευής του χώρου ενεργειακής αξιοποίησης ΑΕΠΥ ανεξάρτητα από τον γεωγραφικό χώρο αναφοράς, ενώ δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη η υφιστάμενη λειτουργία του συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων της Δυτικής Μακεδονίας, που επιτυγχάνει τους υφιστάμενους στόχους της ΕΕ (η ταφή αυτών επιτυγχάνει τον στόχο του 30%, ποσοστό που μπορεί να βελτιωθεί επιτυγχάνοντας τον στόχο του 10%).

Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η ενεργειακή αξιοποίηση στερεών καυσίμων που προέρχονται από την επεξεργασία των απορριμμάτων, είναι επιλογή και δυνητικά απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων της κείμενης ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας και ειδικά για την ελαχιστοποίηση της υγειονομικής ταφής σε ποσοστά <10%.

Επίσης, θεωρούμε πως η σχετική μελέτη θα έπρεπε κατ΄ ελάχιστο να παραθέτει τα απαραίτητα αναλυτικά στοιχεία που τεκμηριώνουν τις προαναφερόμενες επιλογές, ενώ θα ήταν απαραίτητο να εξετάζει και διαφορετικά σενάρια σε ότι αφορά τη χωροθέτηση και τις διαχειριστικές ενότητες, καθώς δεν παρουσιάζει σαφή κριτήρια χωροθέτησης.

• διερευνηθεί εάν και κατά πόσο το κριτήριο της «καλής πρακτικής», διέπει το σύνολο της ΣΜΠΕ, ειδικά στην περίπτωση της Διαχειριστικής Ενότητας 1.2 που αφορά τη Δυτική Μακεδονία, καθώς στο πλαίσιο της αρχικής ανάλυσης του μελετητικού έργου, στην παράθεση των επιτυχημένων παραδειγμάτων σχεδιασμού και εφαρμογής τεχνολογιών ενεργειακής αξιοποίησης ΑΕΠΥ και πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση της κατασκευής αντίστοιχου συγκροτήματος εντός της Βιέννης, αναφέρεται πως κρίσιμο στοιχείο της δεδομένης επιλογής υπήρξε το γεγονός ότι τα απόβλητα στην περίπτωση αυτή ήταν βολικότερο να συνεχίσουν να αποτεφρώνονται ακριβώς εκεί που παράγονταν, δηλαδή στη μέση της πόλης
• γίνεται περαιτέρω αναφορά ή περιληπτική παρουσίαση των επενδυτικών σχεδίων, καθώς από τη Συγκριτική Αξιολόγηση των Εναλλακτικών Δυνατοτήτων γίνεται αναφορά τόσο στη διαδικασία προκαταρκτικής διαβούλευσης με την αγορά, η οποία και απέδειξε τη ρεαλιστικότητα του βασικού σεναρίου, όσο και στην ύπαρξη ώριμων επενδυτικών σχεδίων, δυστυχώς χωρίς τη συμμετοχή των υπεύθυνων διαχειριστών των απορριμμάτων και των τοπικών κοινωνιών.
• ενσωματωθούν στην μελέτη ποσοτικά στοιχεία τεκμηρίωσης, καθώς στη συγκριτική αξιολόγηση των διαθέσιμων επιλογών και των εναλλακτικών δυνατοτήτων η σύγκριση είναι ποιοτική, όμως, οι επιμέρους αξιολογήσεις έχουν σαφή ποσοτική αναφορά, χωρίς να υποστηρίζονται από τα αντίστοιχα ποσοτικά στοιχεία.
• υπάρξει αναλυτική παρουσίαση ανά ενότητα σχεδιασμού, εξασφαλίζοντας έτσι ουσιαστική αξιολόγηση των επιπτώσεων σε τοπική κλίμακα.
• γίνεται αναφορά σε θέματα ποσοτικοποίησης και τρόπου κοστολόγησης της δυνατότητας παραγωγής θερμικής ενέργειας με δυνητική υποστήριξη των τηλεθερμάνσεων, προκειμένου να είναι εφικτό να αξιολογηθεί η δυνατότητα βιωσιμότητας ή/και αποδοχής της πρότασης.
• υπάρξει πρόβλεψη για τις κρίσιμες υποδομές που θα απαιτηθούν για τις μεταφορές (π.χ. σιδηρόδρομος), αν απαιτείται περιστασιακή αποθήκευση και να αναγνωρίζεται το μέγεθος και η χωροθέτηση του τελικού αποδέκτη.
• διασαφηνισθούν οι επιπτώσεις και τα προϊόντα της καύσης στις Μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης, καθώς αναφέρονται σε ένα αδρό και θεωρητικό επίπεδο. Η υπό διαβούλευση ΣΜΠΕ αναφέρεται κυρίως στην άρση των τυχόν περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εγκατάλειψη της ταφής των υπολειμματικών προϊόντων των Μ.Ε.Α./Μ.Α.Α., τα οποία, σε διάφορες μορφές, θα οδηγηθούν προς καύση και προσδιορίζει εξειδίκευση και αντιμετώπιση τους στις ΑΕΠΟ των έργων.
• διασφαλισθεί ότι τα σύμμεικτα απορρίμματα δε θα οδηγούνται σε ενεργειακή αξιοποίηση σε καμία φάση. Θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο τροφοδοσία με υπολείμματα που προκύπτουν μετά από πλήρη διαλογή στην πηγή και μηχανική επεξεργασία σε αδειοδοτημένες Μ.Ε.Α./Μ.Α.Α., με τεκμηριωμένη απομάκρυνση των ανακυκλώσιμων υλικών και των βιοαποβλήτων. Στις περιφέρειες που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η κατασκευή των Μονάδων Μηχανικής Διαλογής Αποβλήτων, να προβλέπεται αποκλειστικά η προσωρινή διαχείριση, χωρίς την καύση σύμμεικτων απορριμμάτων, μέχρι την πλήρη λειτουργία των Μ.Μ.Δ.Α.

Για όλα τα παραπάνω, για το σύνολο της ΣΜΠΕ, προτείνεται η εκ νέου διαβούλευση με:

• αναλυτικά στοιχεία που θα τεκμηριώνουν τις προτεινόμενες λύσεις αλλά και θα εξετάζουν περισσότερα εναλλακτικά σενάρια.
• παρουσίαση και ανάλυση στοιχείων συγκριτικά με τη μηδενική λύση σε περιβαλλοντικό και οικονομικό αποτύπωμα
• δυνητικό εμπλουτισμό του αναξιοποίητου ποσοστού των αγροτικών υπολειμμάτων, ξυλωδών υπολειμμάτων από κλαδέματα σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους κλπ.
• παρουσίαση δέσμευσης δημοσίων πόρων που δυνητικά θα μπορούσαν να κατευθυνθούν στους βασικούς τομείς της κυκλικής οικονομίας με στόχο την επίτευξη των στόχων της ανακύκλωσης.
• θεσμοθέτηση ανταποδοτικών τελών προς τους ΟΤΑ με άμεση κατεύθυνση προς στους πολίτες ώστε να υπάρχει οικονομικό κίνητρο και κριτήριο αποδοχής από τους πολίτες.

Επίσης, στο γενικότερο πλαίσιο της δημιουργίας δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ) θεωρούμε σημαντικό να αναφέρουμε το εξής:

Λόγω του κανονισμού taxonomy της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης δε θα μπορούν να λάβουν ενίσχυση από πόρους της Ε.Ε.

Ο κανονισμός taxonomy (Κανονισμός (ΕΕ) 2020/852 για τη θέσπιση πλαισίου που διευκολύνει τις βιώσιμες επενδύσεις) είναι ένα βασικό νομοθέτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας.

Ο κανονισμός αυτός ορίζει αυστηρά κριτήρια σχετικά με το ποιες δραστηριότητες θεωρούνται «περιβαλλοντικά βιώσιμες».

Οι δραστηριότητες που δεν πληρούν αυτά τα κριτήρια δεν χαρακτηρίζονται ως «πράσινες» δραστηριότητες.

Το γεγονός αυτό, θα έχει άμεση συνέπεια σε ό,τι αφορά, χρηματοδοτήσεις, επιδοτήσεις ή επενδύσεις από ευρωπαϊκούς πόρους (π.χ. InvestEU, Ταμείο Ανάκαμψης, Horizon, Europe, κ.λ.π.)

Καθώς στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, η ιεραρχία είναι, πρόληψη–επαναχρησιμοποίηση–ανακύκλωση–ανάκτηση και διάθεση, προκύπτει πως η καύση απορριμμάτων, η οποία αποτελεί ανάκτηση, κατατάσσεται χαμηλά στην ιεραρχία.

Η Ε.Ε., γενικά, αντιμετωπίζει με επιφυλακτικότητα τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης με απορρίμματα, διότι ενώ παράγουν ενέργεια, ταυτόχρονα εκπέμπουν και CO₂ και επομένως μπορεί να αποθαρρύνουν την ανακύκλωση.

Επίσης, βάσει του κανονισμού taxonomy, οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων δεν συμβάλλουν ουσιαστικά στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις θεωρείται ότι μπορεί να αποτελούν και παράγοντα πρόκλησης βλάβης (π.χ. εκπομπές αερίων, αποτροπή ανακύκλωσης).

Επομένως, δε μπορούν να χαρακτηριστούν «taxonomy–aligned» και άρα δε θα είναι επιλέξιμες για πράσινη χρηματοδότηση από την Ε.Ε.

Εν κατακλείδι, η ενεργειακή αξιοποίηση μπορεί να έχει συμπληρωματικό ρόλο αποκλειστικά για πραγματικά υπολειμματικές ροές, υπό αυστηρούς τεχνικούς, περιβαλλοντικούς και θεσμικούς όρους. Η συμμόρφωση με την ιεράρχηση αποβλήτων, η αποφυγή δεσμεύσεων που υπονομεύουν την πρόληψη και την ανακύκλωση, η εφαρμογή BAT και η πλήρης διαφάνεια αποτελούν αδιαπραγμάτευτες προϋποθέσεις.

Με τα σημερινά δεδομένα σχεδιασμού και τεκμηρίωσης, οι προϋποθέσεις αυτές δεν ικανοποιούνται επαρκώς και ως εκ τούτου, η ενεργειακή αξιοποίηση, όπως προτείνεται, δεν είναι αποδεκτή.