Το στερνό αντίο σε ένα αγαπητό πρόσωπο, στον Μανώλη Παπαϊωάννου. (του Πασχάλη Τσολάκη)

Αγαπητέ Μανώλη,

Προσπαθώντας να γράψω αυτό το στερνό αντίο, νιώθω τα χέρια μου να τρέμουν, την ανάσα μου να δυσκολεύεται, τα μάτια μου να φλέγονται.

Σφίγγω τα χέρια μου γροθιά, παίρνω βαθιές αναπνοές, ρίχνω δάκρυα στα μάτια.

Το αντίο αυτό θα γραφτεί. Είναι μια εσωτερική ανάγκη κι ένα χρέος τιμής.

Για όσους σε γνώρισαν ήσουν η προσωποποίηση της ευγένειας, της καλοσύνης, του δικαίου και του σεβασμού προς τον άνθρωπο.

Ο θυμόσοφος λαός μας λέει: Δώσε εξουσία σε κάποιον για να δεις ποιος είναι.

Και ναι, όλοι όσοι σε γνωρίσαμε, είδαμε τον διευθυντή Μανώλη στην πράξη.

Ο τίτλος ήταν γραμμένος μόνο στην σφραγίδα. Την δύναμη της εξουσίας, που όλοι χρησιμοποιούν, άλλοι σε σημείο κατάχρησης, εσύ δεν την χρησιμοποίησες ποτέ.

Δεν ντύθηκες ποτέ το πρόσωπο της εξουσίας, γιατί εσύ ήσουν ντυμένος με το πρόσωπο του ανθρώπου.

Η πόρτα του γραφείου σου, που ήταν πάντα ανοιχτή για τα στελέχη σου, ήταν πάντα το ίδιο ανοιχτή και για τον τελευταίο εργάτη. Σεβόσουν τόσο πολύ την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ανεξαρτήτου καταγωγής, γνώσης ή αξιώματος.

Φέρθηκες δίκαια και ισόνομα ακόμα και σε εκείνους, που στα δύσκολα τότε χρόνια των κομματικών πολώσεων σε απέπεμψαν υποτιμητικά, σχεδόν εξευτελιστικά.

Υπήρξες μεγαλόψυχος ακόμα και σε αυτούς που ήξερες ότι σε υπονομεύουν.

Άκουγες κάθε κριτική, κάθε άποψη, κάθε σκέψη, αλλά γνώριζες καλά να ξεχωρίζεις το βάρος και την αξία όσων άκουγες και στο τέλος η ζυγαριά του μυαλού σου αποφάσιζε.

Όσοι σε γνωρίσαμε καλά, παρ’ ότι εσύ δεν το έδειχνες, ξέραμε ότι απέφευγες, όσο διακριτικά μπορούσες, τους κόλακες και τους ρουφιάνους. Γιουσουφάκια της εξουσίας, τους αποκαλούν οι εργαζόμενοι.

Τους λίγους συνεργάτες που διάλεγες τους θεωρούσες πάντα ισότιμους με σένα. Ήθελες να το νιώθουν και να το αισθάνονται.

Όσο διάστημα είχες την ευθύνη του ΑΗΣ Καρδιάς, μια γλυκιά αύρα γαλήνης και εμπιστοσύνης πλανιόταν στην ατμόσφαιρα. Είναι κοινή ομολογία των εργαζομένων.

Το ανθρώπινο πρόσωπο της εξουσίας που είχες, έχει σφραγίσει ανεξίτηλα την ιστορία του εργοστασίου. Όπως ακριβώς πριν αρκετά χρόνια ένας άλλος διευθυντής, ο Νίκος ο Γιωτόπουλος, άφησε την σφραγίδα της παλικαριάς του, αρνούμενος να υπογράψει απολύσεις εργαζομένων και αντικαταστάθηκε.

Οι εργαζόμενοι και οι άνθρωποι δεν ξεχνούν, ούτε τους καλούς, ούτε τους κακούς. Κάποιοι πορεύονται υπό τας ευχάς των ανθρώπων και κάποιοι άλλοι υπό τας άρας!

Εσένα Μανώλη για όλους εμάς, που για άλλους ήσουν φίλος, για άλλους αδερφός, για άλλους πατέρας, σε συνοδεύουν μονάχα ευχές και αγάπη.

Έφυγες ταπεινά και αθόρυβα όπως έζησες.

Καλό σου ταξίδι…