Τιμωρητικά για τους οργανωμένους σε συλλογικά σχήματα παραγωγούς και ως ένα έμμεσο κίνητρο για τη διακίνηση -ακόμα μεγαλύτερου μέρους- της εγχώριας αγροτικής παραγωγής μέσα από τα ομιχλώδη κανάλια της «μαύρης» αγοράς λειτουργεί ο υφιστάμενος συνδυασμός φορολογικού και ασφαλιστικού, όπως απέδειξε με την αμείλικτη γλώσσα των αριθμών ο πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού, Νίκος Κουτλιάμπας, στο πλαίσιο της ομιλίας του στο 1ο Αγροτικό Συνέδριο του ΣΑΣΟΕΕ, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη στην Αθήνα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο γνωστός συνεταιριστής, οι αλλαγές στο καθεστώς φορολόγησης των αγροτών από το 2014 και μετά, αλλά και η πρόσφατη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, ροκανίζουν συστηματικά τη βιωσιμότητα των υγιών επαγγελματικών εκμεταλλεύσεων, δίχως παράλληλα να συμβάλουν στην αύξηση των δημόσιων εσόδων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση παραγωγού-μέλους του ΑΣΕΠΟΠ (σ.σ. το όνομα του οποίου, για ευνόητους λόγους, παραλείπεται), η οικονομική θέση του οποίου επιδεινώνεται διαρκώς την τελευταία τετραετία και φτάνει τα τελευταία δύο χρόνια να «παραχωρεί» στο Δημόσιο, είτε μέσω της Εφορίας είτε μέσω του ΕΦΚΑ, σχεδόν το 50% του καθαρού εισοδήματός του.
Ο αγρότης του παραδείγματός μας καλλιεργεί σταθερά 60 στρέμματα με ροδάκινα, 20 στρέμματα με νεκταρίνια και 5,5 στρέμματα με μήλα και το 2013 παρουσίασε ένα καθαρό κέρδος της τάξης των 50.000 ευρώ. Η επόμενη χρονιά ήταν η πρώτη που εφαρμόστηκε το νέο σύστημα φορολόγησης βάσει λογιστικών βιβλίων με συντελεστή 13% από το πρώτο ευρώ και σε αυτό ήρθαν να προστεθούν οι επιπτώσεις από την επιβολή του ρωσικού εμπάργκο. Το καθαρό εισόδημά του (συνυπολογίζοντας το σύνολο των εξόδων για λίπανση, φυτοπροστασία, εργατικά, ασφάλειες, άρδευση, καύσιμα κ.λπ.) διαμορφώθηκε στα 27.561 ευρώ, με τον συνολικό φόρο να ανέρχεται σε 6.270 ευρώ (φόρος 3.583 ευρώ συν προκαταβολή φόρου 2.687 ευρώ) και το καθαρό μετά φόρου οικογενειακό εισόδημά του σε 21.291 ευρώ.
Τις επόμενες δύο χρονιές και με τη συνδρομή του ΑΣΕΠΟΠ, που κατόρθωσε να «ανοίξει» νέες αγορές, ο εν λόγω αγρότης κατόρθωσε να σηκώσει «κεφάλι», επαναφέροντας τις απολαβές του στα επίπεδα των ετών 2013, 2014. Ενδεικτικά, το 2016 το καθαρό εισόδημά του έφτασε τα 46.821 ευρώ, όμως στο μεταξύ έχει αναμορφωθεί ξανά το φορολογικό σύστημα με αποτέλεσμα η συνολική φορολογική του επιβάρυνση για τη χρονιά αυτή να ανέρχεται σε 23.938 ευρώ (φόρος 11.969 ευρώ συν ισόποση προκαταβολή για το επόμενο έτος, δηλαδή πάνω από το 50%) και το καθαρό μετά φόρου οικογενειακό εισόδημα σε 22.883 ευρώ.
Το 2017 ο ίδιος παραγωγός «είδε» το καθαρό εισόδημά του να διαμορφώνεται σε 21.226 ευρώ και μπορεί ο φόρος να ήταν προπληρωμένος από την προηγούμενη χρονιά, ωστόσο… στην εξίσωση μπαίνει τώρα ο ΕΦΚΑ ο οποίος έρχεται να του αποσπάσει και πάλι σχεδόν το 50% αφού καλείται να καταβάλει 10.534 ευρώ (46.281 ευρώ επί 22,5%).
Όπως επισήμανε ο κ. Κουτλιάμπας, από το παράδειγμα προκύπτει ξεκάθαρα ότι «στον παραγωγό μένουν από 10.000 έως 20.000 ευρώ τη χρονιά, με τα οποία θα πρέπει να ζήσει η οικογένειά του για το επόμενο έτος, αλλά και να χρηματοδοτήσει την καλλιέργειά του την επόμενη περίοδο όπου και σχεδόν το 70% των συνολικών εξόδων θα πραγματοποιηθούν στο πρώτο εξάμηνο».
Προθάλαμος για τη μαύρη αγορά
«Οι αριθμοί δείχνουν ότι η εκμετάλλευση είναι πλέον μη βιώσιμη», λέει στην «ΥΧ» ο κ. Κουτλιάμπας, συμπληρώνοντας ότι το φορολογικό-ασφαλιστικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί πλήττει περισσότερο τους οργανωμένους παραγωγούς, που δεν μπορούν να αποκρύψουν έσοδα, σε αντίθεση με τους μεμονωμένους, οι οποίοι διακινούν το μεγαλύτερο μέρος ή όλη την παραγωγή τους δίχως παραστατικά. «Πάνω από το 50% της αγροτικής παραγωγής σήμερα εκτιμάται ότι διακινείται ‘‘μαύρα’’, που μεταφράζεται σε ανείσπρακτο φόρο, ανείσπρακτες ασφαλιστικές εισφορές και ΦΠΑ, καθώς και κατάρρευση τιμών», υπογραμμίζει.
