Φιλοξενούμενοι στέρηση του κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης (ΚΕΑ) ( Εισοδηματική Ενίσχυση) ΦΕΚ τεύχος Β 128/24-1-2017) (Του κ. Ιωάννου Δ. Ρόνα – Φορο-συμβούλου)

Με αφορμή την υποβολή αιτήσεων , μετά την 1/2/2017, για την χορήγηση του λεγόμενου Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), που θα είναι αφορολόγητο και ακατάσχετο και για ό,τι σχετίζεται με την φιλοξενία κάποιων φορολογουμένων, που την ανέγραψαν καλώς- κακώς στη φορολογική τους δήλωση (έντυπο Ε1) φορολ. έτους 2015, θέλουμε να εστιαστούμε σ αυτό, καταθέτοντας τις απόψεις μας και επιδιώκοντας όπως οι φορολογούμενοι, που επικαλέσθηκαν την φιλοξενία των, κατά την υποβολή της φορολογικής δήλωσης των ( φορολ. έτους 2015, που είπαμε ), να τύχουν τελικά της χορήγησης του εισοδήματος αυτού, που νομίζουμε ότι το δικαιούνται.

Το 3^ο κριτήριο ένταξης στο πρόγραμμα , για την απόκτηση του εισοδήματος αυτού της κοινωνικής αλληλεγγύης , περιλαμβάνει και κριτήρια διαμονής.

Ως ωφελούμενες μονάδες ορίζονται οι παρακάτω κατηγορίες :

α) μονοπρόσωπο νοικοκυριό : … β) πολυπρόσωπο νοικοκυριό : όλα τα άτομα που διαμένουν κάτω από την ίδια στέγη. Δύνανται να απαρτίζονται και από φιλοξενούμενα άτομα ή φιλοξενούμενη οικογένεια, με την προϋπόθεση ότι η φιλοξενία είχε δηλωθεί στην τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος.

Όσοι ζουν σε παραχωρημένη οικία ( μόνοι τους δηλαδή σε σπίτι χωρίς ενοίκιο ) πρέπει να εξετάζονται μεμονωμένα από το νοικοκυριό αυτού που τους παραχωρεί το σπίτι. Αυτό είναι μια βασική – φορολογική διάκριση που πολλοί μπερδεύουν :

Φιλοξενία είναι ή παραχώρηση δωματίου ώστε να συνοικείς με κάποιον ή κάποιους( π.χ παππού/δες) ενώ η δωρεάν παραχώρηση είναι το δώσιμο ολόκληρου σπιτιού , διαμερίσματος, άλλου χώρου, χωρίς κόστος , με σκοπό να γλυτώσει κάποιος το ενοίκιο.

Εμείς λοιπόν καταθέτουμε παρακάτω τις φορολογικές μας θέσεις για να τις λάβουν υπόψη τόσο οι όποιοι αρμόδιοι όσο και οι ενδιαφερόμενοι που εμπίπτουν στις διαδικασίες της φιλοξενίας και επιδιώκουν την χορήγηση του κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης:

Στο έντυπο Ε1 της φορολογίας εισοδήματος, φορ. έτους 2015 , με βάση τα δηλωθέντα στοιχεία και στον πίνακα 6 περιπτ. 12 αυτού, περί ποσών δαπανών που αφαιρούνται από το συνολικό εισόδημα ή από το φόρο, αναφέρεται στο ενοίκιο που πλήρωσε υπόχρεος φορολογούμενος για την κύρια κατοικία της οικογένειας του.

Στην ίδια ευθεία και σε ξεχωριστό κωδικό (801/092-099) σημειώνει, φορολογούμενος, με το σημείο Χ, όταν δεν καταβάλλει ενοίκιο σε εκμισθωτή επειδή αυτός φιλοξενείται σε σπίτι και μάλιστα το γνωστοποιεί αυτό αναγράφοντας και τον ΑΦΜ του παραχωρούντα .

Στο σημείο αυτό έχουμε να παρατηρήσουμε ότι δεν έπρεπε να ζητείται εδώ η αναγραφή της φιλοξενίας φορολογουμένου, διότι ο πίνακας 6 περίπτ.12 έχει σχέση με συγκεκριμένες δαπάνες οι οποίες αφαιρούνται με τον τρόπο που προαναφέρθηκε.

Συνεπώς, δεν χωρεί εδώ ό,τιδήποτε άλλο εκτός αυτών των δαπανών και γι αυτό η φιλοξενία δεν έπρεπε να μπερδεύει την υπόθεση σ αυτόν τον πίνακα , αλλά να δηλώνεται σε κάποιον άλλο του εντύπου Ε1 για να την τονίζει με περισσότερη σαφήνεια.

Ας δούμε όμως την ερμηνεία της λέξης φιλοξενία : ( φιλώ= αγαπώ + ξένος ) αναφέρεται στην πράξη της περίθαλψης και φροντίδας ενός ξένου στο σπίτι κάποιου.

Οι υλικές υποχρεώσεις στην Αρχαιότητα ήταν : α) να υποδεχθούν και να περιποιηθούν τον ξένο β) να του προσφέρουν γεύμα γ) να του προσφέρουν λουτρό και ύπνο δ) στο τέλος της παραμονής του να τον αποχαιρετίσουν με ευχές και δώρα ( Βικιπαίδεια ).

Εάν λοιπόν ο φορολογούμενος τυχαίνει τέτοιας φιλοξενίας, για όσηδήποτε χρονική διάρκεια του κάθε διαχειριστικού έτους, από κάποιον που του γνωστοποιεί μάλιστα και την ταυτότητα του αναγράφοντας την στο έντυπο Ε1, τότε πράγματι η λέξη φιλοξενία (κωδικός 801/ 092-099 του πίνακα 6 περιπτ. 12 αυτού του εντύπου) αρμόζει ώστε να μη τύχει αυτού του εισοδήματος ο φιλοξενούμενος-φορολογούμενος.

Όμως, δεν πρόκειται, εν πολλοίς, για τέτοιας μορφής φιλοξενία , εξαιρέσει κάποιων φορολογουμένων με πολύ μικρό εισόδημα ή με καθόλου εισόδημα ή από αδύναμους ή ασθενείς ( βασικά όλοι αυτοί είναι συγγενείς , όπως γονείς, παππούδες, παιδιά κ.ά , που το όποιο τυχόν εισόδημα των προστίθεται σε εκείνο του φορολογουμένου που τους προστατεύει, τους φιλοξενεί και τον επιβαρύνουν καθ όλα, (άρθρ. 6 του Ν. 2238/94 και τώρα Ν. 4172/13 άρθρ. 14 ), και φορολογείται αυτός ο ίδιος για το σύνολο των εισοδημάτων , όταν αυτό συμβαίνει.

Στην πραγματικότητα, μη λαμβανομένων υπόψιν αυτών της εξαίρεσης, πρόκειται για παραχώρηση κάποιας οικίας ή μέρος οικίας, χωρίς όμως να τυχαίνει, ο φιλοξενούμενος- φορολογούμενος, της περίθαλψης και φροντίδας με τις αναφερόμενες παραπάνω υλικές υποχρεώσεις, περί φιλοξενίας θέμα, αφού οι δαπάνες επιβίωσης βαρύνουν τον ίδιο και αυτός φορολογείται για τα τυχόντα εισοδήματά του .

Συμβαίνει, η στέγη που χρησιμοποιείται από τον φιλοξενούμενο-φορολογούμενο, να βρίσκεται μακριά ή δίπλα από την κατοικία του ιδιοκτήτη ή του κυρίου αυτής που του την παραχωρεί και που είναι στενό συγγενικό του πρόσωπο. Ακόμα, έχουμε άπειρες περιπτώσεις φιλοξενίας στην ίδια οικία και σε διαχωρισμένο ή διασκευασμένο μέρος αυτής, με βάση τις ανάγκες του κυρίου και του φιλοξενούμενου, ας τον αποκαλέσουμε έτσι, συγγενούς.

Πρόκειται δηλαδή, για δωρεάν παραχώρηση στέγης , μη ονομαζομένης φιλοξενία της περίπτωσης αυτής, χωρίς την χορήγηση και υλικών επιβίωσης, βέβαια, ακριβώς για να αποφεύγει αυτός , ο φιλοξενούμενος, την επιβάρυνση του ενοικίου. Στην περίπτωση αυτή όμως, της δωρεάν παραχώρησης στέγης, ο παραχωρών θα έπρεπε να υπολογίσει εισόδημα εξ ακινήτου και θα φορολογούνταν, γι αυτό και αποφεύγεται, ίσως, αυτός ο χαρακτηρισμός και ως πραγματικό γεγονός που είναι. Από την άλλη, επίσης, ο λαμβάνων την παραχώρηση, θα δήλωνε και αυτός στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 την κατοικία αυτή, ως κύρια και θα φορολογούνταν και αυτός τεκμαρτώς. Έτσι αυτό το δηλούμενο εισόδημά του, το τεκμαρτώς εκλαμβανόμενο, θα επέφερε δεινά σε πολλές περιπτώσεις εκεί που δεν ενδιαφέρει αν είναι πραγματικό ή τεκμαρτό . Άλλωστε , αυτό δεν θα ήταν αληθές αλλά πλασματικό και βλαπτικό. Στην αναφορά και εγγραφή στο έντυπο της λεγόμενης φιλοξενίας ουδείς εκ των δύο συμβαλλομένων δηλώνει εισόδημα και δαπάνη αντίστοιχα , εξ αυτής της περίπτωσης της φιλοξενίας επί ακινήτου.

Κατά τις οδηγίες της Διοίκησης ( Υπ. Οικ. 1010043/31-1-2000 πολ. 1030 ) απαραίτητες προϋποθέσεις, για την εφαρμογή της διάταξης αυτής είναι : α) η παραχώρηση χωρίς αντάλλαγμα να γίνεται μόνο από τον γονέα προς το τέκνο του ή από το τέκνο προς τον γονέα του … β) η παραχώρηση αναφέρεται σε μία μόνο και όχι περισσότερες κατοικίες στο ίδιο πρόσωπο ( στον γονέα ή στο τέκνο )… γ)…………………………………………………………………………………….

Σημειώνεται ότι ο ιδιοκτήτης και επικαρπωτής του ακινήτου του, οφείλει να το αναγράψει στο έντυπο Ε2 σημειώνοντας στις οικείες στήλες « παραχώρηση χωρίς αντάλλαγμα στον … ( π.χ πατέρα μου )».

Οι διατάξεις αυτής της περίπτωσης, σύμφωνα με την περίπτ. α του άρθρ.26 του Νόμου 2753/1999 ισχύουν για τα εισοδήματα που αποκτώνται από την 1/1/1999 και μετά. Τέτοιες παραχωρήσεις υπάρχουν άπειρες.

Μπαίνοντας περισσότερο και βαθύτερα στα φορολογικά αυτά σκεπτικά βλέπουμε περιπτώσεις που πολλές φορές ο γονέας παραχωρεί το ακίνητο στα παιδιά του με γονική παροχή, επιφυλάσσει, όμως, υπέρ αυτού, το δικαίωμα οικήσεως εφ όρου ζωής. Η οίκηση είναι προσωπική δουλεία επί ακινήτου η οποία συνίσταται στο εμπράγματο και αποκλειστικό δικαίωμα του δικαιούχου να χρησιμοποιεί για κατοικία ξένη οικοδομή ή διαμέρισμα αυτής

( άρθρ. 1183 Α.Κ ). Το δικαίωμα οικήσεως διαφέρει από το δικαίωμα μισθώσεως κατά το ότι το πρώτο είναι εμπράγματο, ενώ το δεύτερο ενοχικό. Υποκείμενο του δικαιώματος της οίκησης μπορεί να είναι μόνο φυσικό πρόσωπο, αποσβένεται δε μόνο δια του θανάτου. Κατά τα λοιπά ισχύουν και εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις περί επικαρπίας ακινήτων.

Με τις διατάξεις της περιπτ. γ΄ της παραγρ. 2 του άρθρ. 6 του Ν. 2238/94 ( σήμερα Ν. 4172/13 αρθρ. 14) που προστέθηκε με την παράγρ. 2 του άρθρ. 2 του Ν. 2753/99 και ισχύουν από 1/1/99 και μετά, όπως προαναφέρθηκε, θεσπίστηκε απαλλαγή για το τεκμαρτό εισόδημα της περίπτωσης αυτής.

( Ερμηνεία Φορ. Εισοδήματος 2003 Χρ. Ν. Τότση σελίς 159 & 548 Α΄Τόμου ).

Έτσι λοιπόν οι αναφερόμενοι είτε αναγράψουν στο έντυπο Ε1 φιλοξενία είτε δωρεάν παραχώρηση στέγης, επί ουδεμιάς σημασίας λόγος φορολόγησης υπάρχει , ακόμα και τεκμαρτώς, για να επικαλούμαστε και να διαχωρίζουμε τις δύο αυτές περιπτώσεις, της φιλοξενίας και της δωρεάν παραχώρησης, εφόσον εμπίπτουν στους παραπάνω Νόμους.

Εξ όλων όσων αναλυτικώς αναπτύχθηκαν ανωτέρω , συνάγεται το συμπέρασμα ότι η φιλοξενία που παρέχεται, ιδιαίτερα σε συγγενικά πρόσωπα, δεν φορολογείται αφ ενός και ούτε είναι δυνατόν να διευκρινίζεται ο τρόπος της φιλοξενίας, αφ ετέρου, δηλαδή αν σιτίζονται οι φιλοξενούμενοι και τυχαίνουν πρόσθετης περιποίησης από τον φιλοξενούντα ή απλά παραχωρείται δωρεάν μόνο στέγη για την διαμονή των.

Στο έντυπο Ε1 της φορολ. δήλωσης όπου αναγράφεται και διαγραμμίζεται η λέξη φιλοξενία, που είπαμε, δεν υπάρχει δυνατότητα διευκρίνησης ή διερεύνησης του τρόπου της φιλοξενίας, δεδομένου ότι οι φιλοξενούμενοι δεν είναι πάντα και οπωσδήποτε προστατευόμενα μέλη του φιλοξενούντα, για να χαρακτηρίζονται έτσι και η φορολογική Αρχή σίγουρα δεν θα μπορούσε ακριβώς να το αποδείξει για να επιβάλλει τυχόν φόρο.

Με βάση αυτά που αναφέρουμε, δεν πρέπει να υπάρξει λόγος άρνησης της χορήγησης αυτού του κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης, που λέμε, στις περιπτώσεις της φιλοξενίας , έτσι όπως αναλύθηκε παραπάνω, ώστε να αποκλεισθεί ,εξ αυτής της περίπτωσης, ο ενδιαφερόμενος για την χορήγηση του, αλλά και για άλλες περιπτώσεις, όπου ο λόγος περί φιλοξενίας (π.χ. επιδότηση για πετρέλαια θέρμανσης κ.ά).

Καταλήγοντας, νομίζουμε ότι θα είναι καλά να βρεθούν άλλα κριτήρια πειστικά και μη αμφισβητούμενα ώστε να μη προκαλούν σωρεία αντιδράσεων από φορολογουμένους.