Με τον καθιερωμένο Αγιασμό , γιορτάζουμε σήμερα την επίσημη έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. Οι ευχές μας για πρόοδο και φώτιση στους χιλιάδες μαθητές και καθηγητές της ελληνικής επικράτειας συνοδεύονται από δυο παλιές σχολικές φωτο από δυο εκπαιδευτήρια, από τα παλαιότερα της πόλης Κοζάνης, του 2ου και του 3ου -4ου Δημοτικών Σχολείων.
Η ανέγερση και των δυο σχολείων, ξεκίνησε επί Τουρκοκρατίας με την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιωνίδη, προκειμένου να καλυφθεί η μεγάλη αύξηση των μαθητών και των δυο φύλων της πόλης. Η ανοικοδόμηση μεγαλοπρεπών διώροφων σχολείων απαγορευόταν , γι’ αυτό και η άδεια ανοικοδόμησης και για τα δυο κτήρια βγήκε τον Αύγουστο του 1911 με σουλτανικό φιρμάνι στο όνομα του Στάμκου Αναστάσιου, ο οποίος στη συνέχεια τα παραχώρησε στη Σχολική Εφορεία της πόλης. Ο Στάμκος Αναστάσιος ήταν μεγάλος ευεργέτης της πόλης, καθώς μαζί με τον Χαρίσιο Μούκα χρηματοδότησε την αγορά των οικοπέδων των δυο εκπαιδευτηρίων και όχι μόνο.
Φωτο 1η, έτους 1923, 3ο-4ο , Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης, ένα νεοκλασσικό κόσμημα που ξεκίνησε να κτίζεται το 1911 και πρωτολειτούργησε το 1914 για να στεγάσει το Παρθεναγωγείο, δηλαδή τα κορίτσια της πόλης, που μέχρι τότε λειτουργούσε σε ενοικιαζόμενα κτήρια. Στη συνέχεια, το κτήριο θα λειτουργήσει για τη στέγαση του Α Δημοτικού Σχολείου Θηλέων στον επάνω όροφο και του Β Δημοτικού Σχολείου Θηλέων στον κάτω όροφο και από το 1929 ως μικτό σχολείο.
Οι κάτοικοι της Κοζάνης ενδιαφέρθηκαν πολύ νωρίς τόσο για την εκπαίδευση των αγοριών όσο και των κοριτσιών της κοινότητας. Η δημιουργία του πρώτου σχολείου για κορίτσια παρά τα ήθη της εποχής που είχαν ως πρότυπο τη διαπαιδαγώγηση των κοριτσιών ως καλές νοικοκυρές και μητέρες ξεκίνησε το 1775 χάρη στην εισροή νεωτεριστικών ιδεών μέσω του εμπορίου με το εξωτερικό.
Φωτο 1η, 3ο – 4ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης 2η σειρά,αρ. 22, (Περιστέρα Δρίζη-Δαβάνη , γεν.2017, εν ζωή ακόμη, ), δασκάλες : Χρυσύλα Τσίντζιλη, Λιλίκα (ξένη), Δ/ντρια: Δήμητρα Στεργίου.
Φωτο 2η έτους 1929, 2ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης, ένα νεοκλασσικό αριστούργημα, που ολοκληρώθηκε και πρωτολειτούργησε το 1915-16 και κάηκε το 1967.Κατασκευάστηκε για να στεγάσει αρχικά την Αστική Σχολή της πόλης στην οποία φοιτούσαν μόνο αγόρια, στη συνέχεια όπως και τα αντίστοιχα Παρθεναγωγεία έγινε μικτό δημοτικό σχολείο (1929).
Φωτο 2η, Όρθιοι 1ης σειράς. 1ος από αριστερά :Ηλίας Παρδάλης, σχολικός έφορος, 2ος άγνωστος, 3ος Στάμκος Αναστασίου, μέγας ευεργέτης της πόλης, 4ος Πάμπας , δάσκαλος , 5ος Γιώργος Βάμβας, σχολικός έφορος 6ος Τζήμος, δάσκαλος, 7ος Ελένη Μουμούνταγα, δασκάλα.
