“Κοζάνη Μπροστά”: Εφαρμόζοντας ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο για τον αγροτικό τομέα στο Δήμο Κοζάνης

Αποτελεί πλέον κοινή παραδοχή πως ο Δήμος μας θα βιώσει σύντομα τις επιπτώσεις από τη διαφαινόμενη μείωση του ποσοστού του λιγνίτη στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, δηλαδή τη μείωση των θέσεων εργασίας καθώς και τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας από την ηλεκτροπαραγωγή. Η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα συνεπώς είναι μια από τις διεξόδους της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας για την αντιμετώπιση των επερχόμενων αλλαγών. Μεταξύ άλλων, αυτό ήταν το αντικείμενο της συζήτησης κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου στο ΓΕΩΤΕΕ/ Παράρτημα Δυτικής Μακεδονίας, στο οποίο είχα την τιμή να θητεύσω ως πρόεδρος στο παρελθόν.

Η ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής, θα συμβάλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στην εισροή κεφαλαίων στη τοπική οικονομία, στη διατήρηση του κοινωνικού ιστού της υπαίθρου αλλά και του αστικού χώρου, όπως και στη δημιουργία κινήτρων παραμονής των νέων στον τόπο τους. Η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα είναι ένα στοίχημα που πρέπει και μπορεί να κερδηθεί στο νέο Δήμο Κοζάνης.

Ο πρωτογενής – αγροτικός τομέας του Δήμου Κοζάνης αποτελεί σήμερα έναν σημαντικό τομέα της τοπικής οικονομίας στον οποίο απασχολείται σημαντικός αριθμός εργαζομένων, αυτοαπασχολούμενων και εργατών. Επίσης υπάρχει σημαντικός αριθμός συνδεδεμένων επιχειρήσεων στο δευτερογενή (μεταποίηση) και τριτογενή (εμπόριο – υπηρεσίες) τομέα, που εξαρτώνται από την αγροτική δραστηριότητα.

Η αγροτική δραστηριότητα (γεωργία – κτηνοτροφία) συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό τόσο στη διατήρηση του κοινωνικού ιστού του Δήμου Κοζάνης, ιδιαίτερα στα απομακρυσμένα και ορεινά χωρία του Δήμου, όσο και στη διατήρηση του φυσικού τοπίου και των φυσικών πόρων της περιοχής (γεωργική γη, βοσκότοποι).

Ο αγροτικός τομέας της περιοχής μας λοιπόν έχει τεράστια περιθώρια ανάπτυξης. Στο Δήμο Κοζάνης οι δυναμικές καλλιέργειες (δενδρώνες, θερμοκήπια, κηπευτικά) είναι ελάχιστες, όπως και οι αρδευόμενες εκτάσεις, ενώ κυριαρχούν οι ξηρικές καλλιέργειες μέτριας/χαμηλής παραγωγικότητας σε ποσοστό άνω του 60% των καλλιεργούμενων εδαφών (σίτος, λοιπά σιτηρά, ζωοτροφές). Η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα θα μπορούσε κατ’ αρχήν να γίνει με αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και με αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων.

Αντιλαμβανόμενοι τη σημασία που έχει για την ανάπτυξη του Δήμου Κοζάνης η στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής, σκοπεύουμε να αφιερώσουμε αρμοδιότητες σε μια Αντιδημαρχία για θέματα Αγροτικής ανάπτυξης. Στόχοι μας είναι η επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν αγρότες και κτηνοτρόφοι, η ανάπτυξη της πρωτογενούς Αγροτικής Παραγωγής, η ανάπτυξη των συνδεδεμένων με τη παραγωγή δραστηριοτήτων (μεταποίηση, υπηρεσίες, εμπόριο). Η επαρκής στελέχωση των υπηρεσιών του Δήμου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων αυτών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη έχει θέσει τις 9 προτεραιότητες της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), μετά το 2020, οι οποίες είναι: Δίκαιο Αγροτικό εισόδημα, Αύξηση της ανταγωνιστικότητας, Επισιτιστική ασφάλεια, Δράση για τη κλιματική αλλαγή, Μέριμνα για το περιβάλλον, Διατήρηση βιοποικιλότητας και φυσικού τοπίου, Ανανέωση των γενεών, Ακμάζουσα ύπαιθρος, Διασφάλιση ποιότητας Τροφίμων. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αγροτικής ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) έχει επίσης θέσει ανάλογες προτεραιότητες. Εναρμονίζουμε λοιπόν τις προτεραιότητες του Προγράμματος μας με αυτές της Ε.Ε όπως αυτές εκφράζονται μέσω της ΚΑΠ και του ΠΑΑ. Η εναρμόνιση αυτή θα μας δώσει τη δυνατότητα να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη από συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά προγράμματα είτε του ίδιου του Δήμου είτε των αγροτών και των επιχειρηματιών της περιοχής.

Επίσης η Κοινωνική Οικονομία αποτελεί σήμερα έναν τύπο επιχειρηματικότητας με τη βοήθεια του οποίου έχουν δημιουργηθεί επιτυχημένες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στις χώρες της Ε.Ε.. Η Κοινωνική Οικονομία έχει πεδίο και στην πρωτογενή αγροτική παραγωγή, ενώ υπάρχουν επιτυχημένα παραδείγματα «Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας» όπου δημιουργείται ένας συνεργατισμός μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών με αμοιβαία οφέλη. Δημιουργούμε, στο πλαίσιο αυτό, το κατάλληλο έδαφος για την ζύμωση, ωρίμανση, έναρξη και λειτουργία κοινωνικών επιχειρήσεων στο τομέα της πρωτογενούς αγροτικής παραγωγής.

Η προώθηση της Κυκλικής Οικονομίας είναι μία από τις βασικότερες προτεραιότητές μας, όπως έχουμε αναφέρει. Αξιοποιώντας μια σειρά μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πετύχουμε τη μετάβαση προς μια οικονομία όπου κάθε διαθέσιμος πόρος θα χρησιμοποιείται με πιο βιώσιμο τρόπο. Σκοπός είναι τα παραγόμενα αγαθά να έχουν το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, να έχουν πληρέστερο κύκλο ζωής, να αντλούν το δυνατόν περισσότερη αξία τόσο από τις πρώτες ύλες όσο και από τα παραπροϊόντα και τα απόβλητα. Με αυτό το τρόπο μειώνεται η κατανάλωση ενέργειας, μειώνονται οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, μειώνονται οι επιπτώσεις στο περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό προωθούμε την εφαρμογή πολιτικών κυκλικής οικονομίας μεταξύ άλλων και στο πρωτογενή αγροτικό τομέα.

Μια δέσμη δράσεων λοιπόν που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμά μας, και που αφορούν την επίτευξη των στόχων της αγροτικής ανάπτυξης και της επίλυσης πολλών προβλημάτων των αγροτών της περιοχής μας, είναι οι ακόλουθες. Οι δράσεις αυτές θα έχουν δυναμική προσαρμογή, δηλαδή θα προσαρμόζονται και θα συμπληρώνονται ανάλογα με την αποτελεσματικότητα τους και τις συνθήκες όπως μεταβάλλονται και ισχύουν κάθε φορά.

• Συνεργασία με συλλογικούς και επιστημονικούς φορείς της περιοχής (επιμελητήρια, συλλόγους) καθώς και με εκπαιδευτικά ιδρύματα για τη διοργάνωση προγραμμάτων ενημέρωσης, εκπαίδευσης και εξειδίκευσης αλλά και εφαρμογή καινοτομιών στη παραγωγή.
• Συνεργασία με άλλους Δήμους και Περιφέρειες της Ελλάδας και του εξωτερικού, συμμετοχή σε προγράμματα συνεργασίας, για τη διοργάνωση επιχειρηματικών ανταλλαγών και επισκέψεων.
• Συνεργασία με φορείς αγροτών (ομάδες, συνεταιρισμούς, συλλόγους κλπ) και με επιχειρήσεις μεταποίησης για τη πιστοποίηση των τοπικών αγροτικών προϊόντων της περιοχής (π.χ ΠΓΕ) αλλά και τη προώθηση τοπικών προϊόντων σε εκθέσεις της Ελλάδας και του εξωτερικού (π.χ Κρόκου, πατάτας, ελαίου λεβάντας, τυριού, κλπ). Διασύνδεση των τοπικών προϊόντων με τοπική κουζίνα και το τοπικό Τουριστικό προϊόν και παράλληλη προώθησή τους.
• Κατάρτιση ηλεκτρονικού μητρώου παραγωγών αγροτικών προϊόντων καθώς και μεταποιητών αγροτικών προϊόντων.  Το μητρώο θα συμβάλλει στην οργάνωση των τοπικών επιχειρήσεων με απώτερο στόχο την εκπαίδευση, τη δικτύωση και την τόνωση της εξωστρέφειας των παραγόμενων προϊόντων. Διασύνδεση του μητρώου με εφαρμογή GIS για πληρέστερο επίπεδο πληροφόρησης, την υποβοήθηση σχεδιασμού δικτύων υποδομών αλλά και τη καλύτερη αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών (π.χ αποχιονισμός).
• Δημιουργία υποδομών (αγροτική οδοποιία, υδροδότηση, βελτίωση βοσκοτόπων) για διευκόλυνση της λειτουργίας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Εξεύρεση χρηματοδοτικών πόρων από Εθνικά και Ευρωπαϊκά προγράμματα για τη δημιουργία των υποδομών αυτών.
• Προώθηση σχημάτων κοινωνικών επιχειρήσεων με συνεργασίες μεταξύ Παραγωγών – Καταναλωτών αγροτικών προϊόντων για τη δημιουργία δομών Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας αλλά και επιχειρηματικών δράσεων που δύσκολα μπορούν να γίνουν με τη συμβατική επιχειρηματικότητα, όπως π.χ δομές Πράσινης Φροντίδας, που απευθύνεται σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και άτομα με αναπηρία.
• Συνεργασία με φορείς των παραγωγών (ομάδες, συνεταιρισμούς κλπ), τοπικές επιχειρήσεις και εκπαιδευτικά ιδρύματα για τη δημιουργία σχημάτων συμμετοχής σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά Προγράμματα εκπαίδευσης, εισαγωγής καινοτόμων δράσεων στη παραγωγική διαδικασία, προώθηση της κυκλικής οικονομίας, προστασία του περιβάλλοντος, εξοικονόμησης ύδατος, μείωσης εισροών.
• Αύξηση των αρδευόμενων εδαφών μέσω της βελτίωσης των μικρών αρδευτικών δικτύων που υπάρχουν (Ξηρολίμνης, Λευκοπηγής, κλπ) και δημιουργία φορέων αυτοδιαχείρισης των δικτύων αυτών από τους ίδιους τους χρήστες.
• Έναρξη διαλόγου με αρμόδιους φορείς με σκοπό την επικαιροποίηση μελετών αρδευτικού Βόρειας ζώνης λίμνης Πολυφύτου, επικαιροποίηση του προϋπολογισμού, την εξεύρεση χρηματοδότησης και τον  προγραμματισμό του έργου.

 Σε έναν τομέα που μπορεί να δώσει πολλά, η νέα Δημοτική Αρχή θα είναι δίπλα για να τον στηρίξει.

 Ευάγγελος Σημανδράκος,

Υποψήφιος Δημάρχος με το Συνδυασμό Κοζάνη Μπροστά