Ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού δυναμικού (της γεωπόνου Μάγδας Ανδρονικίδου)

Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί στα 10 δισεκατομμύρια το 2050 και οι ανάγκες σε τρόφιμα ποσοτικά κατά 70%, τίθεται άμεσα θέμα αυτάρκειας των τροφίμων (επισιτιστική ασφάλεια).

Το 30% των αγροτών της Ε.Ε είναι άνω των 67 ετών, μόλις το 5,1% είναι κάτω των 35 ετών, στη Ελλάδα δε το 5,8 % είναι κάτω των 35.

Από στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου προκύπτει ότι ο αριθμός των αγροτών της Ε.Ε. μειώθηκε κατά 4 εκατομμύρια, ήτοι από 14,5 σε 10,7 εκ. στο διάστημα της προηγούμενης περιόδου της ΚΑΠ (2007 -2013).

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της EUROSTAT η Αυστρία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό νέων αγροτών (22,2%), ακολουθεί η Πολωνία (20,3), η Σλοβακία (19%) και τελευταίοι η Κύπρος (3,3%), Πορτογαλία (4,2) και το Ηνωμένο Βασίλειο (5,3).

Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Αγροτική Ανάπτυξη ( ΕNRD ) γράφει ότι οι αγρότες άνω των 65 ετών διατηρούν τις εκμεταλλεύσεις τους κατά κύριο λόγο μόνο για τις ενισχύσεις και η ηλικία των 45 – 54 ετών στηρίζει την Ευρωπαϊκή Γεωργία γιατί διαθέτει τις περισσότερες εκμεταλλεύσεις, αλλά και την μεγαλύτερη στρεμματική παραγωγικότητα.

<< ΓΗΡΑΣΜΕΝΟΣ Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΗΣ Ε.Ε ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ >>.

Για την ανταγωνιστικότητα και την βιωσιμότητα του πρωτογενούς τομέα η ανανέωση ήδη έχει αργήσει. Οι νέοι αγρότες είναι το μέλλον.

<<Δεν υπάρχουν αγρότες – δεν υπάρχει φαγητό>> είπε πρόσφατα ο υπουργός Γεωργίας των ΗΠΑ. Τα προγράμματα < νέων αγροτών > δυστυχώς δεν απέδωσαν. Στην νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική ( ΚΑΠ ) 2021 -2027 που η ανανέωση είναι ένας από τους εννιά στόχους της, θα πρέπει το ύψος ενίσχυσης να είναι 100.000€ όπως πρότεινε η Ευρωπαϊκή Ένωση Νέων Αγροτών (CEZA) αλλά και να έχουν πρόσβαση σε ΓΗ.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα των νέων είναι η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΓΗ ( ΤΡΑΠΕΖΑ ΓΗΣ), όπως και η μη κατοχή ιστορικών δικαιωμάτων.

Το 2014 ο τότε Υπουργός Α.Α. κ. Τσαυτάρης συζητούσε την κατάργηση των ιστορικών δικαιωμάτων , δεν εισακούστηκε ,διατηρήθηκε η αδικία, επιβραβεύτηκαν οι < αγρότες του καναπέ > όπως λέγονται κατά την commission, oι αγρότες που δεν παράγουν και τιμωρήθηκαν αυτοί που παράγουν.

Η επιλογή του 2014 ήταν τραγική, η οποία έθεσε τις αγρονομικές περιφέρειες βοσκοτόπων –δενδρωδών –αρόσιμων. Οι χώρες Βίσεγκραντ θέλουν την απόλυτη στρεμματική εξίσωση των ενισχύσεων στην νέα ΚΑΠ 2021 -2027 < εξωτερική σύγκλιση > (Σήμερα η Ελλάδα έχει τις υψηλότερες ενισχύσεις).

Η ηλιακή ανανέωση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ψηφιακή γεωργία για την μείωση κόστους παραγωγής και αύξηση της παραγωγικότητας. Οι νέοι υιοθετούν τις νέες τεχνολογίες. Υπάρχει απροθυμία για την καινοτομία της < παλιάς γενιάς > των Ελλήνων αγροτών (νοοτροπία), χρειάζεται νέα κουλτούρα. Η είσοδος των νέων στο επάγγελμα του αγρότη να γίνει με όρους επιχειρηματικής προοπτικής.

Πρόσφατα στην Ευρώπη και δη στην Γαλλία –Αγγλία –Καταλονία στήθηκαν τα ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΕΚΚΟΛΑΠΤΗΡΙΑ που εισάγουν τους νέους στο αγροτικό επάγγελμα, δίνουν λύσεις σε όσους είναι άσχετοι ή δεν προέρχονται από αγροτικό περιβάλλον – από αγροτικές οικογένειες.

Σκοπός του μοντέλου αγροτικών εκκολαπτηρίων είναι να βοηθήσει στην ανανέωση και να υπερπηδήσει τις δυσκολίες των νέων όπως η έλλειψη χρηματοδότησης, η αδυναμία εύρεσης γης, αλλά και η εκπαίδευση. Σύμφωνα με το ENRD τα αγροτικά εκκολαπτήρια καθιστούν την εύρεση γης πιο εύκολη, μέσω αυτών οι νέοι έρχονται σε επαφή με το τοπικό δίκτυο, αποκτούν τις δικές τους επαφές και ενημερώνονται για ευκαιρίες απόκτησης γης.

• Λόγοι για τους οποίους oι νέοι δεν επιλέγουν το αγροτικό επάγγελμα ;

1. Το αγροτικό επάγγελμα είναι το δυσκολότερο όλων. Θέλει γνώση και δεξιότητες. Οι νέοι δεν το επιθυμούν λόγω της σκληρής εργασίας.

2. Αβέβαιη η παραγωγή, γιατί εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες.

3. Έλλειψη ελκυστικότητας του επαγγέλματος από λάθος αντίληψη.

4. Οι αγρότες αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τη γραφειοκρατία.

5. Τα εθνικά φορολογικά συστήματα, γιατί οι υψηλοί φόροι αποθαρρύνουν από το να μεταβιβάσουν οι γονείς τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις στα παιδιά τους.

6. Η πρόσβαση σε ΓΗ!

7. Οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις είναι επιχειρήσεις (απαραίτητο το κεφάλαιο – υποδομή) και οι αγρότες είναι επιχειρηματίες

και όχι επιτηδευματίες όπως λάθος χαρακτηρίστηκαν.

8. Η μαζική μετανάστευση εσωτερική & εξωτερική του ¨50 -΄60-΄70 & ΄80 των νέων τότε και η αστικοποίηση των παιδιών τους δυσκολεύει την επάνοδο στην ύπαιθρο.

Το ENRD ( Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αγροτικής Ανάπτυξης ) προτείνει παρεμβάσεις για την ηλιακή ανανέωση των αγροτών:

1. Πρόσβαση σε ΓΗ : α) ενεργοποίηση χρηματικού εργαλείου για την αγορά γης.

Β) σύσταση τράπεζα γης (εθνική πολιτική).

Γ)<< κινητικότητα >> π.χ. πρόγραμμα νέων με πριμ αποχώρησης προς σύνταξη αγροτών.

Δ) φορολογικά κίνητρα.

Ε) δυνατότητα εκμετάλλευσης γης δημόσιου χαρακτήρα (εθνική πολιτική).

2) Εισοδηματική στήριξη π.χ. εθνικό απόθεμα δικαιωμάτων για νέους.

3) Διαχείριση κινδύνου π.χ. επιδότηση ασφαλίστρου για διαφόρους κινδύνους.

ΚΟΖΑΝΗ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2019

ΜΑΓΔΑ ΑΝΔΡΟΝΙΚΙΔΟΥ – ΜΑΛΙΝΗ

ΓΕΩΠΟΝΟΣ

(π. Δ/τρια του ΟΠΕΚΕΠΕ Δ. Μακεδονίας)