Το ανεκτίμητο Εκπαιδευτικό Αστρονομικό Πάρκο Όρλιακα. Το δικό μας Αστροπάρκο! (του Δημήτρη Ζιούζιου)

Πάνε κοντά 12 χρόνια από τότε που ξεκίνησε η ιδέα του αξιότιμου Δρ. Θανάση Οικονόμου, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Σικάγο και ερευνητή της NASA, να παίρνει σάρκα οστά πυροδοτώντας μια σειρά από ευχάριστες εξελίξεις για τη Δυτική Μακεδονία. Μια πρωτοποριακή ιδέα για τα δεδομένα της επαρχίας, αυτή της δημιουργίας ενός Εκπαιδευτικού Αστρονομικού Πάρκου στον όρος Όρλιακας των Γρεβενών (ΕΑΠΟ). Οι ερευνητές, οι φίλοι της αστρονομίας καθώς και η τοπική αυτοδιοίκηση αγκάλιασε αυτήν την καταπληκτική ιδέα και ξεκίνησε την προσπάθεια υλοποίησης του έργου. Η σημαντικότητα του έργου φαίνεται και από τους ανθρώπους που πλαισιώνουν αυτό το εγχείρημα εκτός του κυρίου Οικονόμου, όπως ο Δρ. Σειραδάκης Γιάννης ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Φυσικός Κάνουρας Σπύρος που με μια ομάδα επιστημόνων έχει αναλάβει τον συντονιστικό ρόλο του όλου έργου, ο Δρ. Ιωάννου Ζάχος καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Sultan Qaboos στο Ομάν, ο Δρ. Μαυρίδης Νικόλαος καθηγητής τεχνητής νοημοσύνης & ρομποτικής στο New York University και άλλοι.

Το όρος Όρλιακας με υψόμετρο 1.500 μέτρων δεν επιλέχθηκε τυχαία. Έχοντας ελάχιστη φωτορύπανση και εύκολη και ασφαλή πρόσβαση, αποτελεί την πλέον ιδανική επιλογή για την παρατήρηση του ουράνιου θόλου από ερευνητές και ερασιτέχνες αστρονόμους, αλλά και απλούς επισκέπτες. Μέσα στο υπέροχο φυσικό περιβάλλον του Όρλιακα το ΕΑΠΟ ενδείκνυται για μοναδικές αστρονομικές βραδιές. Οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί, έχουν επικεντρωθεί στην αρμονική συνύπαρξη του αστρονομικού πάρκου με το φυσικό περιβάλλον δημιουργώντας ένα θύλακα επιστήμης όχι πολύ μακριά από το αστικό περιβάλλον. Αξιοποιώντας τις τεχνολογίες του διαδικτύου, της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης η πρόσβαση στα τηλεσκόπια τόσο από τους ερευνητικούς οργανισμούς και τα σχολεία όσο και από τους ερασιτέχνες αστρονόμους θα μπορεί να γίνεται και απομακρυσμένα. Η ξενάγηση στο χώρο θα πραγματοποιείται από ρομπότ με τεχνητή νοημοσύνη τα οποία θα δίνουν οδηγίες και θα ξεναγούν τους επισκέπτες, δημιουργώντας έτσι ένα ευχάριστο και παράλληλα ωφέλιμο περιβάλλον για μικρούς και μεγάλους. Σκοπός του έργου δεν είναι άλλος από την περαιτέρω διάδοση του θαυμαστού κόσμου του Σύμπαντος.

Στο αρχικό στάδιο υλοποίησης της ιδέας σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το οποίο δίνει την σκυτάλη στο νέο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, το οποίο με την υποστήριξη του Αστρονομικού Συλλόγου Δυτικής Μακεδονίας θα δημιουργήσει ένα έργο – διαμάντι για τη Δυτική Μακεδονία. Εκτός από τη σημαντικότητα της διάδοσης της γνώσης, στα οφέλη για την περιφέρειά μας συμπεριλαμβάνεται και η αύξηση του εκπαιδευτικού τουρισμού τόσο από άλλες περιοχές της Ελλάδας όσο και από τις βαλκανικές χώρες. Γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η εκπαίδευση, η έρευνα και η ανάπτυξη στη Δυτική Μακεδονία συναντάται στο Εκπαιδευτικό Αστρονομικό Πάρκο Όρλιακα και γι’ αυτό αποτελεί το Εκπαιδευτικό Αστρονομικό Πάρκο της Δυτικής Μακεδονίας, το δικό μας Αστρονομικό Πάρκο.

Ήδη όμως πέρασαν 9 χρόνια από τις πρώτες μελέτες και το αστροπάρκο παραμένει ευσεβής πόθος όσο και εάν οι πολιτικές αρχές μας διαβεβαιώνουν πως θα υλοποιηθεί. Γι’ αυτό το σκοπό δημιουργήθηκε το 2018 ο “Σύλλογος Φίλων του Αστρονομικού Πάρκου Όρλιακα” ώστε να υποστηρίξει ακόμη περισσότερο αυτή τη λαμπρή ιδέα. Τα χρονικά όμως όρια στενεύουν μιας και το τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020 φτάνει στο τέλος και η δουλειά που πρέπει να γίνει για την κατασκευή είναι πολλή. Αν όντως θέλουμε να γίνει πραγματικότητα αυτό το υπέροχο έργο στη Δυτική Μακεδονία θα πρέπει να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη επιτάχυνση των διαδικασιών από την Περιφερειακή Αρχή της Δυτικής Μακεδονίας, η οποία όντως κάνει προσπάθεια για το έργο, έστω και αυτή την ύστατη ώρα. Η Δυτική Μακεδονία δεν αξίζει άλλες χαμένες ευκαιρίες, δεν της αξίζει η μιζέρια.

Δημήτρης Ζιούζιος

Υπ. Διδάκτορας Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Μέλος του Αστρονομικού Συλλόγου Δυτικής Μακεδονίας