Δημοπρασία άγνωστου χειρογράφου του Μεγδάνη στην Αθήνα (του Χαρίτωνα Καρανάσιου)

Από τον οίκο δημοπρασιών «Βέργος» δημοπρατείται στην Αθήνα (ξενοδοχείο Athens Plaza, Τετάρτη 5/10) χειρόγραφο που παρουσιάζει άμεσα ενδιαφέρον για την Κοζάνη και τη Δημοτική Βιβλιοθήκη. Μετά από αυτοψία του χειρογράφου (λαχνός 121) μπορώ να σημειώσω τα εξής:

Το χειρόγραφο (σχ. 4ο, 304 σελίδες), χρονολογημένο βάσει γραφής στις αρχές του 19ου αιώνα, περιέχει ιατρικά κείμενα, αντιγραμμένα από το χέρι του Χαρισίου Μεγδάνη. Δεν υπάρχει σημείωμα του αντιγραφέα, αλλά μπορώ να είμαι απολύτως βέβαιος ότι πρόκειται για το χέρι του Μεγδάνη (βλ. εργασία μου για τα αυτόγραφα του Μεγδάνη στο περιοδικό Αλιάκμονος ρους 2, 2018, σ. 111-134, όπου έχω εντοπίσει 12 αυτόγραφά του στη Βιβλιοθήκη Κοζάνης). Λεπτομέρεια σημαντική: Το χειρόγραφο βρισκόταν βάσει κτητορικού σημειώματος στην κατοχή του Νίκου Στεφάνου το 1928 (ή 1921 ή 1926) στην Κοζάνη. Πρέπει να ελεγχθούν οι παλιοί κατάλογοι της Βιβλιοθήκης, για διαπιστωθεί αν το χειρόγραφο ανήκε παλαιότερα στη συλλογή της Βιβλιοθήκης.

Το χειρόγραφο περιέχει μερικά γνωστά και εκδεδομένα φαρμακολογικά κείμενα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το κείμενο του Μιχαήλ Περδικάρη «Σύνοψις θεωρίας ιατρικής» (σ. 137-166), το οποίο πρέπει να αντέγραψε ο Μεγδάνης από τον κώδ. Κοζάνης 41 (με το κείμενο του κώδ. 41 ασχολείται η Βασιλική Νοτοπούλου στα υπό έκδοσιν Πρακτικά Γ΄ Συνεδρίου Κοζάνης, σ. 357-366). Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το κείμενο αδήλου «Βιβλίον χυμικόν της φαρμακοποιίας» (σ. 227-304), το οποίο αποδίδεται στον Περδικάρη, αν και η απόδοση είναι προβληματική και πιθανότατα εσφαλμένη.

Η σημασία του χειρογράφου έγκειται: α) στο γεγονός ότι αποτελεί καθ’ ολοκληρίαν αυτόγραφο του Μεγδάνη, πολλώ μάλλον αποτελεί χειρόγραφο εργασίας του ιατροφιλοσόφου. Το χειρόγραφο προστίθεται σε άλλα γνωστά ιατροφιλοσοφικά του χειρόγραφα, ως απόδειξη των γνώσεων του Μεγδάνη σχετικά με την ιατρική και τη φαρμακολογία. Σε αυτό ο Μεγδάνης συγκέντρωσε έργα φαρμακολογίας και ιατρικής υπό τύπον εγχειριδίου/συναγωγής. β) Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα δύο κείμενα που αναφέρθηκαν: το κείμενο του Περδικάρη, το οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την έκδοση του κειμένου, την οποία έχει αναγγείλει η κ. Νοτοπούλου, καθώς επίσης το αταύτιστο κείμενο της φαρμακοποιίας. Σε κάθε περίπτωση, το χειρόγραφο όχι μόνον έχει σχέση με την Κοζάνη, αλλά αποτελεί βασικό εργαλείο εργασίας του εξέχοντος ιατροφιλοσόφου και ιερομνήμονος Χαρισίου Μεγδάνη, και κατ’ επέκτασιν δείγμα της μεγάλης παράδοσης των Κοζανιτών ιατροφιλοσόφων.

Η αξία του χειρογράφου κοστολογείται από τον οίκο δημοπρασιών στα 5.000-7.000 ευρώ. Σε μία δημοπρασία βέβαια, η τιμή είναι σχετικά ρευστή. Προσωπικά, προτείνω ανεπιφύλακτα την αγορά του χειρογράφου του Μεγδάνη, καθώς το χειρόγραφο αντιγράφηκε και χρησιμοποιήθηκε στην Κοζάνη, ανήκει στα έργα των Κοζανιτών ιατροφιλοσόφων, ενώ είναι αντιγραμμένο από έναν από τους σημαντικότερους άνδρες της Κοζάνης, τον Χαρίσιο Μεγδάνη, ο οποίος ως γνωστόν πρωτοστάτησε στην ανέγερση της Κοινοτικής Βιβλιοθήκης και του «Οίκου βελτιώσεως» στην Κοζάνη το 1813.